Εάν κάτι έχει καταφέρει η Ρωσία μέχρι σήμερα στην ουκρανική κρίση αυτό είναι να δημιουργήσει το απόλυτο κομφούζιο ως προς τις προθέσεις της. Θα εισβάλλει; Γιατί; Πότε; Με τι στόχο; Σε τι βάθος; Για πόσο καιρό; Με ποια αφορμή; Μήπως όλη η κινητοποίηση της είναι μια επιθετική μπλόφα, αλλά και προοπτική πραγματικής πολεμικής εξέλιξης αν η Δύση δεν υποχωρήσει; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απάντηση δεν υπάρχει παρά μόνο υποθέσεις, εκτιμήσεις και θεωρίες, πολλές φορές συγκροτημένες με ελάχιστα στοιχεία.
Σήμερα παρουσιάζουμε μια εικόνα αυτής της σύγχυσης. Καθώς όλα τα ΜΜΕ, παγκοσμίως, έχουν γεμίσει με χάρτες και απεικονίσεις της «ρωσικής εισβολής» όταν και αν αυτή εκδηλωθεί. Όπως θα δούμε στη συνέχεια όμως, αυτοί οι χάρτες δεν έχουν φτιαχτεί, οι περισσότεροι τουλάχιστον, με κάποια τακτική λογική. Αλλά βγάζουν συμπέρασμα με βάση τα ποια σημεία έχουν οι Ρώσοι συγκεντρώσει μεγάλες δυνάμεις γύρω από την Ουκρανία. Έτσι περιγράφουν οι χάρτες μια αναμενόμενη εισβολή από «παντού», καθώς η Ρωσία, πιθανά σε μια άσκηση παραπλάνησης έχει περικυκλώσει την Ουκρανία!
Να δούμε μερικά παραδείγματα:
H γερμανική Bild προβλέπει ένα πρώτο κύμα εισβολής από το Νότο, μέσω Κριμαίας με απόβαση και στην Οδέσσα, στη συνέχεια προώθηση από τα βορειοανατολικά προς το Χαρκόβ και μια τελική φάση από το Βορρά, μέσω Λευκορωσίας κιόλας για περικύκλωση του Κιέβου. Δηλαδή λίγο από όλα.
Το ινστιτούτο CSIS δίνει τρείς εκδοχές (πιο μελετημένες). Αρχικά τη βόρεια-βορειοδυτική εισβολή πάλι προς Χαρκόβ, Πολτάβα, Κίεβο, Μελιτόπολη αλλά και με κίνηση μέσω Κριμαίας.
Μετά προτείνει μια διαφορετική κίνηση, κυρίως από δυτικά και νότο για να αποκοπεί τελείως η Ουκρανία από τη Μαύρη Θάλασσα και να ενωθούν τα ρωσικά στρατεύματα με την Υπερδνειστερία, μια αυτόνομη φιλορωσική ζώνη στη ανατολικά της Μολδαβίας.
Η τρίτη εκδοχή είναι αυτή της ολοκληρωτικής κατάληψης της Ουκρανίας. Σε τέτοια περίπτωση η Ρωσία αφού έχει διαβεί τον Δνείπερο ποταμό και έχοντας καταλάβει το Κίεβο, θα ξεχυθεί προς τα δυτικά της χώρας σε διαδοχικές φάσεις μέχρι να φθάσει στα σύνορα με την Πολωνία.
Η βρετανική εφημερίδα Express δίνει και αυτή τη δική της εκδοχή από επίθεση βόρεια, δυτικά και νότια, δηλαδή από όλα τα σημεία εκκίνησης, ενώ προβλέπει και ρίψεις αλεξιπτωτιστών στο κέντρο της Ουκρανίας προφανώς για επιχειρήσεις παρενόχλησης και αποσυντονισμού.
Τα ίδια προβλέπει και εφημερίδα Sun.
