Τι είδους ραδιενέργεια εντοπίστηκε στην ατμόσφαιρα της Ελλάδας;

Τις τελευταίες ημέρες, εντοπίστηκε στην ατμόσφαιρα της Ελλάδας το ισότοπο ρουθήνιο-106 (Ru-106).  Οι τιμές συγκεντρώσεων είναι πολύ χαμηλές και δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας του πληθυσμού. Τι είναι όμως το ρουθήνιο και από που μπορεί να προέρχεται;

Το απαντώμενο στη φύση ρουθήνιο (44Ru), αποτελείται από επτά σταθερά ισότοπα. Επιπλέον, έχουν ανακαλυφθεί 27 ραδιενεργά ισότοπα. Από αυτά τα ραδιοϊσότοπα, τα πιο σταθερά είναι 106Ru, με χρόνο ημιζωής 373,59 ημέρες. Το 103Ru, με χρόνο ημιζωής 39,26 ημέρες και το 97Ru, με χρόνο ημιζωής 2,9 ημέρες.
Εικοσιτέσσερα άλλα ραδιοϊσότοπα έχουν χαρακτηριστεί με ατομικά βάρη που κυμαίνονται από 86,95 υ (87Ru) έως 119,95 μ (120Ru). Τα περισσότερα από αυτά έχουν ημίζωή μικρότερη από πέντε λεπτά, εκτός από το 95Ru (χρόνος ημιζωής: 1.643 ώρες) και 105Ru (χρόνος ημιζωής: 4.44 ώρες).
Το περασμένο Ιανουάριο, ραδιενεργό ιώδιο-131 ανιχνεύτηκε σε ιχνοποσότητες σε επτά χώρες της γηραιάς ηπείρου: Νορβηγία, Φινλανδία, Πολωνία, Τσεχία, Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία. Σύμφωνα με τους ειδικούς του Γαλλικού Ινστιτούτου Ραδιοπροστασίας και Πυρηνικής Ασφάλειας[French Institute of Radioprotection and Nuclear Safety (IRSN)] , δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για το πληθυσμό. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση παρατηρήθηκε στη Πολωνία και μετρήθηκε στα 5,92 μικρομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο (µBq/m3) που είναι πολύ χαμηλότερη από το όριο ασφαλούς έκθεσης. Για την Ελλάδα δεν είχε υπάρξει καμία αναφορά. Επειδή το συγκεκριμένο ισότοπο χρησιμοποιείται από την ιατρική για ακτινοθεραπείες μεταξύ άλλων, έκανε μερικούς να υποστηρίξουν πως ενδέχεται να διέρρευσε από κάποια φαρμακοβιομηχανία, η οποία δεν προχώρησε σε σχετική ανακοίνωση. Αν και το σενάριο μοιάζει ως το πιο πιθανό, μέχρι σήμερα δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Κάτι ανάλογο φαίνεται να ισχύει και για τα πρόσφατα ευρήματα. Το ρουθήνιο-106 (Ru-106), εκπέμπει ακτίνες βκαι χρησιμοποιείται για αντικαρκινικές θεραπείες ακτινοβολίας στα μάτια, (ειδικά σε όγκους έως 7 χιλιοστά, λόγω της χαμηλής διεισδυτικότητας του), αλλά και ως πηγή ενέργειας σε σε θερμοηλεκτρικές γεννήτριες δορυφόρων. Σύμφωνα με μετρήσεις της ΕΕΑΕ και του εθνικού Δικτύου Συνεργαζομένων Εργαστηρίων την περίοδο 27 Σεπτεμβρίου έως 5 Οκτωβρίου 2017 ανιχνεύθηκαν ίχνη στην ατμόσφαιρα σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις (<5 mBq/m3, χιλιοστό του Μπεκερέλ (Bq) σε ένα κυβικό μέτρο αέρα).
Ραδιενέργεια ονομάζεται η ακτινοβολία που εκπέμπεται κατά τη ραδιενεργό αποσύνθεση (διάσπαση) ασταθών πυρήνων (νουκλιδίων) προς σταθερότερους πυρήνες. Η διάσπαση αυτή ακολουθείται από εκπομπή σωματιδίων και (όχι πάντα) ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Το ρουθήνιο-106, εκπέμπει όπως είπαμε ακτίνες β. Η ακτινοβολία συνίσταται σε σωματίδια άλφα (ή ακτίνες α), σωματίδια βήτα (ή ακτίνες β) και ακτινοβολία γάμμα (ή ακτίνες γ). Η ακτινοβολία γάμμα φέρει συνήθως την περισσότερη ενέργεια από τα προϊόντα των ραδιενεργών διασπάσεων. Γενικά όλα τα προϊόντα της διάσπασης μπορεί να αποδειχτούν επικίνδυνα για την ισορροπία της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού.

Διαπερατότητα ραδιενεργών ακτίνων α, β, γ.:
Τα σωμάτιδια α μόλις που διαπερνούν ένα φύλλο χαρτιού.
Τα σωματίδια β μπορούν να διαπεράσουν φύλλα αλουμινίου πάχους λίγων εκατοστών.
Τα σωματίδια γ μπορούν να διαπεράσουν αρκετά εκατοστά μολύβδου. Λόγω της μεγάλης διεισδυτικής ικανότητας απαιτούνται αυξημένα μέτρα προφύλαξης από αυτά.

Πρόκειται για τιμές συγκεντρώσεων, οι οποίες δεν ενέχουν τον παραμικρό κίνδυνο για την υγεία ή το περιβάλλον. Κατά συνέπεια, δεν απαιτείται η λήψη οποιουδήποτε μέτρου προστασίας. Οι μετρήσεις δειγμάτων συνεχίζονται και πατώντας εδώ, μπορείτε να δείτε τα δεδομένα που συλλέγει η ΕΕΑΕ από τους σταθμούς σε όλη την Ελλάδα.
Οι τελευταίες ειδήσεις κάνουν λόγω για πιθανή προέλευση της ραδιενέργειας από χώρα της Ανατολικής Ευρώπης, ή τη Ρωσία. Η διαφυγή ρουθηνίου-106 από κάποια ιατρική εγκατάσταση ή ιατρικό εργαστήριο, φαίνεται να είναι το πιθανότερο σενάριο.
Θάνος Σ. Επαχτίτης