Σαν σήμερα το 1961 πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση ένα ιστορικό, θρυλικών πλέον διαστάσεων στρατιωτικό ελικόπτερο, το CH-47 Chinook. Με την αφορμή αυτή αναδημοσιεύουμε την παρουσίασή του, όπως δημοσιεύθηκε στο τεύχος 95 της Π&Δ που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1992.
Το ελικόπτερο αυτό βρίσκεται ακόμα σε υπηρεσία όντας εξαιρετικά επιτυχημένο σε κάθε ρόλο που του ανατέθηκε κι όχι μόνο αυτό αλλά βρίσκεται ακόμα σε παραγωγή στην έκδοση -F πλέον με νέους και παλιούς πελάτες να το επιλέγουν σε όλο τον κόσμο…
Chinook
Chinook: To μεταφορικό ελικόπτερο με τις μεγάλες δυνατότητες
Από την εποχή που άρχισε η παραγωγή του, το 1961, το Chinook έχει υποστεί ριζικές αλλαγές και οι δυνατότητές του έχουν πολλαπλασιαστεί. Έχοντας λάβει μέρος σε όλες τις συρράξεις των τελευταίων 30 χρόνων, με τελευταία αυτή του Περσικού κόλπου, έχει αποδείξει τις ικανότητές του και αποτελεί βασικό στοιχείο των νέων τακτικών μάχης.
Οι τακτικές μάχης έχουν εξελιχθεί σημαντικά κατά τα τελευταία 30 χρόνια και σήμερα, όπως και αποδείχτηκε πρόσφατα στον πόλεμο του Περσικού κόλπου, η ευελιξία και η γρήγορη αναδιάταξη των δυνάμεων, είναι το κλειδί για τη νίκη. Και ο μόνος τρόπος για να αποκτήσει ένας στρατός αυτή την ευελιξία και κινητικότητα είναι με τη χρήση του ελικοπτέρου.
Ελικόπτερα μέσης μεταφορικής ικανότητας
Είναι αυτονόητο ότι κανένας στρατός στον κόσμο δεν είναι σε θέση να καλύπτει πλήρως όλα τα μέτωπα ταυτόχρονα. Με τη χρήση των ελικοπτέρων όμως είναι δυνατή η μεταφορά σημαντικού αριθμού τακτικών δυνάμεων μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα και είναι δυνατή η αξιοποίηση των αδυναμιών του εχθρού. H κατοχή και η χρησιμοποίηση όμως ενός μεγάλου στόλου ελικοπτέρων είναι οικονομικά δυσβάστακτη και μέχρι σήμερα μόνο οι δύο υπερδυνάμεις διέθεταν μεγάλους τέτοιους στόλους.
Οι υπόλοιπες χώρες πρέπει να αρκεστούν σε μικρότερους αριθμούς και σε μια προσεκτική χρήση τους. Τα γιγάντια ελικόπτερα, όπως το ρωσικό Mil Mi 26 _Halo_ το οποίο είναι ανάλογου μεγέθους με το C-130 Ηρακλής, έχουν μεν μεγάλη μεταφορική ικανότητα, αλλά δεν είναι κατάλληλα για χρήση πάνω από το πεδίο της μάχης. Μόνο ελικόπτερα μεσαίου μεγέθους μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτές τις αποστολές και για όλες τις χώρες του NATO και την Αμερική, η μοναδική δυνατή εκλογή στον τομέα αυτό ήταν το Μπόινγκ Βερτόλ Σινούκ (Boeing Vertol Chinook).
Εξέλιξη
H εταιρία Βερτόλ είχε ήδη κατασκευάσει το H-21 Φλάιν Μπανάνα (Flying Banana) και όταν συγχωνεύθηκε με την Μπόινγκ το 1960, διέθετε σημαντική εμπειρία και ήταν σε θέση να αναλάβει τη διεύθυνση των ερευνών που θα απαντούσαν στις προδιαγραφές που είχε θέσει ο αμερικανικός στρατός με τη _Εντολή Οπλικού Συστήματος_ SS471L το 1956. O στρατός ήθελε να εξοπλιστεί με ένα ελικόπτερο που θα ήταν μεγαλύτερο από το CH-46 Ση Νάιτ (Sea Knight), θα είχε ακτίνα δράσης 185 km, και θα μπορούσε να αιωρηθεί σε ύψος 1850 m με θερμοκρασία 35ψC και χωρίς επίδραση εδάφους.
