Οι υποψήφιοι πρόεδροι της Λιβύης αυξάνονται σχεδόν καθημερινά, με το ενδιαφέρον για την εξουσία της βορειοαφρικανικής χώρας να είναι έντονο εντός και εκτός των συνόρων της ,για τους ίδιους λόγους που στον δέκατη εμφύλιο αναμείχθηκαν παρασκηνιακά ή μη, οι ηγεσίες πολλών χωρών.
24 Δεκεμβρίου. Αυτή είναι η ημερομηνία – κλειδί για το μέλλον της πολύπαθης χώρας. Οι πρώτες νόμιμες εκλογές μετά από πολλά πολλά χρόνια στη χώρα που άφησε τη σφραγίδα του ο Μουαμάρ Καντάφι, είναι αναμφισβήτητα ένα καθοριστικό γεγονός.
Τη διεξαγωγή τους πάντως δεν μπορούν να την εγγυηθούν οι ίδιοι οι υποψήφιοι αλλά ούτε η προσωρινή κυβέρνηση της Τρίπολης. Μια κυβέρνηση της οποίας ηγείται ο Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, ο οποίος αν και διασφάλισε αυτή τη θέση με την δεδηλωμένη του επιθυμία να μην είναι υποψήφιος στις εκλογές, τώρα άλλαξε γνώμη.
Ο Ντμεϊμπά θα αναμετρηθεί στις κάλπες με τον Χαλίφα Χαφτάρ, το γιο του Μουαμάρ Καντάφι, Σαΐφ αλ-Ισλάμ καθώς και τον πρώην υπουργό Εσωτερικών, Φάτι Μπασάγκα. Τις προηγούμενες ημέρες κατέθεσε επίσης την υποψηφιότητα του και ο πρόεδρος της και ο Αγκίλα Σάλεχ, πρόεδρος της Βουλής στην Ανατολική Λιβύη, ο οποίος έχει επισκεφθεί και τη χώρα μας.
Οι ξένοι πάτρωνες, οι μισθοφόροι και το πετρέλαιο
Τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι αυτά τα οποία έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των ξένων δυνάμεων στη Λιβύη. Ο Καντάφι κυβέρνησε για τέσσερις σχεδόν δεκαετίες με σιδηρά πυγμή τη χώρα και δημιούργησε μια παρόμοια ελίτ με αυτήν την οποία έσπευσε να καταργήσει με την επανάστασή του το 1969.
Η πτώση του ωστόσο και το λιντσάρισμα του στους δρόμους της Σύρτης, ήταν η απαρχή μιας χαώδους εμφύλιας διαμάχης η οποία διέλυσε όποια κρατική συνοχή είχε καταφέρει να επιβάλλει ο ίδιος.
Και αν το πετρέλαιο είναι αρκετός λόγος για να σπεύσουν οι λογής λογής πάτρωνες να προσεταιριστούν τη μία ή την άλλη πλευρά εμφυλίου που ξέσπασε το 2011, η γεωγραφική θέση της χώρας είναι εξίσου σημαντική.
Στα βόρεια παράλια της Αφρικής, μια “ανάσα” από την Ευρώπη, στην “καρδιά” της Μεσογείου, η Λιβύη μπορεί να αποτελέσει σημαντικό γεωπολιτικό σύμμαχο σε έναν κόσμο που αλλάζει.
Η Άγκυρα δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Προσέτρεξε σε βοήθεια στην τότε αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση Σάρατζ και κατάφερε όχι μόνο να αλλάξει τον ρου του εμφυλίου, αλλά και να κάνει συμφωνίες για στρατιωτικές βάσεις στη χώρα. Δεν χρειάζεται να αναλύσουμε πόσο σημαντική για τα διεθνή συμφέροντα της Τουρκίας θα είναι (αν εφαρμοστεί) μια τέτοια αμυντική συμφωνία, η οποία θα μπορούσε να εγκαταστήσει τις ένοπλες δυνάμεις της στα νότια της Ελλάδας.
Ο Ερντογάν βεβαίως μπορεί να κάνει όνειρα για να γίνει “τοποτηρητής” της Μεσογείου αλλά αρκετές ευρωπαϊκές δυνάμεις έχουν αντίθετη άποψη.
