Α-6B «Iron Hand»: Το «Σιδερένιο Χέρι» του Ναυτικού κατά των SAM

Οι πιλότοι των A-6 στο Βιετνάμ θεωρούσαν το να βομβαρδίζουν καλά προστατευμένους στρατηγικούς στόχους ήδη αρκετά επικίνδυνη υπόθεση μέχρι που τους ανατέθηκαν αποστολές SEAD. Οι αποστολές καταστολής αεράμυνας (Suppression of Enemy Air Defences) ήταν απλές στη σύλληψή τους: πήγαινες σε μια περιοχή πραγματική «σφηκοφωλιά» από αντιαεροπορικά ή πυραύλους SAM και προκαλούσες την τύχη σου σε μια προσπάθεια να τραβήξεις την απειλή μακριά από τα φίλια αεροσκάφη που ακολουθούσαν.
Το κόλπο ήταν ότι την ώρα που οι χειριστές του εχθρικού ραντάρ εγκλώβιζαν το αεροπλάνο, ένας πύραυλος αντιραντάρ ορμούσε προς το μέρος τους ακολουθώντας την ακτινοβολία του ραντάρ τους όπως ο καρχαρίας το αίμα. Η ώρα που αντίπαλος θα γνώριζε το «Σιδερένιο Χέρι» του Ναυτικού είχε φθάσει.

Τα Intruder που θα πετούσαν αποστολές «Ιron Ηand» ήταν απλά Α-6, ειδικά τροποποιημένα ώστε να φέρουν πυραύλους AGM-45 Shrike και αργότερα τους AGΜ-78Α Standard ARM (Anti-Radiation Missile), βλήματα με μια φονική προτίμηση στα ραντάρ του αντιπάλου. Ο AGM-78 διέθετε βαρύτερη πολεμική κεφαλή από τον Shrike (215 λίβρες έναντι 149) και μεγίστη εμβέλεια 60 μιλίων που τον καθιστούσε ιδανικό για επιθέσεις stand-off εκτός της ακτίνας δράσης των SA-2. Με τον Shrike ήταν αλλιώς και… πιο κοντά.

Μετά την πυροδότηση του Standard ο χειριστής μπορούσε να εκτελέσει στροφή 180 μοιρών και να εξαφανιστεί από εκεί ή να ψάξει για άλλο στόχο. Θεωρητικά τα «Ιron Ηand» Intruders μπορούσαν να εξοπλισθούν με τέσσερα βλήματα AGM-78A σε φορείς LAU-77 αλλά σπανίως πετούσαν με τόσους. Στο Βιετνάμ φόρτωναν συνήθως έναν ή το πολύ δύο, αξιοποιώντας τους υπόλοιπους πυλώνες για την μεταφορά δεξαμενών καυσίμου. Το έξτρα καύσιμο ποτέ δεν ήταν πολυτέλεια.

Τα πρώτα δέκα Α-6Β, όπως ονομάστηκε η έκδοση SEAD, ήταν αεροσκάφη της έκδοσης Α από τα οποία είχε αφαιρεθεί ο εξοπλισμός προσβολής στόχων ενώ τα επόμενα τρία ήταν A-6A τα οποία προήλθαν από τη γραμμή παραγωγής και διαμορφώθηκαν ως PAT/ARM (Passive Angle Tracking/Anti-Radiation Missile). Η τελική έκδοση Α-6Β Μod 1 TIAS ξεχώριζε από τους δέκτες του συστήματος αναγνώρισης και πρόσκτησης στόχων TIAS (Target Identification Acquisition System) οι οποίοι είχαν τοποθετηθεί στο κέντρο και τα πλευρά του καλύμματος του ραντάρ, στο ρύγχος του αεροπλάνου.