H αρχική ονομασία που δόθηκε στο πρόγραμμα ήταν V-114, και ο κωδικός του στρατού ήταν YHC-1B (ο κωδικός για το Ση Νάιτ ήταν YCH-1A). Το 1962, όταν έγινε η ριζική αναδιάρθωση των κωδικών όλων των όπλων, βαφτίστηκε CH-47 και σύμφωνα με την παράδοση του αμερικανικού στρατού πήρε το όνομα μιας ινδιάνικης φυλής και ονομάστηκε Σινούκ (Chinook). Τα κύρια χαρακτηριστικά του Σινούκ εντυπωσιάζουν: καμπίνα μήκους 9,20m, ύψους 1,98m και πλάτους 2,29m. Μπορεί να δεχτεί μεταξύ 33 και 44 πλήρως εξοπλισμένους άνδρες (και πολλούς περισσότερους σε περιπτώσεις ανάγκης) ή ακόμα 24 τραυματίες ή επτά τόννους φορτίου.
Τα φορτία, βεβαία, μπορούν να αλλάξουν σε συνδυασμό με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες ή την απόσταση στην οποία πρέπει να μεταφερθούν. Το CH-47A μπορεί να μεταφέρει 6.080 κιλά σε μια απόσταση 35km, ενώ με φορτίο 2.790 κιλών μπορεί να καλύψει απόσταση 185km. H φόρτωση μέχρι και μικρών οχημάτων γίνεται από τη ράμπα που βρίσκεται στο πίσω μέρος της καμπίνας και μπορεί να ανοίξει ακόμα και σε πτήση. Στο πάτωμα της καμπίνας υπάρχουν 23 σημεία πρόσδεσης του φορτίου, ενώ ο _εργάτης_ (βαρούλκο) που τοποθετήθηκε στα πρώτα μοντέλα μπορεί να μεταφέρει φορτία 9.070 κιλών για μικρές αποστάσεις.
Το κυριότερο όμως χαρακτηριστικό του ελικοπτέρου είναι τα δύο κύρια που περιστρέφονται με αντίθετη φορά εξισορροπώντας έτσι τις ροπές και αποφεύγοντας τη χρήση ουραίου στροφίου. H κίνηση των στροφείων γίνεται από δύο κινητήρες Avco Lycoming T55 τοποθετημένους στα πλάγια του πίσω μέρους της ατράκτου. Καθένας τους μπορεί να κινήσει και τα δύο στροφεία αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επιβίωσης πάνω από το πεδίο μάχης.
Τα πτερύγια των δύο στροφείων αλληλοκαλύπτονται και χρειάστηκε να κατασκευαστεί ένας μηχανισμός συγχρονισμού, ο οποίος όμως γνώρισε σοβαρά προβλήματα και ήταν μάλιστα και η αιτία για δύο σοβαρά ατυχήματα. Τα δύο εξογκώματα στα πλάγια της ατράκτου περιέχουν τις δεξαμενές καυσίμου αλλά χρησιμοποιούνται και σαν πλωτήρες σε περιπτώσεις προσθαλάσσωσης.
Υπάρχει επίσης και μια πόρτα για τους επιβάτες και το πλήρωμα στο εμπρός δεξιό τμήμα της ατράκτου. Στο κόκπιτ υπάρχουν διπλά χειριστήρια για κυβερνήτη και συγκυβερνήτη και ένα αναδιπλούμενο κάθισμα ανάμεσά τους για τον ιπτάμενο μηχανικό.
Υπηρεσία στο Βιετνάμ
Λίγο μετά την είσοδό του σε υπηρεσία, το Σινούκ εθεωρείτο ήδη σαν ένα αξιόπιστο ελικόπτερο εντυπωσιακών ικανοτήτων. Το αρχικό συμβόλαιο για πέντε YHC-1B υπεγράφη τον Ιούνιο του 1959, ενώ η πρώτη πτήση έγινε στις 21 Σεπτεμβρίου 1961. Στις 16 Αυγούστου 1962, με την ονομασία CH-47A πια, τα πρώτα ελικόπτερα παραδίδονται στην 1η Μεραρχία Ιππικού (Cavalry Division).