Η Ιταλία, η οποία μάλιστα είχε υπό τον έλεγχο της τη χώρα στις αρχές του 20 αιώνα, θέλει να πάρει συμβόλαια για την πετρελαϊκή της εταιρεία Eni αλλά και να έχει λόγο στον μελλοντικό εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.
Οι επαφές του – τότε – πρωθυπουργού Μπερλουσκόνι με τον Καντάφι τη δεκαετία του 2000, μπορεί να προκαλούν θυμηδία σήμερα, όμως για την Ιταλία είχε αποφέρει καρπούς. Δηλαδή πετρέλαιο.
Το ίδιο άλλωστε είχε κάνει και ο πρόεδρος Σαρκοζί, με καλά μεν αποτελέσματα για τη Γαλλία, κακά όμως για τον ίδιο καθώς είχε κατηγορηθεί τότε για ύποπτες συναλλαγές με το Λίβυο δικτάκτορα…
Και στις δύο περιπτώσεις όμως, της Ιταλίας και της Γαλλίας, το έντονο ενδιαφέρον για τη Λιβύη ισχύει και σήμερα. Ο πρόεδρος Μακρόν είναι άλλωστε αυτός ο οποίος στην πρόσφατη Σύνοδο για τη Λιβύη στο Παρίσι – όπου συμμετείχε και η ελληνική πλευρά – μίλησε για άμεση αποχώρηση των μισθοφόρων.
Κοινώς, των Ρώσων και των Τούρκων, οι οποίοι μάλιστα υπηρέτησαν αντίπαλα συμφέροντα, καθώς η Ρωσία τάχθηκε – άτυπα – υπέρ του Χαλίφα Χαφτάρ. Μύλος…
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η πίεση των ΗΠΑ και αρκετών ευρωπαίων να γίνουν οπωσδήποτε οι εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου, μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα. Κανείς δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί δίκαιες και αντιπροσωπευτικές εκλογές στη διαλυμένη χώρα, όπου οι πολίτες της παλεύουν καθημερινά για τα βασικά.
Η πίεση της Ουάσιγκτον είναι μια στρατηγική απόφαση που εκπορεύεται κατευθείαν από τον Λευκό Οίκο, καθώς ο πρόεδρος Μπάιντεν προφανώς δεν θέλει να δώσει άλλο χρόνο στη Ρωσία – κυρίως – αλλά και σε άλλες δυνάμεις να επιβάλλουν τα συμφέροντα τους στη χώρα. Θέλει να εγκαταστήσει μια νέα “νομιμότητα” και να κλείσει αυτή την εκκρεμότητα πριν ασχοληθεί με την υπόλοιπη Αφρική, στην οποία η Κίνα κυριολεκτικά έχει απλώσει με μαεστρία και μπόλικο χρήμα τα συμφέροντα της.
Η Ευρώπη προφανώς θα ακολουθήσει με χαρά αυτό το σχέδιο, καθώς θέλει και εκείνη να ξεφορτωθεί τη ρωσική διείσδυση αλλά και τον τουρκικό επεκτατισμό.
Θα πετύχουν το στόχο τους; Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αυτή τη στιγμή. Είναι εξαιρετικά πιθανό να κυλήσει ξανά στον εμφύλιο η κατακερματισμένη Λιβύη. Η βιασύνη των ΗΠΑ μπορεί να γυρίσει εναντίον της και η Δύση να έχει να αντιμετωπίσει τη τέλεια “καταιγίδα”:
- χιλιάδες μετανάστες να προσπαθούν ξανά να διασχίσουν τα νερά της Μεσογείου
- τα λιβυκά εδάφη να γίνουν βορά στους τζιχαντιστές – που ήδη έχουν ενισχυθεί στην περιοχή –
- τους Ρώσους με τους Τούρκους να μείνουν μόνοι τους στη χώρα, όπου θα κάνουν “παιχνίδι” ανενόχλητοι.
Βλέπετε, εκείνοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το κόστος. Με προηγμένο εξοπλισμό, με μισθοφόρους, με τζιχαντιστές από τη Συρία, ακόμη και με δικούς τους στρατιώτες.
Κάτι στο οποίο οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ δεν φαίνεται ότι θα έχουν απάντηση, καθώς δεν είναι διατεθειμένοι να στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις στη χώρα και να ανοίξουν ένα νέο, αιματηρό μέτωπο, με απρόβλεπτες συνέπειες…
