Βασικό μέλημα της Ελλάδας είναι η προστασία της ομογένειας στην Ουκρανία, η οποία δοκιμάζεται ιδιαίτερα, και η ασφάλεια του Έλληνα γενικού προξένου στη Μαριούπολη, υπογράμμισε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Παπαϊωάννου κατά τη διάρκεια ενημέρωσης των διπλωματικών συντακτών. Με σαφήνεια, προέταξε σε ό,τι αφορά την κατάσταση στην Ουκρανία την ανάγκη προστασίας του αμάχου πληθυσμού, την εφαρμογή του ανθρωπιστικού δικαίου και τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων για τη διευκόλυνση όσων θέλουν να φύγουν από τις εστίες και έκανε ειδική αναφορά στις 5 επιχειρήσεις απομάκρυνσης Ελλήνων πολιτών, συγγενών και αλλοδαπών σε ελληνόκτητα πλοία από την Οδησσό, το Κίεβο και τη Μαριούπολη. Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών εξήρε τον ρόλο του πρέσβη Φραγκίσκου Κωστελλένου, του Έλληνα γενικού προξένου στη Μαριούπολη Μανώλη Ανδρουλάκη, ο οποίος είναι ο μόνος υπάλληλος του ΥΠΕΞ στην Ουκρανία και βρίσκεται στο κτίριο του ΟΑΣΕ στη Μαριούπολη, του γενικού προξένου στην Οδησσό Δημήτρη Δόχτση, της επιτετραμμένης της Κύπρου στο Κίεβο, της ελληνικής πρεσβείας στο Βουκουρέστι και του γενικού γραμματέα του ΥΠΕΞ, του πρέσβη Θεμιστοκλή Δεμίρη, ο οποίος έχει τον γενικό συντονισμό. «Έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά, έχουμε καταφέρει να βγάλουμε αρκετό κόσμο» τόνισε χαρακτηριστικά. Επίσης, διαβεβαίωσε πως η Ελλάδα βρίσκεται σε στενό συντονισμό με τον ΟΑΣΕ όσο και τη Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού.
Παράλληλα, ο Αλέξανδρος Παπαϊωάννου διαμήνυσε πως η Ελλάδα συντονίζεται και συναποφασίζει με τους εταίρους της, κυρίως την ΕΕ, εφαρμόζει πλήρως τις αποφάσεις που λαμβάνει με τους Ευρωπαίους εταίρους, συμπεριλαμβανομένων και των περιοριστικών μέτρων, και εκφράζει την πλήρη αλληλεγγύη της προς τους εταίρους της στην ΕΕ, ιδίως σε αυτούς που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προσφυγικά κύματα και ζητά από άλλες χώρες, ιδιαίτερα αυτές οι οποίες είναι υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ, να εναρμονιστούν με τις αποφάσεις της ΕΕ, κυρίως όσον αφορά τη λήψη περιοριστικών μέτρων. Τόνισε ότι τουλάχιστον 5 ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, κατά την τελευταία συνεδρίαση της Ατλαντικής Συμμαχίας, υπογράμμισαν αυτή την εναρμόνιση, με μία εξαίρεση: «τη μεγαλύτερη χώρα, τουλάχιστον ευρωπαϊκή χώρα του ΝΑΤΟ», όπως είπε.
Περαιτέρω, έστειλε το μήνυμα πως η Ελλάδα τηρεί τις δεσμεύσεις της, τόσο σε πολυμερές όσο και σε διμερές πλαίσιο, χωρίς αστερίσκους. Εξίσου, καταδίκασε κάθε χρήση ή απειλή χρήσης βίας εναντίον οποιουδήποτε κράτους, που αποτελεί, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, το «ιερό ευαγγέλιο» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και υπογράμμισε την αρχή του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας όλων των κρατών.