Συμβόλαια για την παραγωγή και νέων ελικοπτέρων υπογράφτηκαν καθώς το Σινούκ άρχισε να αποδεικνύει τις ικανότητές του στο Βιετνάμ, όπου μέσα στο πρώτο κιόλας χρόνο είχε περισυνελέξει περισσότερα από εκατό αεροσκάφη που είχαν καταρριφθεί. Μέχρι το τέλος του 1972, οπότε και άρχισε η αποχώρηση των Αμερικανών από το Βιετνάμ, 550 από τα 684 Σινούκ που είχαν παραχθεί μέχρι τότε είχαν χρησιμοποιηθεί στην Νοτιο-ανατολική Ασία.
Εκτός των 11.500 αεροσκαφών και ελικοπτέρων που είχαν σώσει χιλιάδες εγκλωβισμένους και τραυματίες, είχαν εκτελέσει και κάθε άλλου είδους μεταφορά συμπληρώνοντας 750.000 ώρες πτήσης. Εκατόν δέκα Σινούκ χάθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων και πολλά άλλα υπηρέτησαν με την αεροπορία του Νοτίου Βιετνάμ. Αρκετά από αυτά πέρασαν σε Βορειο-βιετναμικά χέρια μετά το τέλος του πολέμου.
Το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε περισσότερο στο Βιετνάμ ήταν το CH-47A, του οποίου η παραγωγή ανήλθε σε 354 ελικόπτερα. Τον Οκτώβριο του 1966 κάνει την πρώτη του πτήση το CH-47B με ισχυρότερους κινητήρες T55-L-7C που αποδίδουν 2850 ίππους, ξανασχεδιασμένα πτερύγια στροφείων και άλλες βελτιώσεις. Οι παραδόσεις του νέου μοντέλου άρχισαν στις 10 ΜαΪου 1967 και κατασκευάστηκαν συνολικά 108 ελικόπτερα.
Βελτιωμένο μοντέλο
Σημαντικότερες βελτιώσεις έγιναν με το επόμενο μοντέλο CH-47C (γνωστό και σαν Model 234) που πρωτοπέταξε στις 14 Οκτωβρίου 1967. Οι κινητήρες ήταν τώρα T55-L-11C που απέδιδαν 3750 ίππους με νέο σύστημα μετάδοσης, έτσι ώστε να ικανοποιηθεί το αίτημα του αμερικανικού στρατού για μεταφορά φορτίου 6.805 κιλών σε απόσταση 55 km και αιώρηση στα 1.220m με θερμοκρασία 35ψC έξω από την επίδραση εδάφους (out of the ground effect).
H ποσότητα καυσίμου είχε αυξηθεί σημαντικά και υπήρχε δυνατότητα τοποθέτησης δεξαμενών που αντέχουν σε αναγκαστική προσγείωση. Σε γενικές γραμμές, το νέο μοντέλο είχε κατά 30% καλύτερες επιδόσεις από το CH-47A σε ταυτόσημες συνθήκες χρήσης. Το τελευταίο από τα 270 CH-47C που παράχθηκαν παραδόθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980, αν και τα περισσότερα κατασκευάστηκαν στη δεκαετία του 1970. O δείκτης ατυχημάτων του Σινούκ ήταν από τους μικρότερους στην αμερικανική αεροπορία, και έφτασε στο 5,3 ανά 100.000 ώρες πτήσης.
Εξαγωγικές επιτυχίες
Ένα μεγάλο ποσοστό των ελικοπτέρων που κατασκεύασε η Μπόινγκ Βερτόλ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 ήταν για εξαγωγές. Πολλές άλλωστε από τις βελτιώσεις που ζητούσαν οι διάφοροι πελάτες, ενσωματώνονταν αργότερα σε όλα τα CH-47C. Πρώτος πελάτης ήταν η Ταϊλάνδη, που αγόρασε 4 CH-47A προερχόμενα από τα αποθέματα του αμερικανικού στρατού.
Από τη μεριά της η Αυστραλία απόκτησε 12 Σινούκ με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει στη Νέα Γουινέα. Έξι Σινούκ παραδόθηκαν στην Ισπανία, και αυτά τα ελικόπτερα ήταν τα πρώτα που ήταν εφοδιασμένα με αυτόματο σύστημα ελέγχου πτήσης. Μπορούσαν σε μικρό χρονικό διάστημα να διαμορφωθούν για τη μεταφορά καυσίμου ή τη μεταφορά υψηλών προσώπων.