Μια ακόμη ίδια εκδοχή παραθέτει και το αμερικανικό δίκτυο NBC, σε απεικονίσεις που έχουν αναπαράγει και άλλα μέσα (όπως το βρετανικό Sky).
To ινστιτούτο RUSI ακολουθεί πάλι στο γνωστό μοτίβο.
To ESRI προτείνει και αυτό δύο εκδοχές: αρχικά την «παράλια» επίθεση που θα φθάσει έως Υπεδνειστερία, ενώνοντας όλη τη ζώνη από Ντονμπάς-Κριμαία.
Και μετά την «ανατολική» όπου προβλέπεται η κατάληψη όλης της ανατολικής Ουκρανίας σε γραμμή Κίεβο, Δνείπερο.
Η βρετανική Telegraph κάνει μια πολύ απλοική απεικόνιση που την έχουμε ξαναδεί.
Και πάλι έχουμε τις γνωστές απεικονίσεις της Sun που έχουν αναπαραχθεί από πολλά διαδικτυακά μέσα.
Το CNN σε ρεπορτάζ του, κάνει μια ανάλυση γεωγραφική, τονίζοντας ότι η Ρωσία “θέλει” την Ουκρανία για να “ελέγξει την τεράστια πεδιάδα που επιτρέπει την εισβολή προς τη Ρωσία”, θυμίζοντας τις εκστρατείες του Ναπολέοντα και του Χίτλερ. Μια αντίληψη κατά την άποψη μας τελείως ξεπερασμένη τακτικά που απηχεί σχεδιασμούς της δεκαετίας του 1950. Εδώ να κάνουμε μια παρατήρηση ότι τα αμερικανικά μέσα (τα γενικής ειδησεογραφίας, όχι βέβαια τα εξειδικευμένα ινστιτούτα σκέψης κ.λπ.) έχουν την πιο απλοϊκή περιγραφή όλης της ουκρανικής κρίσης, σε βαθμό απογοητευτικό για το τι πληρόφορηση προσφέρουν στο κοινό τους.
Συμπέρασμα; Το να σχεδιάζεις χάρτες “εισβολής” τραβώντας γραμμές είναι εύκολο. Το να εκτιμήσεις όμως αναλυτικά με βάση πολιτικά και γεωγραφικά ζητούμενα, μετρώντας την τοποθέτηση όχι μόνο στρατευμάτων, αλλά και εφεδρειών και οδών ανεφοδιασμού και απέναντι οχυρώσεων, και πιθανά φίλιων πληθυσμών, ακόμη και κρίσιμων εγκαταστάσεων, εμποδίων, πιθανών γραμμών αντεπίθεσης και τόσων άλλων παραγόντων είναι πολύ πιο δύσκολο. Και ίσως εδώ φαίνεται η ρωσική παραπληροφόρηση στην πλήρη έκταση της, υποχρεώνοντας την Ουκρανία να διασπάσει τις δυνάμεις της σε όλα τα πιθανά μέτωπα εισβολής. Αλλά και ταυτόχρονα “πείθοντας” τη Δύση ότι όλα είναι πιθανά, όλα είναι επιτεύξιμα έως και η πλήρης σάρωση της Ουκρανίας. Μια επίδειξη δηλαδή ενός νέου “χάρτη” που θα πείσει για τις ρωσικές απαιτήσεις πριν καν πέσει μια τουφεκιά.
Πως αντιδρά το ευρύ κοινό σε αυτή την συσσώρευση πληροφορίας που δύσκολα βγάζει νόημα; Με παραγωγή memes, δηλαδή χιουμοριστικών-ειρωνικών εικόνων, ακριβώς πάνω σε αυτούς τους χάρτες. Έτσι, εκείνος της γερμανικής Bild, πλέον κυκλοφορεί και σε αυτή την “χαοτική” εκδοχή που σχολιάζει έξυπνα την τρέλλα των ημερών.
