‘Zombieland’: Η πανάκριβη βάση-φάντασμα     

Στο άλλοτε πολυσύχναστο ελικοδρόμιο κυκλοφορούν τώρα αγέλες αγριόσκυλων. Το χιόνι που μεταφέρει ο άνεμος περνά ανάμεσα από τον σκελετό των ερειπωμένων εγκαταστάσεων και παγώνει στις γωνίες ενώ κοράκια έχουν κάνει στέκι τους τον σωρό σκουπιδιών που άφησαν οι στρατιώτες φεύγοντας. Κάποτε το Camp Maiwand ή Forward Operating Base Shank, όπως το έλεγαν οι Αμερικανοί, ήταν μια από τις σημαντικότερες βάσεις στην χώρα. Σήμερα είναι «κατοικία δαιμόνων» λένε οι Αφγανοί. Καλώς ήλθατε στην ‘Zombieland’…
Η στρατηγική του θέση προσέδιδε στο FOB Shank ρόλο προμαχώνα κατά των Ταλιμπάν που κυριαρχούσαν στην κοιλάδα Τανγκί, στα δυτικά. Για καλύτερο έλεγχο της περιοχής οι Αμερικανοί είχαν κατασκευάσει μέχρι και διάδρομο μήκους 7.000 ποδών για μεταγωγικά C-17 τα οποία έφερναν προσωπικό, όπλα και υλικό. Εκατομμύρια δολάρια δαπανήθηκαν γι’ αυτές τις βάσεις αλλά όταν άλλαξε η πολιτική της Ουάσιγκτον για το Αφγανιστάν άλλαξε και η κυριότητά τους.

Εγκαταστάσεις αξίας 860 εκατ. δολαρίων παραχωρήθηκαν στους Αφγανούς καθώς ο κύριος όγκος των Αμερικανικών δυνάμεων άρχισε να αποχωρεί από την χώρα. Το FOB Shank μεταβιβάστηκε στα τέλη του 2014 και από τότε καταρρέει στα χέρια των Αφγανών αφού η κυβέρνηση της Καμπούλ δεν έχει τα μέσα να την συντηρήσει. «Όλα διαλύθηκαν» λέει ο Ταξίαρχος Αμπντούλ Ραζίκ Σάφι κοιτώντας ολόγυρα από το υπερυψωμένο παρατηρητήριο.

Μετά από 17 και πλέον χρόνια μαχών και κόστος δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι αφγανικές Δυνάμεις Ασφαλείας αγωνίζονται ακόμα να αποκτήσουν τον έλεγχο της χώρας, αντιμετωπίζοντας εκτός από τους Ταλιμπάν και την ασύλληπτη διαφθορά που κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα. Η συντήρηση των βάσεων και του εξοπλισμού που παραχώρησαν οι Αμερικανοί είναι μια πρόκληση στην οποία οι Αφγανοί απλώς αδυνατούν να ανταπεξέλθουν.

Η συγκεκριμένη προκεχωρημένη βάση στην επαρχία Λογκάρ δεν θυμίζει σε τίποτα την εποχή που επιχειρούσαν από εκεί Αμερικανοί. Από τις μεγαλύτερες βάσεις του πολυεθνικού συνασπισμού στο Αφγανιστάν, είχε 8.000 άτομα προσωπικό, στρατιώτες και πολίτες, διέθετε τρία εστιατόρια, 50 καταστήματα, τέσσερα σαλόνια ομορφιάς και κέντρο εκπαίδευσης στις τακτικές κατά των ανταρτών. Σήμερα είναι αγνώριστη.

Ένα τμήμα της καταστράφηκε το 2014 από το αμερικανικό Μηχανικό μετά την απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα για αποχώρηση του μεγαλύτερου μέρους των αμερικανικών στρατευμάτων μέχρι τα τέλη του έτους –απόφαση που εκτιμάται ότι κόστισε στο Πεντάγωνο 6 δις. δολάρια, αν όχι πολύ περισσότερα. Πολεμώντας ακόμα τους Ταλιμπάν, οι Αμερικανοί έσπευσαν να διαλύσουν 500 και πλέον βάσεις σαν το FOB Shank, καταστρέφοντας πολλές και παραχωρώντας άλλες, μειωμένες σε μέγεθος, στους ντόπιους συμμάχους τους.

Οι Αφγανοί παρέλαβαν τέσσερα κέντρα διοικητικής μέριμνας-εφοδιασμού, 13 επιχειρησιακές βάσεις και εκατοντάδες φυλάκια ενώ εγκαταστάσεις αξίας 48 εκατ. δολαρίων καταστράφηκαν ή εγκαταλείφθηκαν. Αμέτρητοι τόννοι πολύτιμου υλικού μεταφέρθηκαν με αυτοκινητοπομπές μήκους χιλιομέτρων μέσω του ανατολικού Αφγανιστάν στο αεροδρόμιο Μπαγκράμ για να διανεμηθούν άλλου ή να επιστρέψουν στις ΗΠΑ.

