Dornier Do 17: επιχειρησιακή δράση

Έναν χρόνο πριν από την έναρξη του μεγάλου πολέμου, η Luftwaffe διέθετε στο στόλο της 579 Dornier Do 17, κυρίως από τις σειρές E, F, M και P. Τη διετία 1939-1940 άλλα 475 Do 17Ζ παρήχθησαν ως βομβαρδιστικά, αναγνωριστικά και νυχτερινά μαχητικά, καθώς και 100 ακόμη Dornier Do 215 τα οποία στην ουσία ήταν αναβαθμισμένα Do 17.

Με το ξεκίνημα της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία την 1^η Σεπτεμβρίου του 1939, συνολικά εννέα Μοίρες ήταν εφοδιασμένες με 370 Dornier Do 17, πλήρως έτοιμα για το έναυσμα των εχθροπραξιών. Η εναέρια επικράτηση επετεύχθη πολύ γρήγορα και τα Do 17 μπορούσαν να επιχειρούν ανενόχλητα χωρίς αντίπαλο, επιτιθέμενα από χαμηλό ύψος εναντίον εδαφικών στόχων. Ο πρώτος και κυριότερος υπήρξε η ισοπέδωση της σιδηροδρομικής γέφυρας του Dirschau. Αυτόν ανέλαβε η III./G3 Μοίρα των Do 17Ζ τα οποία είχαν μεγάλο μερίδιο επιτυχίας στις πρώτες φάσεις του πολέμου. Μία εξ αυτών ήταν και η Μάχη της Bzura (9-19 Σεπτεμβρίου), όπου τα Do 17 της Ι./G2 έδρασαν με ρίψεις εμπρηστικών βομβών εναντίον των στρατών του Poznan και Pomorze. Οι γιγάντιες απώλειες ανθρωπίνου δυναμικού που υπέστησαν, τους ανάγκασαν σε ολοσχερή υποχώρηση μέσα στα πυκνότατα πολωνικά δάση.

Κατά την εισβολή στη Νορβηγία, την 9^η Απριλίου του 1940, τα Do 17 έδρασαν μόνο ως αναγνωριστικά μακράς εμβελείας. Μετά την κατάληψή της χώρας, ο ίδιος ρόλος πέρασε από τα Do 17F στα Do 17 P-1 όπου ήλεγχαν εναερίως τις ακτές της Βορείου Θαλάσσης.

Ποικίλες αποστολές των Do 17Ζ ανελήφθησαν και στη Γαλλία, πρωταγωνιστώντας σε όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις των δυνάμεων του Άξονος στη θάλασσα της Μάγχης και αναγκάζοντας τους Συμμάχους σε υποχωρήση ανασυγκροτήσεως γύρω από το λιμάνι της Δουνκέρκης. Η Γαλλία γρήγορα απώλεσε τη δυνατότητα μιας ισχυράς και αποτελεσματικής αντεπιθέσεως, οπότε, κατόπιν της συνθηκολογήσεώς της, οι ναζιστικές δυνάμεις μπορούσαν πλέον να επικεντρωθούν στη Μάχη της Αγγλίας.

Η εναέρια γερμανική κυριαρχία ήταν και πάλι ζωτικής σημασίας για τη συνέχεια των επιχειρήσεων και την πιθανή αποβίβαση χερσαίων δυνάμεων σε βρετανικό έδαφος. Τότε όμως άρχισαν να καταδεικνύονται οι αδυναμίες και τα όρια του αεροσκάφους. Στην πολλή αρχή του πολέμου υπήρξε αρκετά γρηγορότερο από πολλά εχθρικά ή φίλια μαχητικά, αλλά ξεκίνησε σταδιακά να εμφαίνεται η τεχνολογική παλαιότητά του, κυρίως όταν είχε να αντιμετωπίσει εξαιρετικά σβέλτους αντιπάλους, όπως τα εξέχοντα Hawker Hurricane και Supermarine Spitfire. Η καθολική έως τότε υπεροχή του άρχισε να φθίνει ουσιωδώς.

