Η αμερικανική Αεροπορία (USAF) πρόκειται να πραγματοποιήσει δοκιμές ενός νέου δόγματος αεροπορικής τακτικής βάση του οποίου τα επανδρωμένα μαχητικά αεροσκάφη θα επιχειρούν σε συνδυασμό με μη επανδρωμένα αεροχήματα μάχης σε αποστολές είτε αέρος-αέρος είτε αέρος εδάφους, ελεγχόμενα από τους πιλότους των μαχητικών στα πλαίσια ενός δικτυοκεντρικού περιβάλλοντος.
Το πρωτότυπο UCAV XQ-58A “Valkyrie”, ή κάτι πολύ παρόμοιο με αυτό θα είναι η βάση γύρω από αυτές τις δοκιμές, ως μία λύση οικονομικά αποδοτική για την αναβάθμιση της μαχητικής ικανότητας του υπάρχοντος στόλου μαχητικών αεροσκαφών της USAF. H εταιρεία Kratos Defense είναι πίσω από την σχεδίαση και ανάπτυξη του εν λόγω UCAV.
H USAF το νέο δόγμα το ονομάζει «loyal wingman» δηλαδή «πιστός νούμερο δυο», ένα (ή περισσότερα) UCAV θα ενεργούν ως νούμερο δυο του επανδρωμένου μαχητικού και θα συνεργάζονταν για την κατάρριψη εχθρικών μαχητικών, θα εκτελούσαν αντιπερισπαμό ανοίγοντας δρόμο για το επανδρωμένο μαχητικό να χτυπήσει κάποιον στόχο στο έδαφος, ή να εκτελέσει αποστολές καταστολής αεράμυνας για το επανδρωμένο μαχητικό.
Το ερευνητικό εργαστήριο της USAF επέλεξε το XQ-58A στα πλαίσια του προγράμματος Επίδειξη Αναλώσιμου (Αεροχήματος) Κρούσης Χαμηλού Κόστους – ΕΑΚΧΚ (Low-Cost Attritable Strike Demonstrator – LCASD).
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα επίδειξης θεωρήθηκε ως ένας τρόπος προμήθειας περισσότερων αεροσκαφών, αναβάθμισης της ισχύος πυρός και ικανότητας εν γένει για την USAF χωρίς όμως την ανάγκη ανάπτυξης εκ του μηδενός ενός νέου πανάκριβου επανδρωμένου αεροσκάφους.
Η λογική πίσω από το πρόγραμμα αυτό είναι ότι δεν χρειάζεται κάθε αποστολή να εκτελείται από πλήρως λειτουργικό αεροσκάφος με πιλότο στο χειριστήριο.
Το 2016, όταν η USAF κι η Kratos υπέγραψαν τη σύμβαση για το πρόγραμμα LCASD είχε αναφερθεί πως το αεροσκάφος θα είναι ικανό για μέγιστη ταχύτητα Mach 0,9 για σύντομα χρονικά διαστήματα, να έχει ακτίνα δράσης 1.500 ναυτικών μιλίων και θα μπορεί να μεταφέρει τουλάχιστον δύο βόμβες μικρής διαμέτρου GBU-39. Επίσης θα είναι τόσο «εξαιρετικά ευέλικτο» όσο θα ήταν απαραίτητο για να μπορεί να αποφεύγει εχθρικούς πυραύλους.
Αξίζει να επιμείνουμε στην τελευταία προδιαγραφή περί υπέρ-ευκινησίας και να τονίσουμε ότι είναι ίσως ο μεγαλύτερος περιορισμός των επανδρωμένων μαχητικών αεροσκαφών και συνάμα από τους σημαντικότερους λόγους για την υιοθέτηση μη επανδρωμένων πλατφορμών στο μέλλον.
Οι επιδόσεις στην ευελιξία και στην ικανότητα ανόδου, στροφών, επιτάχυνσης είναι απόλυτα εφικτό να αναβαθμιστούν σε ένα επανδρωμένο αεροσκάφος. Η τεχνολογία πλέον έχει εξελιχθεί αρκετά ώστε να επιτρέπει.
Ωστόσο, από κάποιο σημείο και μετά, τα όρια τα θέτει ο ίδιος ο ανθρώπινος οργανισμός, που απλώς δεν θα άντεχε αύξηση επιδόσεων μεγαλύτερη από αυτή που παρέχουν ήδη τα υπάρχοντα μαχητικά αεροσκάφη τέταρτης και πέμπτης γενιάς.