Στο FOB Shank κατέληξαν κάπου 8.000 κοντέινερ με υλικό. Ό,τιδήποτε δεν καταστράφηκε για να μην πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν, δόθηκε στους Αφγανούς: γεννήτριες, κλιματιστικά, έπιπλα, κτήρια και άδεια εμπορευματοκιβώτια. Πέντε χρόνια αργότερα, τα περισσότερα κτήρια καταρρέουν. Μεταξύ ενός μικρού στρατοπέδου Αμερικανών των Ειδικών Δυνάμεων στο νότιο άκρο της βάσης και του αμερικανικού φυλακίου Camp Dahlke West που κατασκευάστηκε πρόσφατα, απλώνονται οι ερειπωμένες εγκαταστάσεις της ‘Zombieland’.

«Δεν έχουμε άτομα να συντηρήσουμε την βάση –δεν έχουμε σχεδόν καθόλου κόσμο εδώ. Οι περισσότεροι είναι έξω, στα σημεία ελέγχου» λέει ο Ταξίαρχος Σάφι, Διοικητής της 4^ης Ταξιαρχίας του 203^ου Σώματος Στρατού. Αλλά και να είχε προσωπικό, πάλι δεν θα μπορούσε να συντηρήσει τις εγκαταστάσεις διότι το λειτουργικό κόστος είναι πολύ υψηλό. Ό,τι άφησαν οι Αμερικανοί θέλει ρεύμα, ακόμα και οι κλειδαριές στις τουαλέτες, λέει χαρακτηριστικά.

Παρά τα επιδοτούμενα ενεργειακά προγράμματα ύψους 2 δις. δολαρίων από τις ΗΠΑ, το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας του Αφγανιστάν παραμένει υπανάπτυκτο και αναξιόπιστο με συνέπεια οι βάσεις να εξαρτώνται από ηλεκτρογεννήτριες για φωτισμό, θέρμανση και λειτουργία του εξοπλισμού. Οι Αμερικανοί πάλι δεν είχαν τέτοια θέματα.

Για να ζεσταθεί μια από τις μεγάλες σκηνές που σαπίζουν στην ‘Zombieland’ έκαιγαν περίπου 80 γαλλόνια πετρελαίου κάθε βράδυ, λέει ο Ταξίαρχος. Τον Ιανουάριο έψαχνε επί ώρες στην βάση μήπως βρει κάποια θερμάστρα που να λειτουργεί ενώ στο κοντινό αμερικανικό στρατόπεδο οι στρατιώτες είχαν την θέρμανση τόσο ψηλά, που φορούσαν σορτς και έπιναν παγωμένα ποτά για να δροσιστούν. «Αμερικανοί, το χρήμα δεν έχει αξία γι’ αυτούς… Πού θα βρουν οι Αφγανοί τόσο καύσιμο;»

Σημειωτέον ότι το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας δίνει στην κυβέρνηση της Καμπούλ πάνω από 1.000.000 γαλλόνια καύσιμο τον χρόνο, όμως πέραν των δυσκολιών στον εφοδιασμό η κλοπή καυσίμων και υλικού είναι ασταμάτητη. Η πραγματικότητα είναι ότι οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους δεν έκαναν αρκετά για να διασφαλίσουν ότι οι Αφγανοί θα μπορούν να συντηρήσουν τις βάσεις που τους παραχωρήθηκαν, παραδέχεται ο απόστρατος Στρατηγός των Πεζοναυτών Ρίτσαρντ Μιλς, διοικητής στο νότιο Αφγανιστάν την περίοδο 2010-2011.

Η αμερικανική Κεντρική Διοίκηση (CENTCOM) γνώριζε ότι η Καμπούλ «θα επιβαρυνόταν υπερβολικά σε επίπεδο υποδομών» κατά την απόσυρση των ξένων δυνάμεων το 2014 και έχει εκπονήσει σχέδια για να βοηθήσει τις αφγανικές Δυνάμεις Ασφαλείας να εκποιήσουν την πλεονάζουσα περιουσία. Ωστόσο κανείς δεν φαίνεται να έχει σαφή εικόνα σε ποια κατάσταση βρίσκονται αυτά τα σχέδια.
Προς το παρόν, οι Αφγανοί προσαρμόζουν την πρώην αμερικανική βάση στις ανάγκες τους, μετατρέποντας μια στάση λεωφορείου σε θερμοκήπιο και λιάζοντας σταφίδες στην οροφή ενός παλιού οικήματος. «Τίποτα απ’ ότι κάναμε εκεί πέρα δεν κράτησε» λέει ένας Αμερικανός αξιωματικός που είχε περάσει από το Shank πριν από οκτώ χρόνια. Η εικόνα εγκατάλειψης του FOB Shank δεν συνάδει με τα δισεκατομμύρια που έχει απορροφήσει αυτός ο πόλεμος σαν «μαύρη τρύπα». Όμως έτσι είναι τα πράγματα εδώ. Καλώς ήλθατε στην πραγματικότητα του Αφγανιστάν.
Αλέξανδρος Θεολόγου