Ο θηβαϊκός στρατός νικά τη συμμαχία των Βοιωτικών πόλεων υπό τους Σπαρτιάτες, καταγράφοντας μια από τις μεγαλύτερες νίκες του και συγχρόνως μια από τις πιο οδυνηρές ήττες της Σπάρτης.
Η διαμάχη ξεκίνησε με την αναδιοργάνωση του θηβαϊκού στρατού από τους Πελοπίδα και Επαμεινώνδα: τμήμα του στρατού έγινε επαγγελματικό και οι άνδρες στελέχωσαν ένα ειδικό σώμα, τον Ιερό Λόχο. Σιδηρά πειθαρχία και σκληρή εκπαίδευση έδωσαν αυτοπεποίθηση αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό απέναντι στους Σπαρτιάτες, που μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο ήταν η αδιαμφισβήτητη υπερδύναμη στον ελληνικό χώρο. Ο Επαμεινώνδας αποφάσισε όμως να την αμφισβητήσει.
Στο συνέδριο των πόλεων-κρατών ο Επαμεινώνδας ζήτησε να μιλήσει η Θήβα εξ ονόματος όλων των Βοιωτικών πόλεων αλλά οι Σπαρτιάτες του το αρνήθηκαν. Στην επιμονή του, η Θήβα απομονώθηκε και οι Βοιωτικές πόλεις κάλεσαν τη Σπάρτη να κινηθεί στρατιωτικά εναντίον της. Ούτε η Αθήνα, σύμμαχος της Θήβας, δεν επενέβη υπέρ της καθώς η θηβαϊκή δύναμη είχε διαφανεί και πίεζε ακόμα και την πόλη των Πλαταιών, σύμμαχο της Αθήνας.
Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Κλεόμβροτος ο Α΄ με 700 Σπαρτιάτες και 11.000 συμμάχους κινήθηκε προς τη Θήβα στρατοπεδεύοντας στα Λεύκτρα, στην κοιλάδα του Ελικώνα. Ο Επαμεινώνδας κατόρθωσε να συγκεντρώσει 7.500, ιππείς, οπλίτες και ψιλούς. Αντιμετωπίζοντας περισσότερα στρατεύματα, εφάρμοσε μια σειρά στρατηγήματα. Πρώτα ανέπτυξε τους ψιλούς μαχητές σε απόσταση από τη γραμμή του, σαν κάλυψη. Στη συνέχεια διέταξε την ασύμμετρη οργάνωση της διάταξης μάχης: αντί να κατανείμει τον αριθμό των οπλιτών ισόποσα σε όλο το εύρος της γραμμής, κατά τον παραδοσιακό τρόπο της φάλαγγας, περίμενε να δει σε ποιό σημείο του μετώπου θα αναπτύσσονταν οι Σπαρτιάτες, αφού εκεί θα γινόταν η αποφασιστική κρούση.
Η συνέχεια στο Military History