To 1912, η μάχη του Αιγαίου δόθηκε με τον απόπλου του ελληνικού στόλου από τον Φαληρικό όρμο και την απελευθέρωση της Λήμνου που στο εξής χρησιμοποιήθηκε ως προκλεχωρημένη βάση για δύο αποφασιστικές ναυμαχίες, της ‘Έλλης” και της “Λήμνου”, αμφότερες από τις οποίες έδωσαν τη νίκη στην Ελλάδα και επέτρεψαν την κυριαρχία στο Αρχιπέλαγος και την δημιουργία του ως ελληνικής θάλασσας.
Το 1987, η παρολίγον μάχη με την Τουρκία δόθηκε με τον ελληνικό στόλο πυραυλακάτων και τορπιλακάτων να εξέρχεται πρώτος στο Αιγαίο και να κλείνει τα στενά και τους διαύλους μεταξύ των ελληνικών νησιών και των περασμάτων προς την “καρδιά” του πελάγους, χαρίζοντας κάποιες ώρες πολύτιμου χρόνου για να ολοκληρώσουν τα μεγαλύτερα πλοία, τα αντιτορπιλικά και υποβρύχια τον περισσότερο χρονοβόρο ανεφοδιασμό τους και να βγουν με τη σειρά τους επιβεβαιώνοντας την διαρκή ισχύ του ελληνικού στόλου.
UPDATE: Νέα Πολεμική Παραλλαγή για το ΠΝ, περί Αοράτων Πλοίων το ανάγνωμα πρόσχωμεν
Στη δεύτερη περίπτωση, οι Τούρκοι φέρθηκαν πιο έξυπνα, οργανώνοντας ένα ψυχροπολεμικό σκηνικό και διατηρώντας την πρωτοβουλία αρχικά αλλά ο κίνδυνος του ελληνικού στολίσκου ταχέων σκαφών αποδείχθηκε ισχυρό αντικίνητρο για να μην κλιμακώσουν περισσότερο. Μια παρόμοια έκδοση της Κρίσης εκδηλώθηκε 10 περίπου χρόνια μετά, στα Ίμια το 1996, όπου φάνηκε πως οι ελληνο-τουρκικές αντιπαραθέσεις βελτίωναν σταθερά τη θέση της Τουρκίας και το ζύγισμα μεταξύ του ΠΝ και του TDK ήταν περίπου ισοδύναμο.
Μοιραία το ερώτημα είναι: είμαστε έτοιμοι για την επόμενη κρίση;
Δεν εννοούμε, βέβαια, να παραβάλουμε πάλι τους καταλόγους βαρέων πολεμικών, τα αεροσκάφη, τα υποβρύχια, τα σύγχρονα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, τον αριθμό των πυραύλων.
Η κρίση ευνοεί τους τολμηρούς (κρίση / τύχη, η μετάφραση είναι σχεδόν ίδια) και στον 20ό τουλάχιστον αιώνα, το ΠΝ τόλμησε και κέρδισε, συντριπτικά ή στα σημεία. Ο αντίπαλος όμως επιμένει και η ιστορία δείχνει ότι μαθαίνει από τα λάθη του.
Το ερώτημα, λοιπόν, παραμένει: θα είμαστε έτοιμοι την επόμενη φορά να τον αντιμετωπίσουμε σε οποιοδήποτε πεδίο κι αν επιλέξει να αμφισβητήσει το status quo στο Αιγαίο;
Απαντώντας στο ερώτημα της οικονομίας και της ετοιμότητας, το ελληνικό Πολεμικό Nαυτικό ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990 ένα πρόγραμμα ναυπήγησης περιπολικών σκαφών που θα έφερναν την ελληνική σημαία και τον φόβο των πυροβόλων στις άκρες του Αιγαίου χωρίς το κόστος και τη φθορά που θα μεταφραζόταν η δέσμευση σε αυτόν τον ρόλο μιας πανάκριβης και πολύτιμης φρεγάτας.
Τα πλοία αυτά ήταν οι “κανονιοφόροι”, ένας παλιός χαρακτηρισμός από τον 18ο αιώνα αλλά οι παραδόσεις στο Πολεμικό Ναυτικό έχουν δύναμη!
