Πολλά έχουν γραφτεί αλλά και ακουστεί τις τελευταίες μέρες για την επιλογή της ισραηλινής ELBIT για την παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία. Η αλήθεια είναι πως τα σχόλια των αναγνωστών μας, είτε εδώ στην ιστοσελίδα μας, είτε στο facebook, είτε στο Twitter, είναι διθυραμβικά. Και πως να μην είναι άλλωστε, όταν η ΠΑ βρίσκει έναν ανταγωνιστικό τρόπο, προκειμένου να αποκτήσει πλήρη υποδομή εκπαίδευσης για τους Ικάρους της. Δεν έχουμε μιλήσει καθόλου όλα αυτά τα χρόνια, αλλά ας πούμε πως δεν θέλουμε να μάθουμε πόσοι είναι οι Ίκαροι που περιμένουν να εκπαιδευτούν. Θεωρούμε όμως πραγματικά πως τα Τ-2, αεροσκάφη σχεδόν 50 ετών, μπορούν να προετοιμάσουν πιλότους για μαχητικά σαν τα F-16V, Mirage 2000-5Mk2, Rafale;
Η πίεση είναι ασφυκτική. Κάποιοι θεωρούν πως απλά “αγοράζοντας” μερικά Μ-346 θα λύναμε το πρόβλημα. Μα αγορασμένα τα έχουμε και τα Τ-6Α. Τα βλέπετε να είναι στον αέρα; Ο μικρός αριθμός που πετά με το ζόρι καλύπτει τις ελληνικές ανάγκες και δεν έχουν ώρες πτήσης να δώσουμε στους Ιταλούς, να εκπαιδεύσουν τους Ικάρους μας σε αεριωθούμενα.
Προσέξτε, από 45 αεροσκάφη, δεν έχουμε ώρες πτήσης! Αυτό βέβαια είναι το άμεσο αποτέλεσμα της εγκατάλειψης για περισσότερο από 10 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η έλλειψη ανταλλακτικών και συμβάσεων FOS (Follow On Support) οδήγησαν σταδιακά στην καθήλωση του στόλου των Texan II. Η κατάσταση είναι η ίδια και χειρότερη και στα T-2, τα οποία, εκτός όλων των άλλων “υποφέρουν ” και από το γεγονός ότι “βιώνουν” την πέμπτη δεκαετία της “ζωής” τους σε ελληνική υπηρεσία και η ΠΑ αποτελεί παγκοσμίως τον μοναδικό χρήστη τους, ενώ η κατασκευάστρια εταιρία έχει εδώ και καιρό πάψει να υφίσταται.
Κάποια στιγμή, θα πρέπει να καταλάβουμε πως αεροπορίες όπως η αμερικανική, η βρετανική, ή η ισραηλινή, δεν είναι ηλίθιες που έχουν κάνει outsourcing αυτές τις υπηρεσίες. Δεν μπορεί η απάντηση σε όλα να είναι “ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΔΗΜΟΣΙΟ”, είναι ένα σύνθημα 40 ετών παλιό, που έφερε την Ελλάδα στα όρια της κατάρρευσης.
Τις προσπάθειες για πλήρες πακέτο εκπαίδευσης τις είχε ξεκινήσει η ΠΑ εδώ και μερικά χρόνια. Μάλιστα οι ανάγκες ήταν τόσο πιεστικές, που ο τότε ΥΕΘΑ, Πάνος Καμμένος, είχε ζητήσει “λύση” εντός 6 μηνών. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν μπορούσε να γίνει.
