Ίσως αυτή είναι μια ακόμη φορά που θα αναγκαστούμε να επαναλάβουμε τον ίδιο “βαρετό” πρόλογο που κάνουμε κάθε φορά που ασχολούμαστε με το θέμα της ενίσχυσης του Πολεμικού μας Ναυτικού. Το ΠΝ επιχειρεί σε μια πολύ δύσκολη περίοδο με πλοία τα οποία παλιώνουν, δεν εκσυγχρονίζονται, και αργά αλλά σταθερά φθείρονται, γιατί όπως είναι γνωστό τίποτα δεν αντέχει στον χρόνο. Να πούμε πάλι την λυπητερή ιστορία για τις φρεγάτες S του ΠΝ; Ας την πούμε… 6 που εκσυγχρονίστηκαν “επιδερμικά”, με στόχο ουσιαστικά την συντηρησιμότητά τους, κι ουχί την αύξηση της μαχητικής τους ικανότητας, και 3 που αφέθηκαν στην τύχη τους. Έτσι σήμερα, το ΠΝ έχει 4 φρεγάτες κλάσης ΜΕΚΟ200ΗΝ με εξοπλισμό εικοσαετίας, 6 φρεγάτες κλάσης S εκσυγχρονισμένες και 3 που πλέουν καταρρίπτοντας κάθε πρόβλεψη διάρκειας ζωής των σχεδιαστών και κατασκευαστών τους.
Τα χρόνια πέρασαν, η Ελλάδα ήταν δεν ήταν σε κρίση δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να συνεχίσει το πρόγραμμα των ΜΕΚΟ200ΗΝ με ένα νέο, και σήμερα, με την Τουρκία να λέει πως η υφαλοκρηπίδα της φτάνει στην Αίγινα, το ΠΝ έχει να αντιτάξει πλοία που κανονικά άλλα ναυτικά θα είχαν κάνει παλιοσίδερα εδώ και χρόνια.
Με μια σειρά άρθρων προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε λύσεις που αφορούσαν την απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων από κάποια άλλα δυτικά ναυτικά ΑΜΕΣΑ. Έτσι, σαν “πρώτες” επιλογές φέραμε τις LaFayette και τις Adelaide, όπως θα θυμούνται οι αναγνώστες μας. Τελικά οι πρώτες μάλλον θα μείνουν στο Γαλλικό ΠΝ περισσότερο από όσο θα έπρεπε, καθώς και οι Γάλλοι έχουν πρόβλημα με τις “οροφές”. Άλλωστε η “απώλεια” δυο FREMM δεν διευκολύνει τα πράγματα. Οι δε Adelaide ίσως έχουν μεγάλο κόστος εισαγωγής σε υπηρεσία (και το ΠΝ ίσως δεν τις θέλει), καθώς μόνο η αγορά SM-2 θα έκανε την κατάσταση πολύ δύσκολη οικονομικά. Οι δε F122 Bremen είναι αρκετά παλιές και ταλαιπωρημένες, που επίσης δεν αποτελούν μια λύση.
Αν λοιπόν τίποτε από τα παραπάνω δεν “παίξει”, τότε το ΠΝ είναι “καταδικασμένο” να μειώσει τις οροφές του τα επόμενα χρόνια. Μόνη ελπίδα, η πιθανότητα απόκτησης των Belh@rra με “έξυπνη” γαλλική χρηματοδότηση (ουσιαστικά ελληνική), που θα επιτρέψει στο ΠΝ να αποσύρει τις 3 Kortenaer. Βέβαια, ακόμη και σήμερα να “κλείσει” συμφωνία, (πράγμα δύσκολο γιατί εκλογές έχουμε, και τα χρήματα συνήθως πρέπει να πάνε αλλού…), το πρώτο πλοίο θα έφτανε το 2023. Ίσως αυτός ήταν ο λόγος που ζητούσαμε μετ’επιτάσεως δυο μεταχειρισμένες FREMM.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως το πρόβλημα του ΠΝ έχει “τελειώσει” με την προσθήκη απλά 2 ή 2+2 φρεγατών Belh@rra. Πρέπει να παραδεχτούμε, πως δυνατότητα για υλοποίηση ενός εγχώριου ναυπηγικού προγράμματος προς αντικατάσταση του Στόλου των Φρεγατών με νέες φρεγάτες ή κορβέτες, οικονομικά δεν υπάρχει. Δύσκολο, αλλά ας μην κρυβόμαστε πίσω από το “δάκτυλό μας”, ακόμη και λεφτά να βρεθούν, αυτά θα πάνε είτε σε ταχύτερη απομείωση του χρέους είτε στα “γνωστά” (αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις).
