Εκσυγχρονισμός F-16 και… «δημιουργική ασάφεια»

Αναζητούμε επισταμένα από χθες το… μαγικό ραβδάκι που μετατρέπει την (δυνητική) υλοποίηση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των ελληνικών F-16 (123 Viper των νεώτερων παρτίδων προμηθειών)  από το δημοσιοποιημένο ύψος των 2,4 δισεκατομμυρίων (δολαρίων – και όχι ευρώ), που ανακοίνωσε μέσω γνωστοποίησης η αμερικανική υπηρεσία DSCA (και ήταν και η πληροφορία που χρησιμοποίησε ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ), και του 1,1 δις ευρώ (και όχι δολαρίων) που ισχυρίζεται ο Έλληνας υπουργός Εθνικής Άμυνας και επανέλαβε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στην Αθήνα.
Όπως είχαμε τονίσει και σε χθεσινή μας ανάρτηση η ανακοίνωση της DSCA και για όσους «ξέρουν να διαβάσουν ανάμεσα στις γραμμές» σκιαγραφεί το πλαίσιο της (δυνητικής) επικείμενης συμφωνίας (διότι προς το παρόν  συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των F-16 δεν υφίσταται) αλλά αφήνει αναπάντητα και εύλογα ερωτήματα για το συνολικό «πακέτο» μέσω στο οποίο φαίνεται να υπάρχουν και πολλά άλλα πράγματα εκτός του απ’ ευθείας εκσυγχρονισμού των ελληνικών μαχητικών και πιθανότατα πολλών άλλων που δεν φαίνονται (όπως για παράδειγμα δομική αποκατάσταση που είναι σίγουρο ότι απαιτούν τα παλαιότερα F-16 Block 50).
Είναι έτσι επιβεβλημένη η πλήρης ενημέρωση επί του θέματος από το ΥΠΕΘΑ, δεδομένου μάλιστα ότι το συγκεκριμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα έχει ελάχιστες πτυχές που θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι είναι απόρρητες.
Προς το παρόν βέβαια έχουμε μπει για άλλη μια φορά στην λογική της «δημιουργικής ασάφειας» και των αντιπολιτευτικών κοκορομαχιών με τραγικό αποτέλεσμα η αλήθεια να χάνεται για άλλη μια φορά.
Όπως υπογραμμίσαμε και χθες, από την ανακοίνωση της DSCA μέχρι την υπογραφή της τελικής συμφωνίας υπάρχει μια τεράστια απόσταση που πολλά πράγματα… ξεφουσκώνουν. Όπως μας υπενθύμισε μάλιστα και ο ίδιος ο κος Καμμένος (απαντώντας σε ανακοίνωση της ΝΔ) και στην περίπτωση «της προμήθειας 30 αεροσκαφών F-16 Block 52 + Advanced το 2005 η αρχική τιμή που έδωσε το Κογκρέσο για την προμήθεια ήταν 3,2 δις δολάρια και η τελική τιμή που είχε προεγκριθεί ήταν 1,9 δις δολάρια». Μόνο που τότε (για όσους δεν έχουν τόσο μακρά μνήμη) να θυμίσουμε ότι αυτό δεν συνέβη επειδή μας έκαναν… έκπτωση αλλά επειδή η αρχική ανακοίνωση της DSCA ήταν και «παραφουσκωμένη» με πολλές προβλέψεις και αφορούσε 40 αεροπλάνα (που η τότε κυβέρνηση μετέτρεψε σε 30+10 για να μην ασκήσει ποτέ την –ιδιαίτερα ευνοϊκή- προαίρεση για τα άλλα 10). Επιπλέον, στην τελική υπογραφή της σύμβασης δεν υιοθετήθηκαν πολλές από τις αρχικές προβλέψεις για όπλα και συστήματα (με επακόλουθα που ταλανίζουν έκτοτε την ΠΑ).