Έτσι μοιραία οι επιδόσεις κρατιούνται χαμηλές, μέχρι το σημείο που ο πιλότος δεν θα χάσει τις αισθήσεις του ή ακόμα χειρότερα δεν θα καταλήξει.
Επιστρέφοντας στο εν λόγω UCAV, όπως μας πληροφορεί το Flight Global, το XQ-58A είναι μήκους 30 ποδιών με άνοιγμα πτερύγων 27 ποδιών. Μπορεί να φέρει φορτίο εσωτερικά στα φτερά του 600 λιβρών. Οι δύο βόμβες GBU-39 (250 λίβρες η καθεμία) θα ήταν πράγματι εφικτό να μεταφερθούν με το συγκεκριμένο δηλωμένο ωφέλιμο φορτίο.
Η ικανότητα εσωτερική μεταφοράς υποδηλώνει σαφ’ως ότι το εν λόγω UCAV σχεδιάστηκε με γνώμονα την ελαχιστοποίηση της υπογραφής του στα εχθρικά ραντάρ.
Το XQ-58A προορίζεται ως πρόγραμμα επίδειξης τεχνολογίας, αλλά σίγουρα ακούγεται σαν κάτι που θα μπορούσε να αποδώσει επιχειρησιακά αεροσκάφη στο εγγύς μέλλον.
Εναλλακτικά, όπως επισημαίνει το Flight Global, ακόμα και αν το πρόγραμμα δεν πετύχαινε τους στόχους, η τεχνολογία που θα αναπτυσσόταν για το δόγμα “loyal wingman” θα μπορούσε να ολοκληρωθεί σε παλαιότερα αεροσκάφη της USAF, μετατρέποντάς τα σε μη επανδρωμένα αεροχήματα.
Αυτήν την στιγμή η USAF μετατρέπει ήδη παλαιότερα αεροσκάφη σε μη επανδρωμένα, αλλά χωρίς μαχητική ικανότητα αποκλειστικά για την χρήση ως ιπτάμενων στόχων, με την προσθήκη του προθέματος Q στην κωδικοποίησή τους, π.χ. QF-4, QF-16 κτλ.
Εν τω μεταξύ η αποκάλυψη της απόδοσης της κωδικοποίησης XQ-58C στο Valkyrie της Kratos τερματίζει και την παραφιλολογία σχετικά με το ποιο μυστηριώδες αεροσκάφους είχε λάβει τον χαρακτηρισμό X-58.
Πρόσφατα είχε δημοσιοποιηθεί το αεροσκάφος Quiet Super Sonic Technology, γνωστό και ως QueSST, το οποίο κι έλαβε την κωδικοποίηση X-59, δημιουργώντας όμως ερωτηματικά όσον αφορά το πού αποδόθηκε η αμέσως προηγούμενη κωδικοποίηση X-58.
Θα πρέπει να σημειώσουμε βεβαιώς ότι η ιδέα της συνεργασίας επανδρωμένων μαχητικών αεροσκαφών δεν είναι κάτι νέο σε καμία περίπτωση. Πρόκειται για concept για το οποίο ακούμε συνεχώς τα τελευταία είκοσι χρόνια τουλάχιστον, όπως θα θυμούνται οι παλαιότεροι.
Πρόκειται όμως για την πρώτη φορά που το concept αυτό ξεφεύγει από τα πλαίσια του Hollywood και της μιλιταριστικής λογοτεχνίας και υπογράφεται συγκεκριμένο υπαρκτό συμβόλαιο για την ανάπτυξή του και μετουσίωση σε επιχειρησιακά αεροσκάφη.
Παρόμοιες προσπάθειες έχουν υπάρξει επίσης και στην Ευρώπη και την Ρωσία, αλλά και εκεί μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάτι χειροπιαστό πέρα από κάποια πρωτότυπα που θα μπορούσαν, αν υπήρχε γενναία χρηματοδότηση για πρόγραμμα δοκιμών, να αποδώσει κάτι παραπάνω από θεωρίες.
Στην Ευρώπη είχαμε το ένα και μοναδικό πρωτότυπο του προγράμματος nEUROn (στο οποίο συμμετέχει κι η Ελλάδα), το οποίο όμως δεν έχει προχωρήσει σε κάτι περισσότερο από κάποιες κοινές πτήσεις σε σχηματισμό με ευρωπαϊκά μαχητικά όπως το Rafale και το Gripen.
Η Ρωσία ήδη από το 2008 είχε κάνει μία προσπάθεια να κατασκευάσει ένα αερόχημα μάχης και μάλιστα (φαινομενικά) χαμηλού ίχνους, το SKAT της MiG, το οποίο όμως επίσης δεν κατέληξε πουθενά.