Καθώς λοιπόν κάπου στα μέσα της επόμενης δεκαετίας, οι 6 φρεγάτες κλάσης S θα πλησιάζουν τα 45 χρόνια ευδοκίμου υπηρεσίας στην θάλασσα, ο όποιος εκσυγχρονισμός δεν θα έχει πλέον αξία και θα πρέπει κι αυτές να αντικατασταθούν. Αν μείνουν σε υπηρεσία, θα μείνουν για να λέμε ότι απλά έχουμε πλοία στην θάλασσα. Σταματάμε το σχόλιο εδώ. Συνεπώς, το 2023-2025 θα πρέπει να αρχίσουμε να βάζουμε ίσως μαζικά νέα ή μεταχειρισμένα πλοία σε υπηρεσία. Νέα δεν έχουμε να αγοράσουμε, ας αρχίσουμε να βλέπουμε τα μεταχειρισμένα “εκείνης” της περιόδου.
Η πρώτη επιλογή για παρουσίαση από το site μας είναι η κλάση φρεγατών ANZAC, και ειδικά τα 8 αυστραλιανά πλοία (υπάρχουν και δυο νεοζηλανδικά, τα οποία όμως εκσυγχρονίζονται και προφανώς δεν θα είναι διαθέσιμα εκείνη την περίοδο). Αντίθετα, οι Αυστραλοί έχουν ήδη εκσυγχρονίσει τα δικά τους, και το 2024 (ή το 2027, οι απόψεις διίστανται) θα παραλάβουν τις πρώτες πανίσχυρες φρεγάτες κλάσης Hunter, που ουσιαστικά είναι η βρετανική κλάσης Type 26 με αμερικανικό/αυστραλιανό εξοπλισμό.
Αρχικά οι πληροφορίες ανέφεραν πως οι Type 26 θα παραδοθούν το 2026, αλλά νέες πληροφορίες αναφέρουν πως η κατασκευή θα ξεκινήσει το 2020, συνεπώς η πρώτη παράδοση δεν μπορεί να ξεπεράσει το 2024. Αυτό σημαίνει, πως ίσως ξεκινώντας από το 2023, η Αυστραλία θα αποσύρει, και προφανώς διαθέσει προς πώληση τις φρεγάτες κλάσης Anzac, ουσιαστικά την αυστραλιανή έκδοση της ΜΕΚΟ200! Οι φρεγάτες αυτές είναι νεώτερες από τις ελληνικές, και μπήκαν σε υπηρεσία μεταξύ 1996 και 2006.
Σημειώνουμε πως αν τα πλοία κλάσης Hunter/Type 26 μπουν σε υπηρεσία το 2027 όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί, και πάλι οι Anzac θα πρέπει να αρχίσουν να αποσύρονται το 2025 το αργότερο. Οι φρεγάτες μπήκαν σε υπηρεσία ως εξής: η Anzac (FFH-150) Μάιο του 1996, η Arunta (FFH-151) Δεκέμβριο του 1998, η Warramunga (FFH-152) Μάρτιο του 2001, η Stuart (FFH-153) Αύγουστο του 2002, η Parramatta (FFH 154) Οκτώβριο του 2003, η Ballarat (FFH-155) Ιούνιο του 2004, η Toowoomba (FFH-156) Οκτώβριο του 2005 και η Perth (FFH-157) Αύγουστο του 2006.
Τα πλοία οπλίστηκαν από την πρώτη στιγμή με Harpoon, Mk41/RIM-7M, πυροβόλο Mk45 των 127mm, Mk32 εκτοξευτές τορπιλών, ελικόπτερο S-70B2. Δεν θα ασχοληθούμε με τον αρχικό ηλεκτρονικό εξοπλισμό, καθώς σύντομα οι Αυστραλοί τον ενίσχυσαν εξαιρετικά, κάνοντας τις αυστραλιανές MEKO200 τις καλύτερα εξοπλισμένες ΜΕΚΟ σήμερα.
Έτσι, το 1996 (!) ξεκίνησε το πρόγραμμα Warfighting Improvement Program (WIP). Έτσι μέσω του WIP οι φρεγάτες θα αποκτούσαν phased-array radar, και δεύτερο Mark 41. Το WIP ακυρώθηκε το 1999 αλλά οι ανάγκες παρέμειναν. Το 2004 οι εταιρείες Tenix, Saab, και το Υπουργείο Άμυνας, μέσω ΣΔΙΤ (!), αποφάσισαν να εκσυγχρονίσουν τις φρεγάτες, με την τοποθέτηση ενός προηγμένου ραντάρ, της εταιρείας CEA Technologies. Έτσι τοποθετήθηκαν τα ραντάρ CEAFAR και CEAMOUNT (phased array και τα δυο), το σύστημα IRST Vampir NG και το ραντάρ ναυτιλίας Sharpeye.