Ούτε βέβαια και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει θέμα έκπτωσης και δεν μπορούμε να δούμε τον τρόπο που τα $2,4 δις θα γίνουν 1,1 δις ευρώ, παρά τον ισχυρισμό του υπουργού ότι : «Η οροφή για την αναβάθμιση των F-16 από τον προϋπολογισμό είναι 1,1δισ. € τα υπόλοιπα ποσά αφορούν προγράμματα βοήθειας και αντισταθμιστικά» (αργότερα οι υπουργικές ανακοινώσεις συμπληρώθηκαν και με… διευκρινήσεις για επιβαρύνσεις του προϋπολογισμού σε βάθος 10ετίας ή 15ετίας) Σύμφωνα μάλιστα με κάποια χθεσινά δημοσιεύματα ο κος υπουργός συμπεριέλαβε πλουσιοπάροχα και “έξοδα 350 εκατ. υπέρ του αμερικανικού δημοσίου”.
Η μοναδική περίπτωση που μπορούμε να σκεφτούμε για αυτή τη συρρίκνωση από $2,4 σε €1,1 (και δεδομένης της υπουργικής αναφοράς για «πρόγραμμα βοήθειας») θα ήταν οι Αμερικανοί να έχουν βάλει το χέρι στην τσέπη και να καλύψουν με χρηματική βοήθεια μέρος της δαπάνης του ελληνικού προγράμματος.
Πόσο πιθανό είναι αυτό; Μένει να το δούμε, πιθανότατα μετά την επίσκεψη του Α/ΓΕΕΘΑ στις ΗΠΑ την επόμενη εβδομάδα όπου θα κεφαλαιοποιηθούν τα θέματα αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας-Ηνωμένων πολιτειών που ανέκυψαν στην διάρκεια του πρόσφατου πρωθυπουργικού ταξιδιού στην Ουάσιγκτον (και βέβαια μετά την υπογραφή της συμφωνίας και την ενημέρωση –ελπίζουμε- εκ μέρους του ΥΠΕΘΑ).
Όπως γνωρίζουν οι αναγνώστες αυτού του ιστότοπου αλλά και του περιοδικού μας Π&Δ το θέμα του εκσυγχρονισμού των F-16 το παρακολουθούμε εδώ και πολλά χρόνια σε όλες τις παγκόσμιες αλλά και ελληνικές εξελίξεις του. Θα θυμίσουμε έτσι ότι σχετικό πρόγραμμα υλοποιούν αυτή τη στιγμή τρεις ακόμη χώρες, η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα και η Σιγκαπούρη. Οι πληροφορίες που έχουν κατά καιρούς εμφανιστεί σχετικά αναφέρονται σε τιμές των παραπάνω προγραμμάτων συνάδουν με την ανακοίνωση της DSCA (αν εκτιμηθούν και αφαιρεθούν τα άλλα παρελκόμενα που περιλαμβάνονται στο –δυνητικό- ελληνικό πρόγραμμα), όσο αξιόπιστα βέβαια μπορούν να είναι δημοσιοποιημένα οικονομικά στοιχεία για εξοπλιστικά προγράμματα (ένα θέμα ταμπού για όλες τις χώρες και κυβερνήσεις). Με άλλα λόγια η μετατροπή ενός F-16C/D σε F-16V έχει μια συγκεκριμένη τιμή αν και κυμαίνεται μέσα σε κάποια –μικρά- όρια από τις ιδιαιτερότητες της διαμόρφωσης των αεροσκαφών κάθε αεροπορίας. Στον τομέα αυτό μάλιστα κάποιοι  θα επισημάνουν ότι η ελληνική αναβάθμιση επιβαρύνεται και από το γεγονός ότι αφορά των εκσυγχρονισμό τριών διαφορετικών μοντέλων (αποτέλεσμα των άστοχων μεθόδων προμήθειας του παρελθόντος), έναντι του ενός που εκσυγχρονίζουν οι άλλες τρεις χώρες.  Υπό αυτό το πρίσμα (και με δεδομένο ότι άλλο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού F-16 δεν υφίσταται πέραν αυτού της LM) είναι μάλλον ακατανόητη και η αναφορά της αξιωματικής αντιπολίτευσης που μιλά για «πρόγραμμα υψηλού κόστους» (αλήθεια πως θα μπορούσε να είναι φθηνότερο) δεδομένου μάλιστα ότι συμφωνεί για την αναγκαιότητα υλοποίησης του προγράμματος. Με τους άλλους που εγείρουν θέμα «βούτυρο… σχολεία… νοσοκομεία και όχι κανόνια» δεν θα ασχοληθούμε
Τυχόν αντισταθμιστικά (εκτός και εάν είναι άμεση χρηματική βοήθεια ή απαλλαγή δαπανών) δημιουργούν μεν  (έμμεσα και άμεσα) οφέλη για την τοπική οικονομία αλλά δεν μειώνουν απ’ ευθείας το κόστος ενός προγράμματος.  Άρα η υπουργική αναφορά περί «πραγματικής επιβάρυνσης του προϋπολογισμού με 1,1 δις ευρώ είναι –και μέχρι αποδείξεων του εναντίου- δημιουργική ασάφεια!