Παρόλα αυτά υπήρξαν δυο εταιρίες που ανταποκρίθηκαν, η Lockheed Martin που προσέφερε την υπηρεσία με L-39CW και η CAE, η οποία πρότεινε (σε συνεργασία με την Leonardo) τα M-346. H πρόταση της LM με το «απολίθωμα του ψυχρού πολέμου» όπως το αποκάλεσαν πολλοί είχε δυο στόχους, την άμεση διαθεσιμότητα, όσο κυρίως το χαμηλό κόστος. Όπως είχαμε γράψει τότε, πρόταση θα μπορούσε να γίνει και με άλλα εκπαιδευτικά, όπως το T-50 (είχε ήδη προταθεί στην Ισπανία από την κατασκευάστρια εταιρία KAI με την οποία η LM διατηρούσε στενούς δεσμούς) αλλά δεν ταίριαζε ούτε με το χρονοδιάγραμμα, ούτε (κυρίως) με το κόστος της ΠΑ. Έτσι η Πολεμική Αεροπορία συνέχισε με ελάχιστα αξιόπλοα… Τ-2. Δεν μας έκανε το ψηφιακό L-39CW, αλλά θέλαμε Μ-346…
Η CAE, μια εξαιρετική καναδική εταιρεία με μεγάλη εμπειρία στον χώρο, μέσω του Κέντρου NFTC (Νato Flying Τraining in Canada), η οποία συνεργασία με την Leonardo πρότεινε σαν λύση το Μ-346, και φυσικά πλήρες πακέτο υπηρεσιών, με αξιοποίηση των υπαρχόντων Τ-6Α. Η εταιρεία για πολύ καιρό διαπραγματευόταν μόνη της με την ΠΑ και το ΓΕΕΘΑ, και μάλιστα είχε αποδεχτεί τη διακρατική συμφωνία, απαραίτητη για να προχωρήσει η λύση της χωρίς διαγωνισμό (λόγω της πίεσης χρόνου).
Το περασμένο καλοκαίρι όμως εμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι Ισραηλινοί, με την ELBIT. H τελευταία, σε συνεργασία με την IAI, παρέχει αντίστοιχες υπηρεσίες εκπαίδευσης στην ισραηλινή αεροπορία, ενώ η ίδια έχει εμπλοκή με το πλαίσιο outsourcing της RAF (για ένα κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας).
Η ιστορία εξελίχθηκε στη συνέχεια σε τρεις φάσεις
Η CAE, η οποία είχε την άμεση υποστήριξη της Καναδικής Κυβέρνησης (όπου και εδράζονταν η διακρατική συμφωνία) υπέβαλε πρόταση, υπό το πλαίσιο πλέον του ισραηλινού ανταγωνισμού, τον Ιούλιο του 2020, ενώ η «αντιπρόταση» της ELBIT υποβλήθηκε τον Σεπτέμβριο, οπότε και ζητήθηκε από την καναδική πλευρά να επανέλθει με βελτιωτική προσφορά. Στην τελική φάση της επιλογής οι δυο εταιρίες υπέβαλαν επικαιροποιημένες προτάσεις το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου, πάω στις οποίες έγινε η τελική επιλογή.
Στην πρώτη από τις παραπάνω φάσεις, τον Ιούλιο του 2020 η καναδική πρόταση ανέρχονταν σε €1,6 δις. Η εναλλακτική καναδική πρόταση του Σεπτεμβρίου ήταν για €1,3 δις. Υπογραμμίζεται ότι δεν ήταν μείωση της τιμής της αρχικής προσφοράς, αλλά μια εναλλακτική προσφορά με διαφορετικές παραμέτρους στους περισσότερους τομείς (αεροσκάφη, ώρες, τρόπο χρηματοδότησης, συντήρηση, υποστήριξη κ.ά.). Η ισραηλινή πρόταση η οποία είχε αντίστοιχες παροχές κοστολογήθηκε στα 1,354 δις ευρώ, και στις δυο περιπτώσεις με πακέτο πλήρες υπηρεσιών (T-2 και T-6) για 20 έτη. Φυσικά, ρόλο στις διαπραγματεύσεις έπαιξαν και οι κυβερνήσεις των δυο χωρών, με πιέσεις σε επίπεδο Μαξίμου. Άλλωστε, είναι ένα πολύ μεγάλο συμβόλαιο, και πέρα από την όποια οικονομική αξία, είναι πολύ σημαντικό να συμβάλλεσαι με την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, μια αεροπορία που μάχεται καθημερινά εδώ και 45 χρόνια.
.
Η CAE αναλαμβάνει την εκπαίδευση Ελλήνων Ιπταμένων στα C-130
Οι Καναδοί επανήλθαν με πρόταση της CAE η οποία επανακοστολογήθηκε στα 1,254 δις ευρώ, ενώ οι Ισραηλινοί παρέμειναν στο ίδιο ποσό (1,354 δις ευρώ). Για να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ακριβείς, γιατί πολλά είναι απόρρητα, και οι δυο ανταγωνιστές πρότειναν 3.500 ώρες πτήσης το έτος με Μ-346. Βέβαια, οι Ισραηλινοί προσέφεραν επιπλέον παροχές που δεν τις είχαν οι Καναδοί, με σημαντικότερες αυτές των δυο εξομοιωτών πτήσης, έναν για τα αεροσκάφη Μ-346 κι έναν για τα αεροσκάφη Τ-6Α. Έτσι, οι Ισραηλινοί μπορούν και προσφέρουν επιπλέον σημαντικό αριθμό ωρών σε εξομοιωτή, αλλά και τις ίδιες ώρες με τους Καναδούς στον αέρα.
