Συριακά MiG-21: Τα Σκυλιά του Πολέμου (βίντεο)

Μερικά αεροπλάνα δεν σταματούν να πολεμούν. Η είδηση της ενδεχόμενης παραχώρησης πλεονάζοντος αριθμού αιγυπτιακών MiG-21 στην Συρία, όπως διαβάσατε σε πρόσφατη ανάρτησή μας, θύμισε κάτι που πολλοί ίσως έχουν ξεχάσει: ότι η Συριακή Αεροπορία πολέμησε αντικαθεστωτικούς αντάρτες και τζιχαντιστές με ένα μαχητικό σχεδιασμένο πριν από 65 χρόνια.
Οι επιχειρήσεις του τύπου έδειξαν ότι η «Μπαλαλάικα» –προσωνύμιο που έδωσαν οι Ρώσοι λόγω της ομοιότητας της πτέρυγας δέλτα του ‘Fishbed’ με το σχήμα του ρωσικού παραδοσιακού οργάνου– «παίζει» δυνατά ακόμα και σήμερα. Τα MiG-21ΜF/bis ‘Fishbed –J’ που πετούν οι Σύριοι σε αποστολές προσβολής επιγείων στόχων φέρουν συνήθως τέσσερις βόμβες FAB-500 των 1.100 λιβρών είτε καλάθους ρουκετών UB-16-57 UM, UB-32 ή… ό,τι υπάρχει διαθέσιμο. Και αν ο εχθρός δεν έχει βαριά αντιαεροπορικά ή φορητούς πυραύλους ΜANPADS, αυτά τα παλιά τζετ μπορούν να είναι πολύ επικίνδυνα.

Οι χειριστές χαρακτηρίζουν το «αγαπημένο τους» MiG-21 ως «εξαιρετικά αξιόπιστο, ισχυρό και ασφαλές» αεροπλάνο. Οι Αμερικανοί, οι οποίοι δοκίμασαν αρκετά ‘Fishbed’ που έφθασαν στα χέρια τους από διάφορες πηγές, έχουν να λένε για την απλότητα του τύπου. «Αρκεί να το είχες φουλαρισμένο κι αυτό πήγαινε… Το έβγαζες από το υπόστεγο και το έβαζες μπροστά» θυμάται ένας υπόλογος που δούλεψε σε αυτά.
Η τυπική συντήρηση συνίστατο στην αλλαγή ελαίου, φρένων και τροχών κάθε 50 εξόδους. «Με ένα σετ μετρικών εργαλείων του εμπορίου μπορούσες να κάνεις πολλά σ’ αυτό το αεροπλανάκι» προσθέτει. Και σε έναν πόλεμο η απλότητα και η αξιοπιστία μιας σχεδίασης μπορεί να κερδίσει μάχες.

Η Συριακή Αεροπορία άλλωστε δεν είχε και πολλά περιθώρια –για τις ανάγκες του πολέμου χρησιμοποίησε όχι μόνο αναχαιτιστικά MiG-23ML/MF και MiG-29 σε προσβολές στόχων εδάφους αλλά μέχρι και οπλισμένα εκπαιδευτικά L-39. Στο απόγειο των αεροπορικών επιχειρήσεων οι πιλότοι των MiG-21 πετούσαν κατά μέσον όρο τρείς με τέσσερεις εξόδους ημερησίως. Για την επάνδρωση των αεροσκαφών είχαν ανακληθεί και χειριστές που υπηρετούσαν τότε σε άλλες θέσεις ενώ για τον εξοπλισμό τους λέγεται ότι «άδειασαν αποθήκες».

Οι Ρώσοι που αναπτύχθηκαν στην Συρία για να βοηθήσουν το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσσαντ να παραμείνει στην εξουσία, εντυπωσιάστηκαν βλέποντας MiG-21 να πετούν πολεμικές αποστολές. Στην πατρίδα τους τα εμβληματικά αυτά μαχητικά του Ψυχρού Πολέμου βρίσκονται εδώ και δεκαετίες σε Μουσεία ή τοποθετημένα σε πυλώνες για να θυμίζουν την «δόξα των σοβιετικών φτερών». Στην Συρία η «δόξα» κερδίζεται με αίμα.