Μαραθώνιος επαφών Ν. Δένδια
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Παπαϊωάννου επισήμανε πως ο υπουργός Εξωτερικών τις τελευταίες δύο εβδομάδες έχει επιδοθεί σε ένα μαραθώνιο επαφών, τόσο στην Αθήνα όσο και στο εξωτερικό, στις οποίες αποκλειστικό θέμα είναι η κατάσταση στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Υπενθύμισε πως μετά την εισβολή, ο Νίκος Δένδιας έχει συμμετάσχει σε τρία Συμβούλια Εξωτερικών Υποθέσεων, μία συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ και είχε μια σειρά από διμερείς επαφές με ομολόγους του, τη γενική γραμματέα του ΟΑΣΕ και τον γενικό διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. Επίσης, είχε, μεταξύ άλλων, τηλεφωνικές συνομιλίες με τους υπουργούς Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν και της Ολλανδίας, ενώ συναντήθηκε με τους πρέσβεις των μονίμων χωρών του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και με τον Ουκρανό πρέσβη και τους πρέσβεις των βαλτικών χωρών.
Εστιάζοντας στη συνάντηση του Νίκου Δένδια με την υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας στο Λονδίνο την περασμένη Δευτέρα, σημείωσε πως το 90% της συζήτησης αφορούσε τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Ειδικότερα, ανέφερε πως συζήτησαν για τον συντονισμό μεταξύ των χωρών, τόσο σε διμερές πλαίσιο όσο και στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, εξετάστηκε η εφαρμογή του μνημονίου που υπογράφτηκε τον περασμένο Οκτώβριο, με έμφαση στους τομείς τους άμυνας και του τουρισμού, έγινε ανταλλαγή απόψεων για τα Δυτικά Βαλκάνια, με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών να παρατηρεί πως η Μεγάλη Βρετανία δείχνει αυξημένο ενδιαφέρον για αυτή την περιοχή, έχοντας μάλιστα ορίσει και ειδικό απεσταλμένο. Δεν παρέλειψε ακόμα να αναφέρει πως ο Νίκος Δένδιας ευχαρίστησε την κυρία Τρας για την ξεκάθαρη στάση της Μεγάλης Βρετανίας για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Όσον αφορά τη χθεσινή συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών με τη γενική γραμματέα του ΟΑΣΕ Χέλγκα Σμιτ, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη, είπε ότι συζητήθηκε το θέμα της απομάκρυνσης και της προστασίας του αμάχου πληθυσμού, τονίστηκε πέρα από το θέμα του γενικού προξένου στη Μαριούπολη και το θέμα της προστασίας τής ομογένειας στην περιοχή. Μάλιστα, επισήμανε πως έγινε μια αρκετά ενδιαφέρουσα συζήτηση για τις προοπτικές των Δυτικών Βαλκανίων υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων, αλλά και των χωρών της Κεντρικής Ασίας, με τη Χέλγκα Σμιτ να επισημαίνει πως οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να δείξουν ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Εν συνεχεία, ο Αλέξανδρος Παπαϊωάννου στάθηκε στη συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον Αυστριακό ομόλογό του, κατά την οποία είχαν εκτενή συζήτηση για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών να τον ευχαριστεί για τη στάση της Αυστρίας στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων αναφορικά με τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Επίσης, είπε ότι συζήτησαν για τα Δυτικά Βαλκάνια, με τη μεγάλη ανησυχία αμφότερων να είναι οι εξελίξεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και επισήμανε ότι υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων γίνεται ακόμα πιο επιτακτική η ανάγκη να διατηρηθεί η σταθερότητα αυτής της χώρας.
Αποτυπώνοντας το κλίμα των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Αυστρίας, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών τις χαρακτήρισε πολύ στενές και μάλιστα, όπως προσέθεσε, σε αρκετές περιπτώσεις, τόσο ο ένας όσο κι ο άλλος υπουργός όταν δεν είναι παρών ο ένας ή ο άλλος, μιλάει ο ένας εκ μέρους του άλλου.
