ΑΠΟΨΗ: Γιατί η Τουρκία έχει επιθετικές και αναθεωρητικές βλέψεις εις βάρος της Ελλάδας;

Δεν είναι μυστικό πως η Τουρκία διατηρεί εδώ και δεκαετίες μια σχεδόν μόνιμη επιθετική στάση εις βάρος της χώρας μας, με αναθεωρητικές βλέψεις που φτάνουν μέχρι το… Σούνιο. Ωστόσο αυτή η πρακτική έχει βαθύτερα αίτια, τα οποία δεν είναι δύσκολο να δει κάποιος με στοιχειώδη γνώση των τεκταινόμενων στη γειτονική χώρα.
Η Τουρκία, και εδώ που τα λέμε και η Ελλάδα, είναι κλασικά θύματα του λαϊκισμού. Ποιος θα ξεχάσει το περίφημο “λεφτά υπάρχουν”, ή τις ιαχές διάφορων ακροδεξιών (που μπαίνουν και στη Βουλή), που πουλάνε παραμύθια τύπου “να ξαναπάρουμε τη Πόλη”, ή βασίζουν τη ρητορική τους, κυριολεκτικά σε εθνικιστικές και όχι μόνο θεωρίες συνωμοσίας. Το χάϊδεμα των αυτιών είναι κάτι που μας αρέσει ως Έλληνες, εξ ου και η άνοδος του λαϊκισμού, ειδικά στα χρόνια της κρίσης. Δυστυχώς η αντίληψη πως για όλα φταίνε οι άλλοι, ενώ οι Έλληνες σε τίποτα, έχει ριζώσει για τα καλά στο συλλογικό υποσυνείδητο.
Η κατάσταση στην Τουρκία δεν διαφέρει σημαντικά. Μια χώρα με πολλά εσωτερικά προβλήματα, και πλέον εν πολλοίς παρίας στη Δύση, έχει ανάγκη από γερές δόσεις λαϊκισμού. Το επίπεδο ζωής του μέσου Τούρκου, ειδικά αυτών που ζουν στα βάθη της Ανατολίας, δεν πλησιάζει ούτε κατά διάνοια αυτό των Ελλήνων, ακόμη και στην επώδυνη εποχή της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, είναι μια χώρα όπου η Δημοκρατία, η ελευθερία έκφρασης και άλλα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, δεν θεωρούνται αυτονόητα.
Οι ηγέτες μιας χώρα με τόσα εσωτερικά προβλήματα, θα ακολουθήσουν την επιτυχημένη συνταγή που λέγεται λαϊκισμός και εξαγωγή προβλημάτων. Ένα καταπιεστικό καθεστώς όπως αυτό του Ερντογάν, γνωρίζει αυτά τα προβλήματα, όπως γνωρίζει πως πολλές πόρτες, όπως αυτή της ΕΕ, παραμένουν ερμητικά κλειστές, κάτι που γνωρίζουν και οι ψηφοφόροι του.
Ο Ερντογάν είναι παλιά “καραβάνα” ως πολιτικός, και φυσικά γνωρίζει πως να χειραγωγήσει την κοινή γνώμη. Πουλώντας το παραμύθι πως υπάρχει ένας εξωτερικός θανάσιμος εχθρός όπως η Ελλάδα, μπορεί να τρομοκρατήσει το λαό του και να τους συσπειρώσει. Φυσικά ο Ερντογάν έχει πλέον εντάξει στους “εχθρούς” ακόμη και τις ΗΠΑ, κάτι που προκύπτει από δεκάδες ομιλίες του κατά καιρούς.
Ο απλός λαός της Τουρκίας θέλει πόλεμο με την Ελλάδα; Η απάντηση είναι σαφέστατα όχι. Το ίδιο ισχύει και για το μέσο Έλληνα. Περιθωριακοί και γραφικοί τύποι που υπάρχουν και στις δυο χώρες, μπορεί να ονειρεύονται αερομαχίες τύπου Midway, ή επικές ναυμαχίες τύπου Γιουτλάνδης, ή εκστρατείες τύπου Κούρσκ, αλλά when the shit hits the fan, οι περισσότεροι εξ αυτών, θα μπλοκάρουν τα αστυνομικά τμήματα για να βγάλουν διαβατήριο.
Επομένως η δοκιμασμένη τακτική του “εξωτερικού εχθρού”, έστω και αν αυτός είναι κατά φαντασίαν, δίνει στον Ερντογάν τη δυνατότητα να “κοροϊδέψει” τους πολίτες της Τουρκίας, υποβάλλοντας τους σε ένα καθεστώς συνεχόμενου φόβου, κερδίζοντας κατά αυτό το τρόπο την υποστήριξη της λαϊκής βάσης.