Τα νέα ηλεκτρονικά άλλαξαν την σταθερότητα του πλοίο, και έτσι τοποθετήθηκε έρμα που αύξησε το εκτόπισμα στους 3.810 τόνους. Το πρώτο σκάφος του εκσυγχρονισμού, Perth, ολοκλήρωσε τις δοκιμές τον Ιούλιο του 2011, και το συμβόλαιο ύψους 650 εκ δολαρίων Αυστραλίας υπεγράφη τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Και τα 8 πλοία των Αυστραλών ολοκλήρωσαν τον εκσυγχρονισμό τους μέχρι τον Μάρτιο του 2017 (πριν 1,5 έτη).
Μετά το Warramunga οι φρεγάτες μπορούν να φέρουν τον RIM-162 Evolved Sea Sparrow στον Mark 41, για 32 συνολικά πυραύλους. Επίσης, μετά το 2005 το Αυστραλιανό Ναυτικό εγκατέστησε στις Anzac και στις Adelaide πυραύλους Harpoon Block II. Επίσης τοποθετήθηκαν και δυο πολυβολα M2HB .50 σε πύργους Mini Typhoon και δυο κατευθυντήρες TopLite EO για τον χειρισμό των όπλων από απόσταση. Το πιο ενδιαφέρον όμως κομμάτι αφορά την αντικατάσταση των εκτοξευτών τορπιλών Mark 32 και των τορπιλών Mark 46 με τις MU90.
Το πλέον τεχνολογικά προηγμένο “κομμάτι” του εκσυγχρονισμού είναι τα ραντάρ της CEA Technologies, CEAFAR και φυσικά το CEAMOUNT, που είναι ένας καταυγαστήρας στόχων (για πυραύλους ημιενεργής καθοδήγησης). Το CEAFAR θεωρείται ανάλογο ή και ανώτερο του παλαιότερης τεχνολογίας SPY-1F, ένα μικρό AEGIS για πλοία μεγέθους Anzac.
Αν και δεν θα μπούμε σε βαθύτερη ανάλυση, το ραντάρ θεωρείται ανάλογο ή και ανώτερο επίσης του PAAMS και του APAR. Γενικά θεωρείται πως έχει θέση σε μια ισχυρή αντιαεροπορική φρεγάτα, και η τοποθέτησή του στις Anzac μάλλον είχε να κάνει με το γεγονός πως κατασκευάζεται στην Αυστραλία. Ο αντιαεροπορικός προσανατολισμός των Anzac γίνεται πιο εμφανής με την τοποθέτηση του 2D μεν, πανίσχυρου και μεγάλης εμβέλειας δε ραντάρ Raytheon SPS-49(V)8 ANZ, με ακτίνα δράσης άνω των 250 μιλίων. Είναι δε από τα “αγαπημένα” ραντάρ του Αμερικανικού Ναυτικού. Είναι το ίδιο ραντάρ που τοποθετείται και στα αεροπλανοφόρα του USN.
Λογικά οι Anzac θα μπορούσαν να εξοπλιστούν με SM-2 ή άλλο ανάλογο όπλο, αφού έχουν όλα σχεδόν όσα χρειάζονται για αεράμυνα περιοχής. Πάντως ιδανικά τα πλοία μπορούν να εξοπλιστούν με 32 ESSM Block II, ίσως και με αριθμό ESSM Block I από παλαιότερα αποθέματα. Γενικά οι Anzac δεν στερούνται τεχνολογικών λύσεων, όπως το Saab Systems 9LV combat management system (βασισμένο σε επεξεργαστές Intel και Windows NT), το οποίο μάλιστα οι Αυστραλοί έχουν αναβαθμίσει στο επίπεδο 9LV Mk3E. Το πλοίο εξοπλίζεται με δυο Saab 9LV 453 Target Indication Radar (αντίστοιχα των STIR), το ένα για έρευνα αέρος και το δεύτερο για έλεγχο πυρός του πυροβόλου.