«Δεν πρέπει να λησμονούμε τα Δυτικά Βαλκάνια και την ευρωπαϊκή τους προοπτική»
Σχετικά με τα αιτήματα από την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία για την απόδοση καθεστώτος υποψήφιων χωρών της ΕΕ, ο Αλέξανδρος Παπαϊωάννου επισήμανε πως κάθε κράτος μπορεί να υποβάλει αίτηση για να ενταχθεί στην ΕΕ και το άρθρο 49 της ΕΕ, της Συνθήκης της Λισαβόνας, προβλέπει τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί. «Θα πρέπει για όλες τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν να ακολουθηθεί η διαδικασία» υπογράμμισε και σημείωσε -επικαλούμενος τον Νίκο Δένδια κατά τη συνάντηση με τον Αυστριακό ομόλογό του και τη γενική γραμματέα του ΟΑΣΕ- «στην όλη αυτή η κρίση, αυτό που δεν πρέπει να λησμονούμε είναι τα Δυτικά Βαλκάνια και την ευρωπαϊκή τους προοπτική. Δεν πρέπει να αισθάνονται ότι έχουν μπει στο περιθώριο, ότι έχουν μπει σε δεύτερη μοίρα. Το αντίθετο».
Ερωτηθείς για την επικείμενη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών απάντησε ότι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου στο χθεσινό μπρίφινγκ έδωσε το πλαίσιο της επίσκεψης και της συνάντησης. Κατέστησε σαφές πως οι θέσεις της Ελλάδας δεν έχουν αλλάξει. Επίσης, σε ερώτηση αν συναντηθούν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών πριν από την επίσκεψη στην Τουρκία, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών απάντησε «βεβαίως». «Ο υπουργός Εξωτερικών συναντιέται με τον πρωθυπουργό σε ανά τακτά διαστήματα και μιλάνε ακόμα πιο τακτικά και συνεργάζονται στενά» προσέθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση για τις αναρτήσεις της ρωσικής πρεσβείας και της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, επανέλαβε πως η ανάρτηση της πρεσβείας «ήταν δυστυχώς απαράδεκτη και δεν συνάδει με τη διπλωματική πρακτική». Όσον αφορά την ανάρτηση της κυρίας Ζαχάροβα για την Ελλάδα, ο Αλέξανδρος Παπαϊωάννου παρέπεμψε στη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Κυριακής.
Σχετικά με τη θέση της Ελλάδας στο ζήτημα του Κοσόβου, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών τόνισε πως δεν έχει αλλάξει. Κληθείς να σχολιάσει την πρόθεση του Κοσόβου για ένταξη στο ΝΑΤΟ, απάντησε πως υπάρχουν τέσσερις χώρες του ΝΑΤΟ οι οποίες δεν το αναγνωρίζουν.
«Αναμένεται νέα δυναμική στη συζήτηση για την στρατηγική αυτονομία της ΕΕ»
Σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών απάντησε πως υπό το φως, «ριζοσπαστικών για τα γερμανικά δεδομένα» εξελίξεων, της ανακοίνωσης του καγκελαρίου της Γερμανίας για αύξηση των αμυντικών δαπανών της Γερμανίας, αλλά και της επανειλημμένης αναφοράς του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, αναμένεται να λάβει νέα δυναμική. Τούτων λεχθέντων, ο ίδιος παρατήρησε πως «για πρώτη φορά στα χρονικά όσο ασχολούμαι με τα θέματα της ευρωπαϊκής άμυνας», στη συνάντηση υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ της περασμένης Παρασκευής συμμετείχαν ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ και οι υπουργοί Εξωτερικών της Φινλανδίας και της Σουηδίας, και το απόγευμα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ συμμετείχαν ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν και η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών. Υπό το πρίσμα αυτό, επισήμανε πως το ζήτημα της άμυνας παίρνει μια νέα δυναμική, αλλά πάντα υπάρχει ένας συντονισμός με τους ατλαντικούς εταίρους μας».
