Γιατί -στην πράξη- S-400 και F-35 είναι ασύμβατοι

Όπως είναι γνωστό κι όπως έχουμε αναφέρει επανειλημμένα, τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 δεν είναι δυνατόν να συνυπηρετήσουν με τα αντιαεροπορικά συστήματα S-400 λόγω των κινδύνων διαρροής πληροφοριών.
Είναι επίσης γνωστό ότι η τουρκική πλευρά έχει εξίσου επανειλημμένα διαψεύσει τις αιτιάσεις αυτές υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο πρόβλημα με την συνυπηρέτηση των δυο συστημάτων.
Μάλιστα ο ίδιος ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε προτείνει την δημιουργία μίας κοινής τουρκοαμερικανικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων που θα πιστοποιούσαν (άγνωστο πώς) ότι όντως δεν υπάρχει πρόβλημα.
Πλέον βέβαια τα S-400 έχουν αρχίσει να παραδίδονται στην Τουρκία, ενώ η Τουρκία έχει εκδιωχθεί από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35. Υπάρχει λοιπόν εύλογο το ερώτημα σε πολλούς, ήταν πράγματι τόσο σοβαρό το πρόβλημα που δημιουργούνταν από την συνυπηρέτηση των δυο συστημάτων που επέβαλε μία ρήξη τέτοιου μεγέθους μεταξύ των δυο χωρών;
Την απάντηση την δίνει εκτενές αφιέρωμα του defenseone, όπου εξετάζονται όλες οι σχετικές παραμέτροι. Τα σημερινά συστήματα ραντάρ και τα αεροσκάφη για να λειτουργήσουν όπως είναι σχεδιασμένα, πρέπει να μοιράζονται μεταξύ τους πολλές πληροφορίες. Αυτό είναι ένα πρόβλημα όταν οι χώρες που τα παράγουν αυτά τα δυο δεν βρίσκονται στην ίδια πλευρά.
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι η αγορά από την Τουρκία του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια δεδομένων του αεροσκάφος F-35. Αλλά δεν έχουν μπει σε πολλές λεπτομέρειες όσον αφορά το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό.
Τον Ιούνιο, για παράδειγμα, ο στρατηγός Τοντ Ουόλτερς, διοικητής της αμερικανικής Διοίκησης Ευρώπης προσέφερε την εξής εξήγηση: «Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα F-35 κοντά σε ένα S-400. Δεν θα “μιλήσουν” μεταξύ τους και αυτό που θα επιχειρήσουν να κάνουν τα δύο συστήματα, σίγουρα το S-400 εναντίον του F-35, είναι να προσπαθήσουν να μελετήσουν τις δυνατότητες του F-35. Μπορώ να σας πω ότι δεν μας ενδιαφέρει να μοιραστούμε τις δυνατότητες του F-35 από την άποψη του (ίχνους) ραντάρ, από επιχειρησιακή άποψη, με τους Ρώσους. Το έχουμε κάνει πολύ, πολύ ξεκάθαρο.»
Είναι αλήθεια ωστόσο ότι τα ισραηλινά F-35 έχουν διεξάγει επιχειρήσεις κοντά στα ρωσικά συστήματα S-400 που αναπτύχθηκαν στη Συρία.
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Στάπλες, καθηγητή ηλεκτρονικών και ασύρματων συστημάτων στο πανεπιστίμιο Σίτι του Λονδίνου, καθώς και μέλους του διοικητικού συμβουλίου του Συλλόγου Old Crows (μιας ένωσης επαγγελματιών ραντάρ και ηλεκτρονικού πολέμου) «Τα πανίσχυρα ραντάρ των S-400 θα μπορούν να παρατηρούν το F-35 σε όλα τα προφίλ πτήσης του, επιτρέποντας έτσι την ταυτοποίηση των αδύνατων σημείων στην ικανότητα απόκρυψης (stealth).
Ο Στάπλες όμως επισήμανε ότι οι κίνδυνοι δεν σταματούν στον αέρα«Η Τουρκία έχει συμφωνήσει για πέντε χρόνια ρωσικής τεχνικής υποστήριξης με την αγορά των S-400 της, η οποία θα δώσει στη Μόσχα “μπόλικες ευκαιρίες” να τοποθετήσει πράκτορες της για την συλλογή πληροφοριών δίπλα σε αυτές τις πυροβολαρχίες και τους χειριστές τους. Πρόκειται για το ίδιο πρόβλημα που υπάρχει και στην Ινδία, έναν άλλο (πρόσφατο) χρήστη S-400».
