Πόσο επικίνδυνο είναι στ’ αλήθεια το… ‘Mad Max’ Ναυτικό του Ιράν;

Σμήνη βαριά οπλισμένων ταχυπλόων σε μαζικές «ασύμμετρες επιθέσεις» εναντίων αμερικανικών πολεμικών. Θα μπορούσε να ήταν σκηνή από κάποια ταινία Mad Max, όμως είναι ένα από τα επιχειρησιακά δόγματα του Ιρανικού Ναυτικού. Και η Τεχεράνη δεν προσπαθεί καν να το κρύψει, αντιθέτως μάλιστα.
Το Ίντερνετ είναι γεμάτο από ιρανικά προπαγανδιστικά βίντεο που δείχνουν πως πολλά μικρά εξοπλισμένα σκάφη μπορούν να καταστούν δυνητικώς μεγάλο πρόβλημα. Το κακό με τις ασκήσεις είναι ότι τα παροπλισμένα πλοία-στόχοι συνεργάζονται θαυμάσια παίζοντας τον ρόλο του εχθρού που νομοτελειακά καταβυθίζουν οι -πάντα– νικηφόρες φίλιες δυνάμεις. Πόση αξία έχει όμως το «ελαφρύ Ναυτικό» του Ιράν εναντίον του ισχυρότερου Ναυτικού στον κόσμο;

Το ισλαμικό Ιράν ανέκαθεν αποτελούσε πηγή ανησυχίας για τις ΗΠΑ καθώς από τον Περσικό περνά το «αίμα» του σύγχρονου κόσμου –το πετρέλαιο. Τα αβαθή νερά του Κόλπου περιορίζουν την κίνηση της ναυσιπλοΐας, ιδίως τα μεγάλα τάνκερ, σε προβλεπόμενες οδούς διέλευσης. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί τα πλοία που πλέουν στον Περσικό, πολιτικά και πολεμικά, είναι εξαιρετικά ευάλωτα σε νάρκες, πυραυλικές επιθέσεις και «ασύμμετρες» προσβολές από εξοπλισμένα ταχύπλοα.
Σημειωτέον ότι στην πραγματικότητα το Ιράν δεν έχει ένα Ναυτικό αλλά δύο. Το τακτικό επιχειρεί με μεγάλες κορβέτες, φρεγάτες και πυραυλακάτους ενώ διαθέτει και περισσότερα από 20 υποβρύχια. Η ζώνη ευθύνης του είναι κυρίως τα Στενά του Ορμούζ, ο Κόλπος του Ομάν και ο Ινδικός Ωκεανός. Για τα ρηχά νερά του Περσικού, τα 22 μίνι-υποβρύχια κλάσης Ghadir (βορειοκορεατικά κλάσης Yono) κρίνονται ιδανικά για ενέδρες.

Το «άλλο» Ναυτικό είναι οι ναυτικές δυνάμεις του παραστρατιωτικού Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης οι οποίοι διαθέτουν πάνω από 1.500 ταχύπλοα σχεδιασμένα ειδικά για μαζικές ταχείες επιθέσεις στις παράκτιες περιοχές του Περσικού Κόλπου. Αναφέροντας ουσιαστικά στους σκληροπυρηνικούς του θεοκρατικού καθεστώτος παρά στον Πρόεδρο της χώρας, το Ναυτικό των Φρουρών της Επανάστασης έχει στο ενεργητικό του επιτυχίες όπως την κατάληψη ενός αμερικανικού επιθετικού ταχυπλόου τον Ιανουάριο του 2016 που έφερε τις ΗΠΑ σε δεινή διπλωματική θέση.
Τα σκάφη τους είναι ανοικτά πολιτικά ταχύπλοα τύπου ‘Boston Whaler’ εξοπλισμένα με εκτοξευτές μη κατευθυνομένων ρουκετών, RPG, αντιαρματικούς πυραύλους και Πυροβόλα Άνευ Οπισθοδρομήσεως. Επίσης δημοφιλή είναι τα σουηδικής προέλευσης ταχύπλοα Boghammar και τα φουσκωτά Zodiac (rigid-hull) τα οποία μπορούν να εξορμούν από βάσεις σε απομονωμένα νησιά και πλωτές εξέδρες πετρελαίου στο μέσον του Περσικού.

Το Ιράν όμως έχει επενδύσει και στην εγχώρια κατασκευή στρατιωτικών ταχυπλόων με εντυπωσιακές δυνατότητες. Το Seraj-1 παραδείγματος χάρη, αποτελεί προϊόν αντιγραφής ενός βρετανικού Bladerunner 51 που αγοράσθηκε από την Νότιο Αφρική. Ικανά να αναπτύσσουν ταχύτητες 55-72 κόμβων, τα σκάφη αυτά είναι οπλισμένα με πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών και βαριά αντιαεροπορικά πολυβόλα.
Τα επίσης εγχώριας ναυπήγησης Zolfaghar είναι ιρανικής σχεδίασης, αναπτύσσουν ταχύτητα 70 κόμβων και διαθέτουν ραντάρ για τους δύο εκτοξευτές βλημάτων cruise τύπου Nasr-1 που φέρουν στην πρύμνη. Βασισμένα στους κινεζικούς C-704 τα βλήματα Nasr-1 διαθέτουν εμβέλεια 22 μιλίων, πολεμική κεφαλή 330 λιβρών και κατευθύνονται προς τον στόχο τους χρησιμοποιώντας ραντάρ, υπέρυθρη ή ηλεκτρο-οπτική καθοδήγηση. Οι φωτογραφίες που έχουν δώσει στην δημοσιότητα οι Ιρανοί αφήνουν να εννοηθεί ότι τα απλά αυτά σκάφη παράγονται μαζικά.
Εκτός από «εξωτικά» ημι-καταδυόμενα, για καλύτερη απόκρυψη, Taedong-B τα οποία προορίζονται για κατασκοπεία, αποστολές δολιοφθοράς και διείσδυση ομάδων Ειδικών Δυνάμεων, το Ναυτικό του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης διαθέτει και πιο βαριά πλοία, όπως 20 πυραυλακάτους κλάσης Thondar (Type P29B) εξοπλισμένες με τέσσερα βλήματα κατά στόχων επιφανείας C-802 (Silkworm) και δέκα τορπιλλακάτους κλάσης Tir-II.