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αποσαφηνιστεί και μια άλλη «παρεξήγηση» που δημιουργήθηκε από την αναφορά Τραμπ «για δημιουργία θέσεων εργασίας για Αμερικανούς» που τροφοδότησε και τις αντιπολιτευτικές κοκορομαχίες. Σύμφωνα με τις υφιστάμενες πληροφορίες η πρόταση της Lockheed Martin είναι η υλοποίηση μέρους του προγράμματος να γίνει στην Ελλάδα, στη διάσταση των εργασιών μετατροπής των  αεροσκαφών. Να θυμίσουμε ότι στο πρόγραμμα, εάν τελικά αφορά 123 αεροπλάνα, δηλαδή τα F-16 Block 50, Block 52+ και Block 52+ Advanced, θα τροποποιηθούν στις ΗΠΑ έξι πρωτότυπα (από ένα διθέσιο και ένα μονοθέσιο από κάθε έκδοση) που θα υποστούν δοκιμές αξιολόγησης (σύμφωνα με την LM υπάρχει σκέψη ακόμη και μέρος των δοκιμών αυτών να γίνει στην Ελλάδα). Όταν οριστικοποιηθούν τα πρωτότυπα της κάθε έκδοσης θα κατασκευαστούν (στις ΗΠΑ) συλλογές τροποποίησης (με απάρτια που είναι και αυτά που αναφέρονται στην ανακοίνωση της DSCA). Η τοποθέτηση των συλλογών αυτών στα αεροπλάνα (στη θέση του παλαιού εξοπλισμού και απαρτίων που θα αφαιρεθούν) θα γίνει στην ΕΑΒ (όπως είχε γίνει παλαιότερα από την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία η αντίστοιχη εργασία του προγράμματος CCIP των F-16 Block 40/50/42/52 της USAFE).  Παράλληλα εργασίες υποκατασκευής θα ανατεθούν και σε άλλες ελληνικές βιομηχανίες. Αυτό είναι ένα σημαντικό υπεργολαβικό έργο που ωφελεί την ελληνική οικονομία αλλά δεν μειώνει το κόστος του προγράμματος.
Εκτός και αν βέβαια η κυβερνητική δημιουργική ασάφεια και οι υπουργικές αναφορές παραπέμπουν κάπου αλλού, ότι όταν «ξεφουσκώσει» η αμερικανική ανακοίνωση και η υπογραφεί η LOA θα αφορά τελικά ότι 123 αεροσκάφη αλλά μικρότερο μέρος του στόλου
Να θυμίσουμε τα σενάρια που είχαμε αναφέρει παλαιότερα για τον εκσυγχρονισμό 85 αεροσκαφών των Block 52+ και Block 52+ Advanced κόστος περί το $ 1 δισ. και τιμή $11,7 εκ. ανά αεροσκάφος. (εκτιμήσεις off the record από LM) ή 93 Block 50, Block 52+ με κόστος περί τα $1,5 δισ. και τιμή $ 12,1 εκ. ανά αεροσκάφος.