Ο Μάικλ Κόφμαν, ανώτερος ερευνητής στο CNA, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός έρευνας και ανάλυσης με έδρα το Άρλινγκντον της Βιρτζίνια, δεν θεωρεί ότι αυτή την ανησυχία είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα: «Θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν ότι πιθανότατα τα F-35 και τα S-400 δεν επρόκειτο να βρεθούν το ένα κοντά στο άλλο. Ως εκ τούτου, η υπόνοια ότι Ρώσοι τεχνικοί πρόκειται να εργάζονται στην ίδια βάση και να βρίσκονται δίπλα στα F-35 είναι ένα γεγονός χαμηλής πιθανότητας.»
Ο Στάπλες διατύπωσε ανησυχίες και για το τι θα συνέβαινε εάν η Τουρκία επιχειρούσε να ολοκληρώσει τα S-400 της με το Επίγειο Περιβάλλον Αεράμυνας του ΝΑΤΟ (NADGE), ένα δίκτυο συστημάτων ραντάρ και άλλων αισθητήρων, συστήματα στοχοποίησης, ζεύξεις δεδομένων, συστήματα αναγνώρισης φίλων και εχθρών κ.λ.π.: «Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, οι τεχνικές προδιαγραφές και ικανότητες του F-35 θα μπορούσαν να καταγραφούν κι αξιολογηθούν από πράκτορες υποδυόμενους υπαλλήλους τεχνικής υποστήριξης των S-400».
Μια άλλη πιθανή δίοδος για κυβερνοεπιθέσεις είναι μέσω των συστημάτων που βοηθούν στη αναγνώριση των συμμαχικών αεροσκαφών από τα εχθρικά, πράγμα που εξ ορισμού απαιτεί εκτενή ανταλλαγή δεδομένων.
Η ολοκλήρωση του S-400 στο NADGE θα μπορούσε να επιτρέψει σε Ρώσους τεχνικούς ΙΤ να στοχοποιήσουν τα αεροσκάφη F-35 με τα οποία θα επιχειρεί η Τουρκία – ή ακόμη και άλλοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ κι όχι μόνο – μέσω του λογισμικού συντήρησης με το οποίο συνδέεται το αεροσκάφος. «Ο κίνδυνος εδώ είναι σημαντικός και δεν μπορεί να αγνοηθεί», σύμφωνα με τον Στάπλες.
Ο Κόφμαν από την άλλη πλευρά υπογράμμισε ότι το «ξίφος» της πρόσβασης δεδομένων κόβει κι από τις δυο πλευρές: «Το ζήτημα της ασφάλειας και της πρόσβασης στην τεχνολογία είναι εξίσου προβληματικό και για τη Ρωσία που πουλάει ένα υπερσύγχρονο σύστημα όπως το S-400 σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, όπως ακριβώς είναι και για τις ΗΠΑ στην περίπτωση του F-35. Για κάποιο λόγο όμως η δημοσιογραφική κάλυψη τείνει να μην θέτει το ίδιο ερώτημα όσον αφορά το πώς οι Ρώσοι σχεδιάζουν να αντιμετωπίσουν το αντίστοιχο πιθανό πρόβλημα διαρροής ευαίσθητων πληροφοριών από το σύστημά τους δεδομένου ότι ολόκληρος ο αμερικανικός μηχανισμός συλλογής πληροφοριών θα είναι από πάνω τους κι όχι απλώς κοντά τους στην Τουρκία.»
Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν μεγάλες επιφυλάξεις και απορρίπτουν την συνυπηρέτηση των S-400 με τα F-35, η ρωσική κυβέρνηση δεν έχει εκφράσει καμία παρόμοια ανησυχία.
Ο Κόφμαν κατέληξε λέγοντας ότι «το S-400 συγκεκριμένα που οι Ρώσοι πωλούν στην Τουρκία είναι μια (υποβαθμισμένη) έκδοση που έχει εγκριθεί για εξαγωγές, διαφορετική από αυτήν που χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι Ρώσοι. Οι οποίοι Ρώσοι δεν παραπονιούνται που πουλάνε την καλύτερη τεχνολογία τους σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, παρά τους προφανείς κινδύνους διαρροής πληροφοριών μέσω αμερικανικής πρόσβασης στην τεχνολογία τους. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να μας κάνει να αναρωτηθούμε κάποια πράγματα».