Η Σάμος είχε καταληφθεί από τις ιταλικές δυνάμεις μετά τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας, με φρουρά να εγκαθίσταται στο νησί τον Μάιο του 1941. Δύο χρόνια αργότερα, όταν η Ιταλία μονομερώς συνθηκολόγησε με τους Συμμάχους, βρετανικά στρατιωτικά τμήματα και άνδρες του ελληνικού Ιερού Λόχου αποβιβάστηκαν στο νησί στις 31 Οκτωβρίου 1943, δεχόμενοι την παράδοση της ιτλαικής φρουράς των 2.500 ανδρών. Το νησί τέθηκε υπό την προστασία ελληνικών και βρετανικών πολεμικών πλοίων αλλά χωρίς αντίστοιχη αεροπορική κάλυψη.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 12 Νοεμβρίου 1943: Μάχη της Λέρου, η τελευταία επίθεση του Άξονα στο Αιγαίο
Η απώλεια της Λέρου, όμως, στους Γερμανούς, που έσπευσαν να ανακαταλάβουν τα νησιά που ήλεγχαν οι Ιταλοί, δημιούργησε εφαλτήριο για τις γερμανικές δυνάμεις που απειλούσε άμεσα όλες τις συμμαχικές θέσεις στην περιοχή. Σύντομα, η Σάμος δέχτηκε τα χτυπήματα των Ju-87 της 3ης Stukageschwader που εφορμούσαν από τα Μέγαρα. Μικρότερα νησιά, χωρίς ενδοχώρα και ισχυρές φρουρές ή μέσα αντίστασης, η Πάτμος, η Ικαρία και οι Φούρνοι, θα παραδοθούν ήδη από τις 18 Νοεμβρίου.
Η συνέχεια στο Military History