Το Λάλα, στην ορεινή Ηλεία, ήταν χωριό Αλβανών κυρίως, που είχαν εγκατασταθεί εκεί από τα γεγονότα της “Αρβανιτιάς”, της μεγάλης τιμωρητικής εκστρατείας των Τούρκων και των Αλβανών στην Πελοπόννησο μετά τα Ορλωφικά. Είχε εξελιχθεί σε μεγάλο οικισμό με χιλιάδες κατοίκους που ζούσαν συχνά ληστρικά, με επιδρομές σε χωράφια και υποστατικά της ευρύτερης περιοχής Γαστούνης και Πύργου, λεηλατώντας Έλληνες και Τούρκους εξίσου. Κανένας βαλής και κανένας καδής δεν μπόρεσε να τους περιορίσει, αν και πολλοί προσπάθησαν έχοντας αγανακτήσει από τη δράση τους.
Με την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης το Λάλα τάχθηκε με το μέρος των Τούρκων. Στην πρώτη τους ενέργεια, τον Απρίλιο του 1821, 400 Λαλαίοι όρμησαν κατά των Ελλήνων επαναστατών που πολιορκούσαν το κάστρο του Χλεμουτσίου (το φραγγικό Clermont), διαλύοντάς τους και επιτυγχάνοντας την διάσωση της τουρκικής φρουράς που συνενώθηκε με τη φρουρά των Πατρών. Η ήττα στο Χλεμούτσι ήταν η πρώτη της Επανάστασης. Το Λάλα παρέμεινε ισχυρό και η δεσπόζουσα θέση του αποτελούσε αγκάθι στα σχέδια των επανάστατών να πολιορκήσουν την Τριπολιτσά.
Καθώς οι δυνάμεις των Ελλήνων κινούνταν προς τον κάμπο της Τριπολιτσάς, μια ισχυρή δύναμη στρατοπέδευσε κοντά στο Λάλα με σκοπό να το εξουδετερώσει. Οι Λαλαίοι αντέδρασαν και 1.000 από αυτούς συγκρούστηκαν με τις προφυλακές των Ελλήνων που στάλθηκαν να επιτηρούν το χωριό. Η μάχη γενικεύτηκε με την εμπλοκή ενισχύσεων από το ελληνικό στρατόπεδο στο χωριό Στρέφι αλλά οι Λαλαίοι ήταν πολλοί. Οι Έλληνες κυκλώθηκαν και έπεσαν μέχρις ενός μαζί με τον αρχηγό τους, Χαράλαμπο Βιλαέτη, Φιλικό και εκπαιδευμένο στο ελληνικό τάγμα του βρετανικού στρατού των Ιονίων Νήσων.
Η συνέχεια στο Military History