Από όλα τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως οι αυστραλιανές Anzac είναι ίσως οι καλύτερα εξοπλισμένες MEKO200 αυτή την στιγμή παγκοσμίως. Οι Αυστραλοί όχι απλά τις εκσυγχρονίζουν, τις έχουν σε μια διαδικασία διαρκούς αναβάθμισης, προκειμένου τα πλοία τους να είναι πάντα στην αιχμή της τεχνολογίας. Για του λόγου το αληθές, πέρσι υπέγραψαν νέο συμβόλαιο για την τοποθέτηση του CEAFAR2-L (του ίδιου ραντάρ που θα τοποθετηθεί και στις Hunter/Type 26). Το συμβόλαιο είναι ύψους 148 εκ δολαρίων, αλλά είναι μέρος μια νέας αναβάθμισης που θα κοστίσει 400 εκ. δολάρια Αυστραλίας.
Από τις Adelaide, που αποσύρθηκαν λίγο μετά την αναβάθμισή τους, καταλαβαίνουμε πως η Αυστραλία δεν λυπάται πόρων προκειμένου τα πλοία της να είναι συνεχώς στην αιχμή της τεχνολογίας. Είχε γίνει γνωστό πως οι Anzac θα αποσύρονταν μόλις έκλειναν 30 έτη σε υπηρεσία (από το 2026), αλλά όπως γράψαμε παραπάνω αυτό μπορεί να γίνει γρηγορότερα, αφού η κλάση Hunter έρχεται … δυναμικά. Τα πλοία είναι ήδη ανώτερα από όσο θα γίνουν, αν γίνουν, οι ελληνικές MEKO200HN μετά τον εκσυγχρονισμό τους. Η δε σπουδή που δείχνουν οι Αυστραλοί προκειμένου να κρατήσουν τα πλοία σε άψογη κατάσταση, αποδεικνύει το αξιόμαχό τους.
Θεωρητικά πάντα μιλώντας, τα πλοία είναι μια ιδανική λύση σε μεταχειρισμένα πλοία για το ΠΝ. Οι Αυστραλοί έχουν το κακό συνήθειο (ή το καλό, όπως το δει κανείς) να κάνουν τα πολεμικά τους υφάλους. Μια συνολική συμφωνία με την Ελλάδα, που ίσως περιελάμβανε προσωρινά και τις δυο εν ενεργεία Adelaide (εντάξει, το παρατραβάμε αλλά έχει λογική αν θέλουμε άμεσα πλοία), θα μπορούσε να φέρει στην Ελλάδα το πρώτο πλοίο μέχρι το 2024 όπως επίσης γράψαμε. Πιστεύουμε πως τα πλοία, αν εξαιρέσουμε τα ηλεκτρονικά, είναι “πολύ ίδια” με τα ελληνικά, και η εισαγωγή σε υπηρεσία θα μπορούσε να γίνει άμεσα και χωρίς ιδιαίτερα κόστη σε χρήμα και χρόνο.
Το κόστος, επίσης πιστεύουμε ότι αν γίνει μια συνολική συμφωνία θα μπορούσε να κρατηθεί σε χαμηλά επίπεδα, αν κρίνουμε από τα κόστη πώλησης των Type 23 στην Χιλή ή του HMS Ocean στην Βραζιλία. Άλλωστε πιστεύουμε πως δεν θα μεταβιβαστούν οι ESSM ή οι Harpoon, αλλά θα πρέπει να τοποθετήσουμε ESSM Blk2 και MM40 Block3C ή Harpoon μετά την παραλαβή τους.
Αν και η πιθανότητα παραλαβής τους χάνεται στο μέλλον, όταν μάλιστα τα πλοία θα είναι αρκετών ετών, είναι ίσως μια από τις καλύτερες λύσεις για ενίσχυση του ΠΝ με χαμηλό κόστος. Βέβαια υπάρχει το πρόβλημα του “τι κάνουμε” μέχρι τότε, καθώς οι μη εκσυγχρονισμένες S κάποια στιγμή θα μας αφήσουν χρόνους. Μπορούμε να κάνουμε δυο πράγματα. Το πρώτο είναι να κάνουμε το κορόιδο, και να μην προσέξουμε την “τυχαία” μείωση της οροφής των πλοίων. Το επόμενο είναι να δώσουμε μια λύση, έστω και με μεταχειρισμένα. Αλλά κάτι πρέπει να κάνουμε. Η αδράνεια είναι πλέον εθνικό έγκλημα…
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις κι άλλων λύσεων. Παρακαλούμε τους πολύ αγαπητούς μας αναγνώστες να μην έχουμε συμπτώματα LaFayette, δεν προωθούμε μεταχειρισμένα πλοία, απλά παρουσιάζουμε όσες λύσεις θεωρούμε πως είναι διαθέσιμες.
