Ανατολική Μεσόγειος: Τώρα αρχίζει ο “υπέρ πάντων” αγώνας και η Ελλάδα οφείλει να είναι έτοιμη

Νωρίτερα σήμερα έγινε γνωστό πως ανακαλύφθηκε τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου στο οικόπεδο 10 (Γλαύκος) της Κυπριακής ΑΟΖ. Σύμφωνα με τον Κύπριο Υπουργό Ενέργειας, Γιώργο Λακκοτρύπη, η ποσότητα φ.α. ανέρχεται σε 5-8 τρις κυβικά πόδια (142-227 δις κυβικά μέτρα) και πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις παγκόσμια τα τελευταία τρία χρόνια. Κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγω για ακαθάριστη αξία 50 δισ. ευρώ.
Το κοίτασμα του Γλαύκου είναι αυτή τη στιγμή το τρίτο μεγαλύτερο στην Ανατολική Μεσόγειο. Το κοίτασμα του Ζορ (Αίγυπτος) διαθέτει περίπου 30 τρισ. κυβικά πόδια αερίου και το κοίτασμα Λεβιάθαν (Ισραήλ), περίπου 20 τρισ. κυβικά πόδια φ.α. Το κοίτασμα Ταμαρ (επίσης Ισραήλ) περιέχει περίπου την ίδια ποσότητα φ.α. με το Γλαύκο.
Για πρώτη φορά και επίσημα, ο Ελληνισμός βρίσκεται μπροστά από μια μεγάλη πρόκληση. Μεχρι σήμερα, οι συζητήσεις για κοιτάσματα φ.α. στη κυπριακή ΑΟΖ ήταν λίγο πολύ θεωρητικές. Πλέον όλοι γνωρίζουν πως στην Ανατολική Μεσόγειο, υπάρχει ένα “Ελ Ντοράντο” φυσικού πλούτου με τεράστιες οικονομικές και γεωπολιτικές προεκτάσεις.
Χθες ξεκίνησε η τουρκική άσκηση “Γαλάζια Πατρίδα” με 102 πλοία του Τουρκικού Ναυτικού να έχουν αναπτυχθεί από τη Μαύρη Θάλασσα ως την Ανατολική Μεσόγειο. Προφανώς αυτή η κινητοποίηση τυχαία συνέπεσε χρονικά με την ανακοίνωση του κοιτάσματος στο Γλαύκο, ωστόσο ο σκοπός της είναι ο ίδιος: προβολή ισχύος προς πάσα κατεύθυνση και κυρίως προς δυσμάς. Η Άγκυρα θέλει να δείξει πως μπορεί να προστατεύσει τα συμφέροντά της, ακόμη και αν αυτά βρίσκονται σε περιοχές που δεν της ανήκουν.
Η Ελλάδα είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στην ευρύτερη περιοχή; Αυτό το ερώτημα απαιτεί ανάλυση στρατιωτικής ισχύος μεταξύ των δικαιούχων (Ελλάδα, Κύπρος) και των “εκβιαστών” (Τουρκία) που θέλει να αρπάξει κομμάτι του πλούτου, κάτι που αν και είναι σημαντικό, δεν είναι του παρόντος.
Για να κατανοήσουμε όμως το γενικότερο γεωπολιτικό πλαίσιο, θα πρέπει να ανατρέξουμε σε παλιότερο άρθρο μας για τον East Med, αναφορικά με τις συμμαχίες που έχουν σχηματιστεί, ένεκα της ενεργειακής (και όχι μόνο) πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων στη περιοχή.
Στην γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής μας, έχει σχηματιστεί ένα δίπολο. Από τη μια πλευρά είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ και από την άλλη, η Τουρκία με τη Ρωσία.
Η πρώτη πλευρά θέλει την εξόρυξη του φ.α. για προφανείς οικονομικούς λόγους (ειδικά όσο αφορά την Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ) και κατόπιν τη διοχέτευσή του στις αγορές τις Ευρώπης, για την εν μέρη ενεργειακή ανεξαρτητοποίησή της από τη Ρωσία.
Η συνεργασία Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου στο θέμα του αγωγού East Med που θα φέρει τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου πιο κοντά στην Ευρώπη, είναι κατά γενική ομολογία μια στρατηγική συμμαχία που θα ωφελήσει και τα τρία κράτη.
Είναι σαφές πως η Ουάσιγκτον επιθυμεί διακαώς την δημιουργία του East Med, για λόγους που έχουν να κάνουν καθαρά με την ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης από την Ρωσία.
Στο ζήτημα του ορυκτού πλούτου της Κύπρου, είναι ίσως η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δεν κρατούν την πολιτική των ίσων αποστάσεων. Ο υφυπουργός εξωτερικών για υποθέσεις Ευρώπης και Ευρασίας Wess Mitchell ενθάρρυνε τη Λευκωσία να συνεχίσει τον σχεδιασμό της, χαρακτηρίζοντας την τουρκική θεώρηση «μειονότητα» απέναντι στη διεθνή επικρατούσα άποψη και εξέφρασε την αντίθεση των ΗΠΑ σε κάθε πρόκληση εις βάρος της Κύπρου.
Είναι προφανές από δηλώσεις κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων, πως η τρέχουσα διάθεση της Ουάσιγκτον, δεν είναι να αφήσει την Άγκυρα να ανακατευτεί στα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου και προτιμά έναν αξιόπιστο άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ + Αιγύπτου, για να εξορυχθούν οι υδρογονάνθρακες και να κατευθυνθούν στην ενεργειακά “πεινασμένη” και εξαρτώμενη από τη Ρωσία, Ευρώπη.
Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα ανωτέρω και κάνοντας ένα βήμα πίσω για να δούμε την “μεγαλύτερη εικόνα”, δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει η στρατηγική προσέγγιση της Τουρκίας με την Ρωσία. Πέρα από τις -όχι και πολλές- κοινές επιδιώξεις στο μέτωπο της Συρίας, Άγκυρα και Μόσχα δεν θέλουν με τίποτα να δουν τον East Med να κατασκευάζεται. Και εδω ταιριάζει η φράση, “Ο εχθρός του εχθρού μου, είναι φίλος”, διότι παρά την κατάρριψη του ρωσικού σουχόι το 2015 από τουρκικά μαχητικά και παρά την δολοφονία Καρλόφ τον επόμενο χρόνο στην Άγκυρα, οι δυο χώρες απολαμβάνουν έναν ιδιότυπο “μήνα του μέλιτος”, που απ’ ότι φαίνεται, κάθε άλλο παρά πρόσκαιρος είναι.
Συνοψίζοντας, η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση. Θα πρέπει να θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο πως η Άγκυρα θα επιχειρήσει να “εκβιάσει” την ελληνική πλευρά προβάλλοντας την ισχύ των όπλων της. Πλέον το ζήτημα είναι (και επισήμως) οικονομικό και η Τουρκία, ως (φιλοδοξούσα) αναδυόμενη περιφερειακή υπερδύναμη χρειάζεται φυσικούς πόρους για να εκπληρώσει το όνειρο ανασύστασης μιας νέας “Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.” Αν η Ελλάδα όμως παίξει έξυπνα το “χαρτί” της, συνάπτοντας και ενισχύοντας ήδη υπάρχουσες συμμαχίες θα μπορέσει να καταστεί ρυθμιστής καταστάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Επειδή όμως η διπλωματία can only take us so far, είναι απαραίτητη η διατήρηση (και ενίσχυση) μιας ισχυρής στρατιωτικής αποτρεπτικής ισχύος και το κυριότερο, αποφασιστικότητας για την προβολή της όπου και όποτε χρειαστεί.