To 2020 θα αλλάξει την παγκόσμια ισορροπία στα υποβρύχια

του H I Sutton
Κατακλυσμικές αλλαγές θα φέρει η νέα δεκαετία στον κόσμο του υποβρυχίου πολέμου. Πιστεύω πως πολλές αλλαγές έχουν ήδη δρομολογηθεί που θα αλλάξουν την ισορροπία στον κόσμο των υποβρυχίων και αν κρίνω από τη δεκαετία που προηγήθηκε οι αλλαγές είναι ήδη καθ’οδόν.

Παρά το γεγονός ότι οι γνωστοί τύποι υποβρυχίων έχουν ήδη σχεδιαστεί ή ναυπηγηθεί, η επόμενη δεκαετία θα φέρει πολλούς νεωτερισμούς και ανατροπές. Αυτό οφείλεται στην αργή εξέλιξη των υποβρυχίων στην μεταψυχροπολεμική εποχή. Διαδοχικές περικοπές δαπανών στην Άμυνα και συγκέντρωση σε ελάχιστες χερσαίες συγκρούσεις χαμηλής έντασης είχαν ως αποτέλεσμα την υποχρηματοδότηση του υποβρυχιακού όπλου. Τα ναυπηγικά προγράμματα των υποβρυχίων που δρομολογήθηκαν κατατρέχονταν από καθυστερήσεις και μικρές παραγγελίες. Τώρα πλέον όμως τα πράγματα δείχνουν να αλλάζουν προς το καλύτερο.
Η μαζική προσπάθεια της Ρωσίας να εκσυγχρονίσει τον υποβρυχιακό της στόλο αποδίδει ήδη καρπούς, με πολλά νέα δείγματα να περιπολούν έντονα σε περιοχές του ΝΑΤΟ. Μέχρι το 2030 τα περισσότερα θα ανήκουν σε νέες σχεδιάσεις, όπως η κλάση Borei, η κλάση Yasen, ακόμα και η κλάση νέας γενιάς Laika.
Ο τομέας όμως που θα δούμε τις πραγματικά μεγάλες αλλαγές από τη Ρωσία είναι ο τομέας των υποβρυχιακών όπλων. Το πρόγραμμα του προέδρου Πούτιν για υπερόπλα περιλαμβάνουν τον υπερ-υπερηχητικό πύραυλο cruise “Zircon” και την μεγα-τορπίλη “Poseidon”. Η τελευταία χαρακτηρίζεται επακριβώς ως “διηπειρωτική, πυρηνοκίνητη, πυρηνική τορπίλη αυτόνομης καθοδήγησης” και μπορεί να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού στον υποβρυχιακό πόλεμο με το ΝΑΤΟ εξ ολοκλήρου.

Λιγότερο ξεκάθαρη είναι η εικόνα του υποβρυχιακού όπλου του Κινεζικού ναυτικού. Παρά το ότι τα κινεζικά υποβρύχια βελτιώνονται σαφώς, ο ρυθμός της αλλαγής είναι λιγότερο σαφής σε σχέση με το μαζικό πρόγραμμα ναυπήγησης του στόλου επιφανείας τους. Πιθανότατα, η μεγαλύτερη επιρροή της Κίνας είναι στις εξαγωγές υποβρυχίων. Μεγάλες ποσότητες υποβρυχίων με πρόωση ανεξάρτητη του αέρος έχουν πωληθεί σε Ταϊλάνδη και Πακιστάν.
Η διαφορά είναι χαρακτηριστική. Για πολλά χρόνια οι παραδοσιακοί εξαγωγείς υποβρυχίων ήταν η Γερμανία, η Γαλλία, η Ρωσία και η Σουηδία. Μαζί με την Κίνα, η Νότια Κορέα παίρνουν τη σκυτάλη ενώ και η Ιαπωνία κάνει τις πρώτες κινήσεις για να πάρει μέρος της πίττας. Επιπλέον, νέες χώρες επιδιώκουν να αναπτύξουν υποβρύχια εγχώρια, όπως η Τουρκία, η Ινδονησία και το Βιετνάμ.
Αυτή θα είναι μάλλον και η σημαντικότερη αλλαγή: περισσότερες χώρες ναυπηγούν υποβρύχια πλέον και περισσότερες ακόμα θα επιχειρούν με αυτά. Η Μυανμάρ για παράδειγμα, μια χώρα που δεν ήταν γνωστή για τα υποβρύχιά της, παρέλαβε το πρώτο της πέρυσι.
Και τα συμβατικά υποβρύχια που ναυπηγούνται πλέον είναι στην αιχμή της τεχνολογίας. Ξεκινώντας από την Ιαπωνία και τη Ν. Κορέα, τα μη-πυρηνικά υποβρύχια θα έχουν το πλεονέκτημα των καινοτομιών στην τεχνολογία των μπαταριών που θα τα κάνουν πιο αθόρυβα και πιο ανθεκτικά.

Ένας άλλος τομέας που αναμένουμε αλλαγές είναι ο αυτοματισμός. Η τεχνητή νοημοσύνη διαδραματίζει ήδη ρόλο ανοίγοντας το δρόμο για θαλάσσια μη-επανδρωμένα οχήματα. Στο άμεσο μέλλον οι τορπίλες θα έχουν μεγαλύτερη αυτονομία και τα όρια ανάμεσα σε αυτές και στα μη-επανδρωμένα οχήματα θα είναι περισσότερο θολά. Τα μη-επανδρωμένα οχήματα γίνονται όλο και μεγαλύτερα με τους όρους “μεγάλου εκτοπίσματος μη-επανδρωμένα υποθαλάσσια οχήματα” (‘large displacement unmanned underwater vehicle’ ή LUUV και XLUUV) να κάνουν την εμφάνισή τους, με τη Βρετανία και την Ιαπωνία να οδηγούν τον ανταγωνισμό και την Κίνα, τη Ν. Κορέα και τη Ρωσία να αναπτύσσουν μεγαλύτερα Αυτόνομα Υποθαλάσσια Οχήματα (AUV – autonomous underwater vehicles).
Τα μεγάλα AUV θα αναλάβουν ρόλους κατασκοπίας αλλά προς το τέλος της δεκαετίας μπορεί να τα δούμε και σε πιο ενεργούς ρόλους, σπείροντας ναρκοπέδια, εκτοξεύοντας πυραύλους cruise και ακόμα τορπιλίζοντας εχθρικά πλοία.
Σε 10 χρόνια όταν θα γυρίζουμε το κεφάλι πίσω για μια προοπτική στο 2020, πιστεύω ότι θα έχουμε κάνει ένα εξελικτικό βήμα μπροστά στην τεχνολογία των υποβρυχίων, τόσο που δεν είχαμε δε σε όλον τον Ψυχρό Πόλεμο.
*Ο H I Sutton καλύπτει τον μεταβαλλόμενο κόσμο του υποβρυχίου πολέμου