Κάθε Μοίρα Intruder των αεροπλανοφόρων διέθετε συνήθως δύο με τρία αεροσκάφη «Ιron Ηand» που πετούσαν ψάχνοντας για την λεία τους: ραντάρ που κατηύθυναν πυραύλους SAM και αντιαεροπορικά πυροβόλα ή ραντάρ αναχαίτισης GCI που καθοδηγούσαν τα βορειοβιετναμικά MiG. Οι «Sunday Ρunchers», η πρώτη Μοίρα των Α-6 που πέταξε πολεμικές αποστολές στην Νοτιοανατολική Ασία, τον Μάρτιο του 1968 σημείωσε μια νέα πρωτιά εξαπολύοντας τον πρώτο Standard εναντίον εχθρικού ραντάρ.
Προκαλώντας την Τύχη
Στις αποστολές «Ιron Ηand», εκτός από τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τους πυραύλους κάτω από τα φτερά, ο κυβερνήτης και ο βομβαρδιστής έπρεπε να είχαν πείρα, γρήγορη σκέψη και ακόμη πιο γρήγορα αντανακλαστικά αν ήθελαν να μείνουν ζωντανοί. Και φυσικά νεύρα από ατσάλι.
«… Έξω κυριαρχεί το Απόλυτο Μαύρο –πράγμα που δεν μας ενοχλεί καθόλου, αν σκεφθείς τις τρομερές αποστολές Alpha Strikes στο φως της ημέρας. Όσο για την βροχή, τα πληρώματα των βομβαρδιστικών την λατρεύουν. Ξαφνικά, το προειδοποιητικό φως του Missile Warning αρχίζει να αναβοσβήνει για να το ακολουθήσει σχεδόν ταυτόχρονα το σταθερό φως του Missile Launch. Αυτό ήταν…

‘SΑΜ, στην ώρα 3. Δύο από δαύτους’, ακούγεται η φωνή του ΒΝ (Bombardier Navigator) στα ακουστικά μου. ‘Κάντους τρεις’ ακούγεται πάλι, ανεπαίσθητα πιο ανήσυχη αυτή τη φορά. Ένα από τα καλά της νύχτας είναι ότι εντοπίζεις ευκολότερα τον επερχόμενο πύραυλο από την λάμψη του κινητήρα του, εφόσον δεν επικρατεί χαμηλή νέφωση.
Το συνηθισμένο ‘νούμερο’ αποτελείται από την εκτέλεση όσο πιο απότομων ελιγμών αντέχει το αεροπλάνο για να αποφύγεις τον πιο κοντινό πύραυλο, την ώρα που ο ΒΝ δίνει συνεχώς συμβουλές μέχρις ότου να εγκλωβίσουμε το ραντάρ –που εγκλωβίζει εμάς– για να τους στείλουμε τον Standard. Πάντα απορούσα πώς αυτοί οι τύποι κατορθώνουν και κάνουν την δουλειά τους, σκυμμένοι πάνω από την οθόνη τους, υπό συνθήκες που θα έφερναν οποιονδήποτε φυσιολογικό άνθρωπο στα πρόθυρα εμετού καθώς το αεροπλάνο τρέμει ολόκληρο τραβώντας άγρια g σε όλους τους άξονες στον χώρο…»

«Τα πράγματα περιπλέκονται, όταν το προειδοποιητικό φως ανάβει και πάλι, αλλά έχεις ξεμείνει από Standard. Βρισκόμασταν σε άνοδο με κλίση 30 μοιρών όταν ρίχνοντας μια ματιά στην οθόνη είδα τον πύραυλο να κατευθύνεται προς το μέρος μας από την «ώρα 6» –το χειρότερο δυνατό σημείο για να σε βρει SAM. Πριν προλάβω να τελειώσω την πρότασή μου, ο κυβερνήτης έριχνε το αεροπλάνο σε μια δεξιά στροφή 4 g (κάτι τουλάχιστον ασυνήθιστο, λόγω της περιορισμένης ορατότητας που έχει ο πιλότος προς τα δεξιά εξαιτίας της διαρρύθμισης του cockpit, ιδίως τη νύχτα).
Στα 900 πόδια ρίχναμε ακόμη chaffs σαν τρελοί, όταν ο Λάρυ κατάφερε τελικά να ισιώσει το αεροπλάνο με τον δείκτη του υψομετρικού ραντάρ στα 180 πόδια! Σχεδόν ταυτόχρονα ο πύραυλος πέρασε από πάνω μας και εξερράγη περίπου 600 γιάρδες μακριά μας με μια εκτυφλωτικά λευκή λάμψη που πλημμύρισε το κόκπιτ. Προφανώς, δεν ήταν η νύχτα μας να πεθάνουμε…»
Στις 28 Αυγούστου 1968, το BuNo 151561, ένα αεροσκάφος «Ιron Ηand» της VA-85, δεν επέστρεψε στο αεροπλανοφόρο του. Εκείνη την φορά νίκησαν οι SAM.
Αλέξανδρος Θεολόγου
Πρώτη δημοσίευση 2/1/2019