Το πολύ μεγάλο -έως και εξωφρενικό- κόστος της αγοράς, λειτουργίας και αναβάθμισης των μαχητικών F-35 για τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, που εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα 2 τρις για όλη τη διάρκεια ζωής του, έχει προβληματίσει ιδιαίτερα τους εκεί νομοθέτες. Έτσι στον αμυντικό προϋπολογισμό του 2022, η Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων (ένα από τα κύρια σώματα προεργασίας των αμυντικών δαπανών) προσέθεσε μια ρήτρα στη διατύπωση του, η οποία επιβάλλει στο αμερικανικό υπουργείο Άμυνας να παρουσιάσει σαφή μέτρα περιορισμού του κόστους. Η ρήτρα ζητά να παρουσιαστεί από το υπουργείο μια έκθεση τον Μάρτιο του 2022, όπου να περιγράφεται σε τι φάση βρίσκεται η υιοθέτηση των προτάσεων ελέγχου του κόστους, που έχει προτείνει το GAO, το γνωστό Ελεγκτικό Γραφείο του Κογκρέσου. Το τελευταίο εκδίδει εδώ και χρόνια μελέτες σχετικά με το stealth μαχητικό, όπου επισημαίνει κρίσιμα ζητήματα στην παράδοση του, στην αναβάθμιση, στη μείωση κόστους, στη διαθεσιμότητα κ.ο.κ.
Για να το πούμε πιο απλά, η Βουλή των Αντιπροσώπων λέει στο αμερικανικό υπουργείο Άμυνας: «να μας πείτε πότε και πως θα διορθώσετε αυτά που σας έχουμε επισημάνει εδώ και χρόνια». Τέτοιες διατυπώσεις και κινήσεις στην αμερικανική πολιτική σκηνή είναι σαφείς προειδοποιήσεις, πως αν το Κογκρέσο δεν ικανοποιηθεί από τις εκθέσεις προόδου, τότε μπορεί να προχωρήσει και σε περικοπές κονδυλίων για το συγκεκριμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα, κάτι που ισχύει και για τη συγκεκριμένη, καθώς μετά την υποβολή της, θα συζητηθεί η επέκτασης της σύμβασης προμήθειας με την κατασκευαστρια εταιρία.
Ένα άλλο σημείο παρέμβασης του Κογκρέσου είναι η προσπάθεια να «μπουν» στο πρόγραμμα του F-35 και άλλοι κατασκευαστές, προτείνοντας αναβαθμίσεις του, ώστε να δημιουργηθεί ανταγωνισμός που θεωρητικά θα ρίξει τις τιμές. Ένα από αυτά τα προγράμματα αφορούν την εξέλιξη του κινητήρα του μαχητικού, όπου μελετώνται προτάσεις για την περίπου κατά 10% αύξηση της ώσης, της μείωσης της κατανάλωσης και της απλοποίησης της συντήρησης του. Και εδώ βέβαια υπάρχουν αντιδράσεις καθώς μια τέτοια κίνηση μπορεί να περιπλέξει ακόμη περισσότερο την εξέλιξη του μαχητικού η οποία μετρά ήδη πολλά χρόνια καθυστέρησης.
Πάντως από την πλευρά της Lockheed Martin επισημαίνεται πως το κόστος του μαχητικού ανά παρτίδα παραγωγής πέφτει συνεχώς και έχει φθάσει τα 77,9 εκατομμύρια δολάρια για το F-35A στην παρτίδα 14 (μείωση 12,8% από την παρτίδα 11), ενώ οι τιμές για τις άλλες εκδοχές του είναι οι εξής: 101,3 εκατ. για το F-35B (μείωση 12,3%) και 94,4 εκατ. για το F-35C (μείωση 13,2%). Ακόμη, η μείωση κόστους ανά ώρα πτήσης έχει μειωθεί κατά 44% από το 2015.