Τα συριακά MiG-21 χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορα μέτωπα, συχνά ταυτόχρονα, χτυπώντας αντάρτες αλλά και αμάχους. Οι προσβολές γίνονταν συνήθως από ύψος μεγαλύτερο των 14.700 ποδών για ασφάλεια, ωστόσο για μεγαλύτερη ακρίβεια οι πιλότοι κατέβαιναν και πιο χαμηλά. Αυτό ορισμένες φορές είχε και το ανάλογο τίμημα.
Στις 4 Νοεμβρίου 2015 ένα μαχητικό από την αεροπορική βάση Χάμα που επιχειρούσε σε χαμηλό ύψος πάνω από περιοχή που ήλεγχαν οι αντάρτες χτυπήθηκε, πιθανότατα από MANPADS, χωρίς να καταρριφθεί άμεσα. Ο πιλότος παρέμεινε στο αεροπλάνο προσπαθώντας να φθάσει ως την βάση του αλλά δεν τα κατάφερε. Το πτώμα του και τα συντρίμμια από το αεροπλάνο εντοπίστηκαν αργότερα από κυβερνητικούς στρατιώτες… Δεν ήταν το μόνο που χάθηκε.

Το MiG-21 δοκιμάστηκε σκληρά στον συριακό εμφύλιο και οι απώλειες –για διάφορους λόγους– απομείωσαν τον στόλο των ‘Fishbed’. Θα είχε απομειωθεί περισσότερο αν δεν ήταν το επισκευαστικό κέντρο στην αεροπορική βάση αλ-Νέιραμπ, στο αεροδρόμιο του Χαλεπίου, όπου το προσωπικό έκανε θαύματα αποδίδοντας περίπου 20 αεροσκάφη (μεταξύ αυτών και MiG-21) συντηρημένα και έτοιμα για επιχειρήσεις.
Επίσης, με οικονομική βοήθεια και συμβουλές από το Ιράν, η Συριακή Αεροπορία δημιούργησε επιπλέον εγκαταστάσεις συντήρησης/επισκευών και σε άλλες αεροπορικές βάσεις. Χρησιμοποιώντας συγκροτήματα και απάρτια αεροσκαφών που δεν χρησιμοποιούντο καθώς και ανταλλακτικά από το εξωτερικό, οι Σύριοι τεχνικοί κατάφεραν να συναρμολογήσουν έναν αριθμό πλήρως επιχειρησιακών αεροσκαφών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2014 πληροφορίες ανέφεραν ότι οι τζιχαντιστές προσπάθησαν να «αξιοποιήσουν» ορισμένα αεροσκάφη που βρήκαν σε βάσεις τις οποίες κατέλαβαν. Μαρτυρίες έκαναν λόγο για τζετ στην αεροπορική βάση αλ Ζίρα, έξω από Χαλέπι, τα οποία πετούσαν πρώην πιλότοι της Ιρακινής Αεροπορίας που είχαν προσχωρήσει στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους.
Μάλιστα λέγεται ότι οι εν λόγω χειριστές είχαν αρχίσει να εκπαιδεύουν νέους πιλότους ωστόσο η «Αεροπορία» του ISIS δεν μακροημέρευσε. Οι φανατικοί ισλαμιστές ήταν καλύτεροι στο να καταστρέφουν αεροπλάνα στο έδαφος παρά να τα πετούν. Το γεγονός πάντως ότι οι τζιχαντιστές βρέθηκαν πολύ κοντά στο να αποκτήσουν «αεροπορικό βραχίονα» είχε προβληματίσει τότε αρκετούς.
Τα ‘Fishbed’ που σύμφωνα με δημοσιεύματα ενδιαφέρεται να αποκτήσει από την Αίγυπτο η Συριακή Αεροπορία προορίζονται προφανώς για την αναπλήρωση απωλειών από επίγεια πυρά ή επιχειρησιακά ατυχήματα προκειμένου ο τύπος να συνεχίσει να υπηρετεί σε αυτή την δύσκολη, για τις συριακές ένοπλες δυνάμεις, περίοδο. Άλλωστε ο πόλεμος δεν τελείωσε ακόμα.
Αλέξανδρος Θεολόγου