Κομβικό σημείο στην επιλογή των δυο -πολύ παρόμοιων προτάσεων- έπαιξαν η προκαταβολή και οι δόσεις. Πιο συγκεκριμένα στην αρχική καναδική πρόταση των €1,6 δις δεν υπήρχε προκαταβολή και υπήρχαν χαμηλές πληρωμές τα τρία πρώτα χρόνια (30, 45και 60 εκατ. ευρώ αντίστοιχα) αλλά κλιμακώνονταν όμως απότομα στον τέταρτο χρόνο και σταθεροποιούνταν σε ετήσιο τίμημα κάποια στιγμή στη συνέχεια.
Στην εναλλακτική καναδική πρόταση του Σεπτεμβρίου 2020, που κοστολογήθηκε στα €1,3 δις με σημαντική όμως αλλαγή πλαισίου παροχής υπηρεσιών για να πλησιάσει την αντίστοιχη ισραηλινή, απαιτείτο πλέον προκαταβολή (όπως όμως ζητούσε και η ELBIT).
Τελικά η ουσιαστική διαφορά που πρόκρινε την ισραηλινή πρόταση ήταν ότι στην αναθεωρημένη προσφορά του Δεκεμβρίου η ELBIT ζητούσε περίπου €430 εκατ, για τα πέντε πρώτα χρόνια, ενώ η CAE απαιτούσε προκαταβολές και πληρωμές €670 εκατ. Δηλαδή ήταν ιδιαίτερα εμπροσθοβαρής και δυσβάσταχτη.
Στην εποχή των Drones – Η Elbit εκτοξεύει Μη-Επανδρωμένο Αεροσκάφος από Μη-Επανδρωμένη Άκατο
Βέβαια, οι διαπραγματεύσεις ήταν σκληρές, και το ΥΠΕΘΑ και το ΓΕΑ, από την στιγμή που είχαν δυο ανταγωνιστές προσπάθησαν και πήραν το μέγιστο. Ζητήθηκε από τους Ισραηλινούς να μειώσουν περισσότερο την προσφορά τους, και οι τελευταίοι αντιπρότειναν, με τα ίδια χρήματα να προσφέρουν έτσι 2 παραπάνω έτη εκπαίδευση. Με αυτό τον τρόπο, το κόστος της CAE είναι 62,7 εκ. ευρώ το έτος, ενώ η ELBIT προσφέρει τα ίδια (και λίγα περισσότερα) με 62,5 εκ. ευρώ. Την ίδια στιγμή που το ΥΠΕΘΑ κατάφερνε τα πάρει ότι καλύτερο από τους διαγωνιζόμενους, η κυβέρνηση επεδίωκε τα μέγιστα γεωπολιτικά οφέλη από τη συμφωνία.
Διαβάζουμε διάφορα για τη συμφωνία, και δυστυχώς δεν ξέρουμε που πρέπει να τα αποδώσουμε πέρα από το αντιπολιτευτικό μένος ορισμένων. Αλλά είναι ανοησία να βάλλεται μια εξαιρετική συμφωνία, με πολλαπλά οφέλη για τη χώρα, απλά και μόνο για να κάνουν αντιπολίτευση κάποιοι. Η ίδια η καναδική εταιρεία, αποδέχτηκε την ήττα, και με σεμνότητα αποχώρησε από τη διαδικασία. Είναι αχαρακτήριστο όμως, να βάλλεται μια διαδικασία, που θα είναι διακρατική, με τέτοιο τρόπο. Αν θέλουμε να ασκήσουμε κριτική, ας ασκήσουμε για την ορθή υλοποίηση της συμφωνίας. Ή για την άμεση εφαρμογή της. Rafale και Τ-2Ε είναι έννοιες ασύμβατες.
Πλήρης ανάλυση του θέματος, όπως πάντα “χωρίς φόβο και πάθος” στο ερχόμενο τεύχος της “Πτήσης” (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2012) κοντά σας (λόγω των πολλαπλών αργιών) στις 5 Ιανουαρίου.