Είχαν επίσης εξοπλισθεί με ένα σύστημα ελέγχου της κόπωσης στα πτερύγια των στροφείων. Στα καναδικά ελικόπτερα, που ονομάστηκαν CH-147, η Μπόινγκ τοποθέτησε μια κεντρική σειρά 11 καθισμάτων και μπορούσαν πλέον να μεταφέρουν μέχρι 44 επιβάτες.
Τοποθετήθηκε επίσης ένα βίντσι ικανό να σηκώσει 12.700 κιλά, υδραυλικά κινούμενη ράμπα φόρτωσης, ισχυρότερο σύστημα μετάδοσης, βελτιωμένα ηλεκτρονικά και αυτόματος πιλότος. Τα ελικόπτερα της RAF, που πήραν την ονομασία Σινούκ HC Mk 1, είναι βασισμένα στο καναδικό μοντέλο και οι πρώτες παραδόσεις άρχισαν το 1980. Τοποθετήθηκαν επίσης αγγλικής κατασκευής ραδιοβοηθήματα και ηλεκτρονικά και πίνακας οργάνων συμβατός με τις διόπτρες νυκτερινής όρασης.
Το μέγιστο βάρος απογείωσης πέρασε στα 22.680 κιλά και τοποθετήθηκαν 3 σημεία στήριξης εξωτερικού φορτίου. Μετά τις πρώτες παραδόσεις, ένα νέο σύστημα πλήρωσης των δεξαμενών καυσίμου υπό πίεση, καθώς και νέα πτερύγια από υαλονήματα άρχισαν να τοποθετούνται και τοποθετήθηκαν και στα ελικόπτερα που είχαν ήδη μπει σε υπηρεσία.
Σε υπηρεσία με την RAF
Τα Σινούκ μόλις είχαν αρχίσει να μπαίνουν σε υπηρεσία όταν άρχισε ο πόλεμος με την Αργεντινή για τα νησιά Φόκλαντ. Μόνο η μοίρα 18 είχε παραλάβει ελικόπτερα και πέντε από αυτά, μαζί με 8 Ση Χάριερ, 6 Χάριερ Gr Mk3, και 6 Γουέσεξ, φορτώθηκαν στο σκάφος Atlantic Conveyor με προορισμό τον Νότιο Ατλαντικό. Ένα από τα Σινούκ παρέμεινε στη νήσο Ασσενσιόν, ενώ τα υπόλοιπα συνέχισαν νότια.
Τα αεροσκάφη και τα άλλα ελικόπτερα μεταφέρθηκαν στα αεροπλανοφόρα μόλις το πλοίο έφτασε τον αγγλικό στόλο, ενώ στα Σινούκ έπρεπε να τοποθετηθούν τα πτερύγια των στροφείων που είχαν αφαιρεθεί, μια διαδικασία δύσκολη πάνω σε ανοικτό κατάστρωμα στις θάλασσες του νότιου Ατλαντικού. Μόλις είχε απογειωθεί το πρώτο από τα ελικόπτερα όταν ένας πύραυλος Εξοσέτ κτύπησε το Atlantic Conveyor. Το πλοίο βυθίστηκε 5 μέρες αργότερα παίρνοντας μαζί του και τα 3 ελικόπτερα Σινούκ.
Το μοναδικό αεροσκάφος που διασώθηκε -με κωδικό Bravo November- πέταξε καθ_ όλη την υπόλοιπη διάρκεια του πολέμου και έθεσε μια σειρά ρεκόρ, όπως παραδείγματος χάρη η μεταφορά 70 Αργεντινών αιχμαλώτων στην καμπίνα.
Πρόγραμμα αναβάθμισης
Ορισμένες από τις βελτιώσεις που υπάρχουν στα αγγλικά Σινούκ ενσωματώθηκαν και στα ελικόπτερα του αμερικανικού στρατού με ένα πρόγραμμα αναβάθμισης που έγινε στο Ρίντλεϋ. Από το 1976 όμως, ο αμερικανικός στρατός είχε ζητήσει από την Μπόινγκ την τοποθέτηση του κινητήρα T55-L-712, που απέδιδε μεν την ίδια ισχύ με τους προηγούμενους κινητήρες, αλλά είχε και τη δυνατότητα να αποδώσει μέχρι και 4.500 ίππους σε περιπτώσεις ανάγκης και μπορούσε να λειτουργεί χωρίς λίπανση επί 30 λεπτά.