Εάν τακτικές τύπου… Mad Max με μαζικές επιθέσεις υπερεξοπλισμένων ανοικτών ταχυπλόων εναντίον σύγχρονων πολεμικών πλοίων φαντάζουν εξωπραγματικές, για το Ιράν έχουν μια λογική, σημειώνει ο Σεμπάστιεν Ρόμπλιν στο Task & Purpose. Τα μικρά και φθηνά αυτά σκάφη χαρακτηρίζονται από μικρό ίχνος στο ραντάρ, ιδιότητα η οποία σε συνδυασμό με την υψηλή ταχύτητα που αναπτύσσουν μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον χρόνο αντίδρασης του στόχου τους. Ο δε μεγάλος αριθμός τους δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε κορεσμό της άμυνας του αντιπάλου –με υψηλό ενδεχομένως κόστος για τα πληρώματα των ταχυπλόων. Ωστόσο είναι πιθανό.
Στην αμερικανική άσκηση Millennium Challenge 2002 ο Στρατηγός των Πεζοναυτών Paul Van Riper είχε εφαρμόσει ανάλογη στρατηγική: στα πρότυπα του Ιράν, η ‘Red Team’ εξαπέλυσε προληπτική επίθεση εναντίον μιας αμερικανικής αμφίβιας αποβατικής δύναμης με ένα τεράστιο φράγμα πυρός από πυραύλους cruise κατά μονάδων επιφανείας προκαλώντας κορεσμό των προηγμένων συστημάτων αεράμυνας Aegis των πλοίων του Ναυτικού. Η συνδυασμένη μαζική επίθεση ταχυπλόων «στοίχισε» στην ‘Blue Team’ δεκαέξι πλοία (!) και 20.000 απώλειες.

Η «νίκη» του Στρατηγού δεν άρεσε στα ανώτερα κλιμάκια –πολλές φορές οι ασκήσεις γίνονται για να επιβεβαιώνουν την καθεστηκυία στρατηγική και όχι για να μαθαίνει κανείς από τα λάθη του. Ο Van Riper έδειξε ότι οι μαζικές επιθέσεις ταχυπλόων μπορούν να έχουν αποτέλεσμα, αποτελώντας όμως στοιχείο μιας ευρύτερης στρατηγικής η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα περιλαμβάνει εκτόξευση πυραύλων cruise από επάκτιες βάσεις, αναγνώριση από πλοία και drones για την καθοδήγηση των βλημάτων, επιθέσεις υποβρυχίων-τσέπης και ναυτικές νάρκες.
Το Ιράν άλλωστε διαθέτει ένα εντυπωσιακό απόθεμα 3.000 και πλέον ναρκών που θα μπορούσαν να ποντίσουν μικρά σκάφη κλάσης Ashora, υποβρύχια, κορβέττες, ελικόπτερα κ.ο.κ. Επίσης, ιρανικής κατασκευής drones και εγχώρια εκρανοπλάνα Bavar-2 θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για αναγνώριση των θέσεων ναυτικών μονάδων του αντιπάλου, μεταδίδοντας τις συντεταγμένες των στόχων σε επάκτιες συστοιχίες βλημάτων εδάφους-επιφανείας C-802 ‘Silkworm’ ή εγχώριων αντιγράφων πυραύλων cruise τύπου Noor.
Υπενθυμίζεται ότι οι κινεζικής προέλευσης ‘Silkworm’ έχουν εμβέλεια 120 μίλια ενώ πύραυλοι Ghadir που βρίσκονται υπό ανάπτυξη θα διαθέτουν βεληνεκές 200 μίλια. Σε ορισμένα σημεία του Περσικού το πλάτος του κυμαίνεται από μόλις 35 έως 212 μίλια. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.

Η ναυτική στρατηγική του Ιράν έχει σαφώς αποτρεπτικό χαρακτήρα. Το καθεστώς της Τεχεράνης θέλει να πείσει τους αντιπάλους του ότι ένας πόλεμος στον Περσικό θα προκαλέσει σοβαρούς κλυδωνισμούς στην διεθνή οικονομία καθώς από τα Στενά του Ορμούζ διέρχεται το ένα τρίτο του παγκοσμίου πετρελαίου. Το μήνυμα είναι ότι συνέπειες θα είναι τέτοιες που οι Δυτικοί, με πρώτους τους Αμερικανούς, καλύτερα να το ξανασκεφτούν.
Κατά πόσο οι ναυτικές δυνάμεις του Ιράν θα μπορούσαν να προκαλέσουν ζημιά στο κραταιό αμερικανικό Ναυτικό αντίστοιχη εκείνης που κατάφεραν οι Επαναστάτες στην επιδρομή εναντίον του… Death Star, στον Πόλεμο των Άστρων, είναι κάτι που σηκώνει πολλή συζήτηση. Ας ελπίσουμε ότι το ερώτημα θα παραμείνει θεωρητικό.

Αλέξανδρος Θεολόγου