Πρόκειται για πλοία μερικών εκατοντάδων τόνων, με μικρό πλήρωμα και μέση ταχύτητα που φέρουν ισχυρό εξοπλισμό παρατήρησης και επιτήρησης και τυπικά μέσα προβολής ισχύος, ένα πυροβόλο των 76 mm, ένα ακόμα των 40 mm και πολυβόλα.
Πρόσφατα παρατηρήθηκε η αναβάθμισή τους με ηλεκτρο-οπτικά συστήματα παρατήρησης της Miltech ενώ οι μισές είναι εξοπλισμένες με συστήματα διαχείρισης μάχης TACTICOS σαν κανονικές φρεγάτες.
Τα πλοία δεν έχουν ισχυρό οπλισμό, όπως προαναφέρθηκε, δεν έχουν πυραύλους να κατευθύνουν σε εχθρικούς στόχους και η αντιαεροπορική τους προστασία είναι στοιχειώδης με ναύτες που θα χειρίζονται φορητούς αντιαεροπορικούς εκτοξευτές (Stinger).
Τέλος, χωρίς σόναρ και ανθυποβρυχιακό οπλισμό είναι εντελώς αδύνατο να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν τα τουρκικά υποβρύχια.
Σημαντική αναβάθμιση δυνατοτήτων του ΠΝ με εγκατάσταση νέων ηλεκτροπτικών αισθητήρων σε πλοία
Είναι δεδομένο, πως σε μια ανοιχτή σύγκρουση οι κανονιοφόροι δεν θα μπορούν να προσφέρουν και πολλά καθώς είναι αργοκίνητα πλοία για να εμπλέκονται με ελαφρά, ταχέα πυραυλοφόρα σκάφη αλλά εντελώς άοπλα για να εμπλακούν με βαρύτερα πλοία μεγέθους κορβέτας ή φρεγάτας.
Το ΠΝ τις προορίζει να εκτελούν περιπολίες και επιτήρηση ώστε να μην φθείρει τις φρεγάτες του και σε περίπτωση πολέμου θα περάσουν αμέσως στην τρίτη γραμμή, προστατεύοντας σημαντικά λιμάνια στα μετόπισθεν ή συνοδεύοντας νηοπομπές (ακόμα και για αυτό είναι υποεξοπλισμένες).
Εκείνο που έχουν, οι κανονιοφόροι, εκτός από μια εξαιρετικό πακέτο ηλεκτρονικού εξοπλισμού είναι η ικανότητα να εκτοξεύουν μια ισχυρή ομάδα ειδικών δυνάμεων. Οι ενδιαιτήσεις τους επιτρέπουν να φιλοξενούν εκτός του πληρώματος των 48-55 ανδρών και 15-20 άνδρες οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν δυο λέμβους στο κατάστρωμα που καταβιβάζονται στη θάλασσα με έναν ελαφρύ γερανό.
Μήπως ήρθε η ώρα να δώσουμε στα πλοία αυτά κάτι περισσότερο;
Εφόσον η αναβάθμιση του οπλισμού τους είτε με αντιπλοϊκούς πυραύλους, είτε με ανθυποβρυχιακό εξοπλισμό είναι μια ακριβή και πολύ αμφίβολης αποτελεσματικότητας υπόθεση, ίσως να μπορούσαμε να κάνουμε τις τωρινές τους ικανότητες πιο “αιχμηρές”, αυξάνοντας τις ικανότητες εγγύς μάχης και την δυνατότητα αποβάσεων μικρών τμημάτων αμφιβίων επιχειρήσεων.
Τα πλοία θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις RHIB με μια ισχυρή άκατο μεταφοράς αμφιβίων καταδρομέων υπό θώρακα, πιθανότατα μια έκδοση των σουηδικών CB90 ή των φινλανδικών ‘Jurmo’ που μπορούν να μεταφέρουν άνετα μια ομάδα 20 ανδρών με πλήρωμα 2-3 ατόμων με ταχύτητες 35-40 κόμβων και μεγάλη ευελιξία.
Με την κατάλληλη μετατροπή οι άκατοι θα μπορούσαν να τοποθετηθούν στο πίσω μέρος του πλοίου, καταβιβαζόμενες από έναν ισχυρότερο γερανό. Ο τελευταίος θα μπορούσε να προέλθει κάλλιστα από την πολιτική αγορά σαν τους γερανούς ξηρού φορτίου ή κοντέινερ που χρησιμοποιούνται σε αποθήκες (ξένα ναυτικά έχουν αρχίσει να ενσωματώνουν γερανούς της πολιτικής αγοράς σε ναυπηγήσεις τους εφόσον είναι και καλοί και δοκιμασμένοι).