Το πρωτότυπο του μοντέλου CH-47D έκανε την πρώτη του πτήση στις 11 ΜαΪου 1979 και το πρώτο ελικόπτερο παραγωγής πέταξε στις 26 Φεβρουαρίου 1982. Περίπου 300 υποκατασκευαστές συμμετέχουν στο πρόγραμμα εκσυχρονισμού των Σινούκ οι οποίες αφορούν τη δομή αλλά και τα συστήματα του ελικοπτέρου.
Ελικόπτερο Chinook της RAF ενισχύει φράγμα υπό κατάρρευση (βίντεο)
Το πιλοτήριο έχει επανασχεδιαστεί, τα υδραυλικά συστήματα βελτιώθηκαν, γενικεύθηκε η τοποθέτηση των 3 σημείων ανάρτησης εξωτερικού φορτίου και το σύστημα πλήρωσης των δεξαμενών καυσίμου υπό πίεση. Πολλά δομικά στοιχεία έχουν αντικατασταθεί από άλλα κατασκευασμένα από ελαφρότερα και ανθεκτικότερα συνθετικά υλικά και τα πτερύγια των στροφείων είναι τώρα από υαλονήματα με διάρκεια ζωής 3.000 ώρες αντί των μεταλλικών που έπρεπε να αλλαχθούν κάθε 1.200 ώρες.
Το 1985 έγιναν και οι πρώτες δοκιμές για ανεφοδιασμό σε πτήση με ένα CH-47D στο οποίο είχε τοποθετηθεί ένας ειδικός σωλήνας μήκους 11,60m. Όλες αυτές οι βελτιώσεις έχουν επιφέρει μια αύξηση των επιδόσεων του CH-47D κατά 100% σε σχέση με το αρχικό CH-47A. O αμερικανικός στρατός έχει αρχίσει ένα πρόγραμμα αναβάθμισης 436 CH-47A/B/C σε επίπεδο CH-47D, ενώ έχουν παραγγελθεί και 197 εντελώς νέα ελικόπτερα.
Τα πρώτα CH-47D παραγωγής παραδόθηκαν το Μάιο του 1982 και μπήκαν σε υπηρεσία με την 101 Αερομεταφερόμενη Μεραρχία. Στην Ευρώπη εμφανίστηκαν το 1987, όταν αντικατέστησαν τα CH-47C στις μονάδες του αμερικανικού στρατού, αν και από το 1986 ο ισπανικός στρατός είχε ήδη παραλάβει μια ελαφρά βελτιωμένη έκδοση, το CH-47D International, το οποίο διαθέτει ραντάρ καιρού στο ρύγχος.
Στην Ευρώπη το Σινούκ κατασκευάζεται, κατόπιν αδείας, από την Ελικοτέρι Μεριντιολάνι (Elicotteri Meridionali) SpA, στην Ιταλία. Τα ελληνικά Σινούκ, όπως και τα περισσότερα από αυτά που έχουν αγοραστεί από χώρες της Μέσης Ανατολής είναι ιταλικής κατασκευής.
Μια ακόμα γραμμή παραγωγής βρίσκεται στην Ιαπωνία, όπου η Καβασάκι (Kawasaki) κατασκευάζει το CH-47J International, για λογαριασμό της ιαπωνικής αεροπορίας και του στρατού. Προβλέπεται ότι συνολικά θα κατασκευαστούν 54 ελικόπτερα που θα αντικαταστήσουν τα KV-107 (ιαπωνική παραλλαγή του CH-46) σε αποστολές διάσωσης και μεταφορών.
Μοντέλο για τις Ειδικές Δυνάμεις
Το Δεκέμβριο του 1987, η Διοίκηση Ειδικών Δυνάμεων του αμερικανικού στρατού υπέγραψε ένα συμβόλαιο για την κατασκευή ενός ελικοπτέρου με μεγάλη μεταφορική ικανότητα, που θα μπορούσε να πετά μαζί με τα MH-60K που ήδη διέθετε, σε αποστολές διείσδυσης. Βασισμένο πάνω στο CH-47D, το νέο μοντέλο ονομάστηκε MH-47E.
Για να μπορεί να πετά σε αποστολές αποφυγής αναγλύφου, με κάθε καιρό, εξοπλίστηκε με τη συσκευή υπερύθρων AN/AAQ-16 και το ραντάρ AN/APQ-174 της Τέξας Ίνστρουμεντς (Texas Instruments). Τοποθετήθηκαν κινητήρες T55-L-714, που αποδίδουν 4.818 ίππων, ψηφιακό σύστημα ελέγχου πτήσης, προειδοποιητές σημάτων ραντάρ (RWR), συσκευές ηλεκτρονικών αντιμέτρων και σωλήνας ανεφοδιασμού σε πτήση.