Πιθανόν όμως να συνεχιστεί με άλλη μορφή μέσω της Sukhoi, αλλά και εκεί πέρα από ένα στατικό έκθεμα, δεν φαίνεται να υπάρχει ακόμα κάτι πιο συγκεκριμένο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και η Τουρκία με το οραματιζόμενο TF-X που φιλοδοξεί να αναπτύξει, προβλέπει ότι η χρήση του θα είναι στάνταρ σε συνδυασμό με δυο τουλάχιστον μη επανδρωμένα οπλισμένα αεροχήματα, όχι βέβαια χαμηλού ίχνους, αφού δεν υπάρχει ακόμα κάτι τέτοιο, αλλά πιθανόν εφάμιλλα της σειράς ANKA.
Καθώς τα αεροσκάφη πέμπτης (και πλέον κι έκτης) γενιάς κοστίζουν υπερβολικά μεγάλα ποσά για την σχεδίαση και ανάπτυξή τους με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η προμήθειά τους σε αριθμούς τόσο μεγάλους ώστε να έχει τελικά νόημα η προμήθειά τους (πρόβλημα ήδη υπαρκτό και με… τέταρτης γενιάς σχεδιάσεις), το συγκεκριμένο concept κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος.
Ο λόγος είναι προφανής: Τα μη επανδρωμένα αεροχήματα μάχης αφενός μεν είναι δραματικά φθηνότερα από αντίστοιχα επανδρωμένα με αποτέλεσμα να μπορούν να αποκτηθούν σε μεγαλύτερους αριθμούς.
Ενδεικτικά, ένα F-35 αυτήν την στιγμή κοστίζει περί τα ~100 εκατομμύρια δολάρια με πτωτική τάση, αλλά το πρόγραμμα ανάπτυξής του κόστισε περί τα 19 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ μόνο για την κατασκευή ενός πρωτότυπου Χ-35 το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ είχε πληρώσει την Lockheed Martin 600 εκατομμύρια δολάρια σε τιμές 1996…
Και βέβαια, το γεγονός ότι ένα UCAV δεν έχει πιλότο κι ως εκ τούτου είναι εξ ορισμού αναλώσιμο σημαίνει έτσι ή αλλιώς πολλά, αλλά πλέον σημαίνει ακόμα περισσότερο για τον λόγο ότι ο χρόνος εκπαίδευσης ενός πιλότου για ένα αεροσκάφος πέμπτης γενιάς σήμερα σε σημείο που να θεωρείται επιχειρησιακός, ξεπερνάει κατά πολύ τα τέσσερα χρόνια της εκάστοτε αεροπορικής ακαδημίας.
Με λίγα λόγια, οι πιλότοι σήμερα είναι και πιο δύσκολο να εκπαιδευθούν, και είναι και δυσεύρετοι. Συνεπώς, αν ένα πακέτο κρούσης (COMAO) που σήμερα απαιτεί π.χ. 8 αεροσκάφη με 8 ή 12 πιλότους (αν μιλάμε για διθέσια αεροσκάφη κρούσης) μπορεί να έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με τον ίδιο αριθμητικά σχηματισμό που θα περιλαμβάνει μόνο δυο ή και ένα επανδρωμένο αεροσκάφος, θα έλυνε πολλά, πάρα πολλά προβλήματα για τους επιτελείς και τους σχεδιαστές των επιχειρήσεων.
Αναμφίβολα το μέλλον είναι μη επανδρωμένο, κι όλες οι αεροπορικές δυνάμεις που ηγούνται ή προσπαθούν να ηγηθούν των εξελίξεων κοιτάζουν προς τα εκεί και προσπαθούν να αναπτύξουν αντίστοιχα συστήματα και δόγματα.
Καλώς ή κακώς, η αμερικανική Αεροπορία έχει ξεφύγει κατά πολύ στον συγκεκριμένο τομέα, και μοιραία όλοι οι υπόλοιποι από κάποιο σημείο και μετά το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να… παρακολουθούν.
Μένει τώρα να δούμε πού θα οδηγήσει το πρόγραμμα LCASD, καθώς αναμφίβολα η εξέλιξή του αργά η γρήγορα θα φτάσει κάποια στιγμή στην γειτονιά μας και θα επηρεάσει και την χώρα μας που θα βρεθεί προ τετελεσμένων και ανάγκης λήψης δύσκολων αποφάσεων.