Το οπίσθιο πυροβόλο, φυσικά, θα αφαιρεθεί δίνοντας χώρο για δύο ακάτους, ενώ η υπερκατασκευή μπορεί να τροποποιηθεί για να αυξήσει τα διαμερίσματα των καταδρομέων ή πεζοναυτών από 15-20 σε 25-36. Έτσι, το πλοίο θα μπορούσε να εκτοξεύσει μια έφοδο με δύο ακάτους και 12-18 άνδρες στην καθεμία ενώ παράλληλα θα μπορούσαν να έχουν ελαφρύ οπλισμό στη μορφή ενός Τηλεχειριζόμενου Σταθμού με ένα Πολυβόλο ή Πολυβομβιδοβόλο των 40 mm.
Οι ικανότητες εκτόξευσης πυρών από το πλοίο θα πρέπει να αυξηθούν και νομίζουμε πως με την μετακίνηση των ακάτων εφόδου (μήκους 15-16 μέτρων η καθεμία) στο πίσω μέρος δημιουργείται χώρος πίσω από το ιστίο για ένα αντιαεροπορικό εκτοξευτή όπως ο SIMBAD ή o πύργος πολλαπλού ρόλου μάχης της Boeing που αναπτύχθηκε στη βάση του πύργου του συστήματος Avenger και μπορεί να εφοδιαστεί με εκτοξευτές Stinger, AIM-9 Sidewider, Hellfire, κατευθυνομένων ρουκετών Hydra 70, όπλων λέιζερ (!) καθώς και πυροβόλων χαμηλής πίεσης των 20, 25, 30 mm.
Για προσβολή στόχων σημείου το πλοίο θα μπορούσε να εφοδιαστεί με έναν εκτοξευτή με βλήματα loitering ή κάποιο φθηνής παραγωγής UAV-“αυτοκτονίας”. Στα τελευταία η συνδρομή του Ισραήλ ή των ΗΠΑ θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύτιμη.
Ωστόσο, με ένα πυροβόλο των 76 mm, δύο πολυβόλα των .50 in. κατά προτίμηση σε σταθμούς οπλισμού, έναν εκτοξευτή που θα μπορούσε να εξοπλιστεί με αντιαεροπορικούς πυραύλους ή κατευθυνόμενα βλήματα Hellfire ή Hydra 70 και την ικανότητα απόβασης μιας δύναμης πεζοναυτών ή ανδρών της ΔΥΚ, το πλοίο θα μπορούσε να ασκήσει πολύ πιο ουσιαστικά τα καθήκοντα περιπολίας και ελέγχου ακατοίκητων βραχονησίδων, που είναι το αντικείμενο των τουρκικών αμφισβητήσεων εδώ και 25 χρόνια.
Σε τακτικό επίπεδο, μαζί με τις ταχύτερες πυραυλακάτους που θα παρέχουν την απαραίτητη κάλυψη ισχύος και ταχύτητας, το ναυτικό θα διαθέτει την ικανότητα αποστολών με πλοία χαμηλού κόστους λειτουργίας και θα μπορεί να αντιμετωπίσει πολύ περισσότερα σενάρια κρίσης μέχρι να φτάσουν οι μεγαλύτερες φρεγάτες.
Η πρόταση καλεί, φυσικά, για αρκετές μετατροπές που δεν είναι εκτός των ικανοτήτων των ναυπηγείων στο ναύσταθμο της Σαλαμίνας ή ακόμα και του Περάματος, μια επέκταση των διαμερισμάτων για άλλα 15-20 άτομα, έναν γερανό που μπορεί να αποκτηθεί έτοιμος από την ελέυθερη αγορά, δύο ακάτους και έναν ή δύο εκτοξευτές για περισσότερη ισχύ πυρός.
Δεν είναι απαγορευτικό κόστος και δεν περιέχονται “εξωτικά” συστήματα ενώ οι κανονιοφόροι είναι όλες-όλες 8. Νομίζουμε, όμως, πως το Ναυτικό μπορεί να κάνει “περισσότερα με λιγότερα” και να αφιερώσει στη συνέχεια την προσοχή του στην αναβάθμιση του κυρίως στόλου.