Έχουν επίσης τοποθετηθεί οι μεγάλες δεξαμενές καυσίμου που είχαν εξελιχθεί για την πολιτική έκδοση 234LR του Σινούκ, που μπορούν να μεταφέρουν διπλάσια ποσότητα καυσίμου σε σχέση με το CH-47D. Δύο μερικά προετοιμασμένα MH-47E πήραν μέρος στις επιχειρήσεις του αμερικανικού στρατού στη Γρενάδα, ενώ το πρωτότυπο (s/n 88-0267) πέταξε για πρώτη φορά την 1η Ιουνίου 1990. Οι παραδόσεις επρόκειτο να αρχίσουν στις αρχές του 1992, αλλά επισπεύθηκαν και 4 πλήρως εξοπλισμένα ελικόπτερα πήραν μέρος στις επιχειρήσεις στο Περσικό κόλπο.
Οι επιχειρήσεις στο Περσικό κόλπο
O πόλεμος στο Περσικό κόλπο ήταν μια ακόμα περίπτωση όπου το Σινούκ απέδειξε τις ικανότητές του. Υπηρέτησε με τα χρώματα δύο χωρών, της Αγγλίας και των ΗΠΑ. Συνολικά 15 ελικόπτερα, προερχόμενα από τα 7 και 18 squadron της RAF δημιούργησαν τη Μοίρα Σινούκ Μέσης Ανατολής (Chinook Squadron Middle East), μερικά έχοντας βαφτεί στο ροζ της ερήμου και μερικά με μαύρο χρώμα για νυκτερινές αποστολές. Πέταξαν 1.000 ώρες και μετέφεραν 1.000.000 κιλά φορτίου στις επτά πρώτες εβδομάδες των επιχειρήσεων.
Mission Impossible: Η τολμηρή επιδρομή δύο Chinook που άλλαξε την πορεία του Πολέμου στον Κόλπο
Τα Σινούκ που πέταξαν με τα αμερικανικά χρώματα προέρχονταν από δύο κυρίως πηγές. Την 101η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία που διαθέτει τα δικά της Σινούκ και το 159ο Τάγμα Αεροπορίας Στρατού (Aviation Regiment) από την Γερμανία, δημιουργώντας ένα στόλο 127 Σινούκ, όλα του τύπου CH-47D. Με τις μεγάλες μεταφορικές του δυνατότητες, το Σινούκ μετέφερε στρατεύματα και εφόδια κατά τη διάρκεια του πολέμου στο έδαφος, μετέφερε στα μετόπισθεν Ιρακινούς αιχμαλώτους και μαζί με τα UH-60A μετέφερε πάνω από 2000 άνδρες της 101ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας κατά την επίθεση βαθιά μέσα στο ιρακινό έδαφος. Τα Σινούκ κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων πετούσαν και σε ύψος 15 μέτρων, και κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας αποστολής χάθηκε και το μοναδικό Σινούκ, όταν λίγο μετά την ανακωχή της 1ης Μαρτίου, το ελικόπτερο της Ταγματάρχη T. Rossi έπεσε πάνω σε μια κεραία, η οποία ήταν και η πιο σημαντική απώλεια των Αμερικανών.
Οι επιχειρήσεις στο Περσικό απέδειξαν ότι οι νέες τακτικές μάχης απαιτούν μεγάλη ευελιξία και κινητικότητα και τη δυνατότητα γρήγορης αναδιάρθρωσης των δυνάμεων στο έδαφος. O μόνος τρόπος για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι η ευρεία χρήση των ελικοπτέρων και ενσωμάτωσή τους στην ιεραρχία των δυνάμεων εδάφους. Σε συνδυασμό μάλιστα και με την τάση που υπάρχει για μικρότερους, αλλά ικανότερους και καλύτερα εκπαιδευμένους στρατούς, είναι σίγουρο ότι το Σινούκ θα συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του για πολλά χρόνια ακόμα, μια και ακόμα δεν έχει εμφανιστεί κανένας πιθανός αντικαταστάτης του.
(Πρώτη δημοσίευση, 21 Σεπτεμβρίου, 2019)