Για τη Μάχη της Αγγλίας (επίσημη ημέρα ενάρξεώς της θεωρείται η 10^η Ιουλίου του 1940) ήταν έτοιμα 210 βομβαρδιστικά και αναγνωριστικά Do 17. Οι Βρετανοί όμως προέβαλαν ισχυροτάτη αντίσταση με αντιαεροπορικές ομπρέλες και με μαχητικά αεροσκάφη να προστατεύουν τους ουρανούς τους. Tα Do 17 εξακολουθούσαν ασφαλώς να θεωρούνται υπολογίσιμοι αντίπαλοι, αλλά δε μπορούσαν να πετούν με το μέγιστο αριθμό βομβών, αφού έχαναν σε ταχύτητα. Από τη μια, το κάτω τμήμα της λεπτής ατράκτου τους ήταν αρκετά απροστάτευτο σε αντιαεροπορικά πυρά, ενώ από την άλλη, τα ταχύτατα βρετανικά αεροσκάφη πρόφταναν πλέον τον άλλοτε άπιαστο αντίπαλο. Και πάλι όμως τα Do 17 είχαν δυνατότητα διαφυγής με ευέλικτες μανούβρες καταδύσεως – υποβοηθούμενα και από τον ισχυρό αμυντικό τους οπλισμό – αλλά η επιτυχία τους εξαρτιόταν από το βάρος που μετέφεραν. Ο συνδιασμός της επιδεξιότητας των Βρετανών πιλότων, των ικανότατων αεροσκαφών τους, του κέντρου επικοινωνιών, καθώς και του προσωπικού εδάφους απέτρεψαν επιτυχώς οποιαδήποτε απόπειρα χερσαίας εισβολής, αναγκάζοντας τον Χίτλερ να αναβάλει επ’ αόριστον τα σχέδιά του.

Η Γιουγκοσλαβία ήταν μία από τις πρώτες χώρες που είχε παραλάβει Dornier πριν από τον πόλεμο. Τον Ιούνιο του 1936 είχε παραγγείλει 36 Do 17Ε, ενώ δύο χρόνια αργότερα υπέγραψε συμφωνία κατασκευής αεροσκαφών της σειράς Κ, τα οποία έδρασαν ως βομβαρδιστικά και αναγνωριστικά. Επειδή αυτά στερούνταν κινητήρων και οπλισμού, οι Γιουγκοσλάβοι βρήκαν προμηθευτή να τους διαθέσει τους γαλλικούς αστεροειδείς δεκατετρακύλινδρους Gnome-Rhône 14 N των 870 ίππων που προσέφεραν μέγιστη ταχύτητα 420 χλμ στα 12.500 πόδια. Αυτά τα εξόπλισαν με τα βελγικά πολυβόλα FN των 7,9 χιλιοστών και τα εφοδίασαν με κάμερες και ασυρμάτους τσέχικης προελεύσεως. Συνολικά, 70 κομμάτια κατασκευάστηκαν στα γιουγκοσλαβικά εργοστάσια. Αυτά, ως επί το πλείστον, είχαν το ίδιο ρύγχος με κάποιες από τις πρώτες πρωτότυπες εκδόσεις του αεροσκάφους.

Κάποια Do 17Ζ που εισήχθησαν αργότερα, επωνομάστηκαν Do 215. Όλα αυτά έλαβαν χώρα προτού ο Χίτλερ στρέψει το βλέμμα του προς τη Γιουγκοσλαβία, στην οποία κήρυξε τον πόλεμο την 6^η Απριλίου του 1941, εξαπολύοντας επίθεση μαζί με μονάδες από την Ιταλία, την Ουγγαρία, την Βουλγαρία, ακόμη και την Αλβανία. Η αντίσταση κράτησε συνολικά ένδεκα ημέρες. Μετά την κατάληψή της, τα εργοστάσια πέρασαν σε ναζιστικά χέρια. Από τα 70 Dornier, τα 26 είχαν καταστραφεί από επιδρομές της Luftwaffe, ενώ κάποια ακόμη φυγαδεύθηκαν σε άλλες χώρες.

Σταδιακά, με την εξέλιξη της πολεμικής τεχνολογίας και των επιδόσεων των βρετανών πιλότων, τα Do 17 άρχισαν να περνούν στο περιθώριο, αντικαθιστούμενα από τα πιο σύγχρονα και αποτελεσματικά μεσαία βομβαρδιστικά Junkers Ju 88. Ωστόσο, δεν αποσύρθηκαν πλήρως από την ενεργό δράση, αλλά κάποια συμμετείχαν, σε περιορισμένους αριθμούς, κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων στα Βαλκάνια και την Κρήτη.