Εδώ όμως προκύπτει ένα ακόμη ερώτημα. Διατρέχει ή Ελλάδα κίνδυνο από την Τουρκία; Είναι πάντα μια υπαρκτή πιθανότητα, όχι επειδή το θέλει ο μέσος πολίτης της γειτονικής χώρας, αλλά επειδή ηγέτες τύπου Ερντογάν, είναι πιθανό να προκαλέσουν μια “μίνι” κρίση, που αναλόγως του αποτελέσματος, ίσως σύρει την Ελλάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Κάτι σαν αυτό δηλαδή που έγινε στα Ίμια το 1996, και με μηδαμινό κόστος, “γκρίζαρε” το μισό Αιγαίο.
Όμως υπάρχει ένας κρίσιμος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψιν. Η Ελλάδα δεν είναι Κούρδοι μαχητές του PKK, ή του YPG, που ουσιαστικά αντιμετωπίζουν με “λιανοτούφεκα” (προκαλώντας μάλιστα και υπολογίσιμες απώλειες) μια πολεμική μηχανή με σύγχρονα μέσα στη διάθεσή της. Ένας πόλεμος, που σίγουρα απεύχεται ο μέσος Έλληνας και Τούρκος, θα προκαλέσει σημαντικές ζημιές εκατέρωθεν. Οι Κούρδοι δεν διαθέτουν δυνατότητες στρατηγικών πληγμάτων εντός της Τουρκίας. Η Ελλάδα όμως διαθέτει, έστω και περιορισμένες. Είναι άνευ σημασίας να μιλήσουμε για συγκεκριμένα οπλικά συστήματα σε Έβρο και νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τα οποία μπορούν να πλήξουν σημαντικούς στρατιωτικούς στόχους και βασικές υποδομές στα δυτικά παράλια. Βέβαια εδώ παίζει ρόλο και η αποφασιστικότητα της ελληνικής πλευρά στο να ανταποδώσει με καίρια πλήγματα, αλλά αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο.
Επομένως έχουμε από τη μια πλευρά ένα λαό που δεν θέλει να δει φέρετρα τυλιγμένα με κόκκινη σημαία και κατεστραμμένες υποδομές, και από την άλλη λαϊκιστές ηγέτες που παίζουν το χαρτί του δήθεν “επικίνδυνου εξωτερικού εχθρού”, για να διατηρήσουν το έρεισμά τους επί της λαϊκής βάσης. Το πότε θα γίνει η “στραβοτιμονιά” από οποιαδήποτε πλευρά και η κατάσταση κλιμακωθεί, είναι κάτι που δεν μπορεί να προβλέψει κανείς. Με τόσες αερομαχία και “επακουμβήσεις” που λαμβάνουν χώρα συχνά-πυκνά, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενος ένα θερμό επεισοδια, να γίνει πολύ θερμότερο.
Από τα ανωτέρω γίνεται κατανοητό πως η Τουρκία πιθανότατα δεν θέλει γενικευμένο πόλεμο με την Ελλάδα, ωστόσο είναι σχεδόν βέβαιο πως δεν θα άφηνε (ο ηγέτης της) μια ευκαιρία να πετύχει μικρές, αλλά σημαντικές στρατηγικές τοπικές νίκες, κατά προτίμηση χωρίς τη χρήση όπλων, για να πετύχει στρατηγικές νίκες τύπου Ιμίων. Πρέπει η Ελλάδα να επαναπαύεται; Σαφώς όχι. Για αυτό (δυστυχώς) πρέπει να διαθέτει σημαντικούς πόρους στην άμυνα, που διαφορετικά θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αλλού. Με τα νέα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο (αλλά και για λόγους αποτροπής), η ανάγκη προβολής εναέριας και ναυτικής ισχύος, είναι απαραίτητη. Τα λεφτά -τουλάχιστον με τα τωρινά δεδομένα- είναι πολλά (υδρογονάνθρακες).
Αναφορικά με τις δυνατότητες της Ελλάδας για αποτροπή, θυμίζουμε το περίφημο ψυχροπολεμικό δόγμα “Mutual Assured Destruction” (MAD), που κράτησε για πολλές δεκαετίες το Ψυχρό Πόλεμο από το να γίνει θερμός. Όπως και στην περίπτωση της αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ-ΕΣΣΔ στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, όπου με βάση το Δόγμα MAD, όποιος τολμούσε επίθεση εις βάρος του άλλου, θα εξασφάλιζε και τη δική του καταστροφή με πυρηνικά όπλα, έτσι και στην περίπτωση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης, τηρουμένων φυσικά των αναλογιών, ο φόβος φυλάει και θα πρέπει να συνεχίσει να φυλάει τα έρμα.
Η αναβάθμιση του γεωπολιτικού αποτυπώματος της Ελλάδας είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο σημαντική. Ο διακαής πόθος της Δύσης να απεξαρτήσει ενεργειακά την Ευρώπη από τη Ρωσία, προσφέρει μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη χώρα μας να γίνει ρυθμιστής των εξελίξεων, διευκολύνοντας τη μεταφορά υδρογονανθράκων στην ενεργειακά “πεινασμένη” Ευρώπη. Χωρίς όμως την ύπαρξη των πολεμικών μέσων για να επιτευχθεί αυτό, τα προαναφερθέντα οφέλη, θα παραμείνουν όνειρο καλοκαιρινής νυχτός.