Πρόταση-βόμβα: Η Τουρκία θα μπορούσε να πουλήσει τους S-400 στους Αμερικανούς αλλά δεν είναι τόσο απλό

Τροπολογία με την οποία οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αγοράσουν τους S-400 από την Τουρκία για άρση του αδιεξόδου προωθεί σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα ο Γερουσιαστής των Ρεπουμπλικάνων John Thune (Νότια Ντακότα) προσφέροντας λύση στο πρόβλημα που τάραξε τις σχέσεις των δύο χωρών –και κάνοντας την Τουρκία ξανά χρήσιμη σύμμαχο. «Καζάν-καζάν» (win-win) θα έλεγε και ο Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν.
Όπως έγραψε πρώτο το Defense News, η τροπολογία προβλέπει την αγορά των επίμαχων πυραυλικών συστημάτων με πιστώσεις από τον προϋπολογισμό του Αμερικανικού Στρατού υπό την προϋπόθεση ότι η Άγκυρα θα…  διαβεβαιώσει ότι τα χρήματα από την πώληση δεν θα χρησιμοποιηθούν για την προμήθεια εξοπλισμού «μη συμβατού» με το ΝΑΤΟ. Η απόκτηση των S-400 κατάφερε σοβαρό πλήγμα στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις και οδήγησε στην αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα του F-35 JSF.
Στρατιωτικοί αναλυτές επισημαίνουν πως η «πώληση» των S-400 δεν θα πρέπει να θεωρείται κυριολεκτική. Η Τουρκία έχει υπογράψει με την Ρωσία συμβόλαιο που την ορίζει ως τελικό χρήστη και ως εκ τούτου η Άγκυρα δεν δύναται να πωλήσει το ρωσικό σύστημα. Μπορεί όμως να «παγώσει» την επιχειρησιακή του ανάπτυξη, αφήνοντας τους Αμερικανούς ειδικούς να το αναλύσουν πλήρως και να αξιολογήσουν τις δυνατότητές του.
Έτσι, εκεί που ο Πρόεδρος Έρντογαν φαινόταν να κάνει ό,τι μπορούσε για δικαιώσει την μερίδα των Αμερικανών πολιτικών που ζητούσε ακόμη αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Άγκυρας στο πλαίσιο του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act), σε περίπτωση που η τροπολογία τελικά περάσει δεν αποκλείεται μέχρι το τέλος του έτους η Τουρκία να αρχίσει και πάλι την παραγωγή απαρτίων για το F-35. Και όλοι ευχαριστημένοι.

Πόσο πιθανή είναι όμως η υπερψήφιση της τροπολογίας του Γερουσιαστή Θούν; Διότι μια άλλη τροπολογία που προωθεί ο επίσης Ρεπουμπλικάνος Γερουσιαστής James Risch (Άϊνταχο) προβλέπει νέες κυρώσεις για την αγορά των ρωσικών πυραύλων.
Ο Ρις, επικεφαλής της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας, ζητά από τον Πρόεδρο Τραμπ την επιβολή πέντε ή και περισσοτέρων μείζονων κυρώσεων κατά της Τουρκίας, σύμφωνα πάντα με τον νόμο CAATSA. Εφόσον η τροπολογία για περαιτέρω κυρώσεις συμπεριληφθεί στο τελικό νομοσχέδιο των προτεινόμενων αμυντικών πιστώσεων του οικον. έτους 2021 (National Defense Authorization Act of 2021) και υπερψηφιστεί, ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να στεναχωρήσει τους Τούρκους ενός 30 ημερών από την ημέρα που το NDAA γίνει Νόμος.
Βεβαίως, σημειώνει το Newsweek, αμφότερες τροπολογίες προτάθηκαν πριν τις πληροφορίες που φέρουν την ρωσική GRU (Κύρια Διεύθυνση Πληροφοριών) να προσφέρει αμοιβή στους Ταλιμπάν για τα κεφάλια Αμερικανών στρατιωτικών στο Αφγανιστάν. Οι Ρώσοι το αρνούνται αλλά λέγεται ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες Πληροφοριών το έμαθαν από αιχμαλώτους Ταλιμπάν. Περιέργως, ο Πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει επανειλημμένως πως δεν έχει ουδεμία γνώση περί του θέματος (!)
Εάν υπερισχύσει η τροπολογία του Γερουσιαστή Θούν, θα είναι η μεγαλύτερη κυβίστηση, για να το θέσουμε κομψά, στο ζήτημα των τουρκικών S-400 από τότε που ο Πρόεδρος Έρντογαν αποφάσισε –ή πείστηκε– να «αγοράσει ρώσικα». Διαβάζοντας πάντως όσα είπε ο Άχμετ Νταβούτογλου σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Yeni Çağ στα μέσα Μαΐου, ενδεχομένως ο εισηγητής της τροπολογίας για την αγορά των τουρκικών S-400 να… μην το σκέφτηκε μόνος του.
Ο πρώην πρωθυπουργός είχε δηλώσει πως Άγκυρα και Ουάσιγκτον θα μπορούσαν να συμφωνήσουν «κεκλεισμένων των θυρών» να μην ενταχθούν σε υπηρεσία οι πύραυλοι. Ο ίδιος υποστήριξε πως κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα βάσει δηλώσεων Αμερικανών αξιωματούχων και το γεγονός ότι οι S-400 δεν ενεργοποιήθηκαν τον Απρίλιο όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Ίσως όμως να υπάρχουν και άλλα σημάδια –follow the money.

Η δεινή οικονομική θέση στην οποία έχει περιέλθει η τουρκική οικονομία θα πρέπει να κατέστησε σαφές στον Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν ότι όποτε οι ΗΠΑ ασκούν οικονομικές πιέσεις, αυτές γίνονται αισθητές. Η πανδημία απλώς επιδείνωσε την τραγική κατάσταση της τουρκικής λίρας. Στην ανάγκη, η πώληση των S-400 στους Αμερικανούς θα ήταν μια ευπρόσδεκτη οικονομική ανάσα.
Σημειωτέον ότι στις 9 Μαΐου οι Τούρκοι απαγόρευσαν σε Ρώσους στρατιωτικούς να βρίσκονται στις εγκαταστάσεις όπου έχουν τους πυραύλους, αναφέρει o ιστότοπος bulgarianmilitary.com σε σχετική ανάρτησή του. Σύμπτωση ή μήπως όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά;
Αναμφίβολα το σχέδιο δείχνει να έχει πλεονεκτήματα. Οι Αμερικανοί παίρνουν αυτό που θέλουν περνώντας από «ακτινογραφία» το ρωσικό σύστημα (ιδίως το ραντάρ του) για την αποκρυπτογράφηση των μυστικών του και την βελτίωση των τακτικών αντιμετώπισής του. Σίγουρα το debriefing θα ενδιαφέρει πολύ τους Ισραηλινούς.
Οι δε Τούρκοι, αναβαπτισθέντες ως καλοί και πιστοί σύμμαχοι, τα παίρνουν όλα, φροντίζοντας να εξαργυρώσουν ποικιλοτρόπως την διάθεσή τους για συνεργασία. Άλλωστε τα τουρκικά συμφέροντα στην Λιβύη είναι μεγάλα και θα χρειαστούν κάθε δυνατή βοήθεια. Ωραίο το σχέδιο της Άγκυρας, αν ισχύει, όμως έχει ένα μικρό πρόβλημα. Κάποιος θα πρέπει να το πει και στον Πούτιν.
Αλέξανδρος Θεολόγου