Ο Βίλχελμ Χόφμαν (Wilhelm Hoffman) ήταν ένας Γερμανός στρατιώτης που κατέγραψε σε ημερολόγιο τη φρίκη που βίωσε πριν και κυρίως κατά τη διάρκεια της επικής μάχης του Στάλινγκραντ που αποτέλεσε σημείο καμπής για το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μαρτυρία του αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά και λεπτομερή χρονικά της φρίκης του πολέμου.
Οι καταχωρήσεις το Hoffman για το Στάλινγκραντ ξεκινούν στις 29 Ιουλίου 1942 και αποτυπώνουν το κλίμα ευφορίας που επικρατούσε ανάμεσα στους Γερμανούς στρατιώτες που παρά την αποτυχία κατάληψης της Μόσχας λίγους μήνες νωρίτερα, θεωρούσαν πως ο Κόκκινος Στρατός ήταν στα όρια της κατάρρευσης. Ο Hoffman πίστευε ότι η νίκη ήταν πολύ κοντά και σύντομα θα επέστρεφε στη πατρίδα του.
Στις 12 Αυγούστου περιγράφει την επέλαση των ναζιστικών στρατευμάτων κατά του Σταλινγκραντ, κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής και την αντίσταση των Σοβιετικών με βλήματα Κατιούσα. Θεωρεί πως είναι η τελευταίες απέλπιδες προσπάθειες της ΕΣΣΔ να ανακόψει τη γερμανική προέλαση. Ελπίζει να επιστρέψει σύντομα στη σύζυγό του Έλσα.
Στις 23 Αυγούστου περιγράφει με ενθουσιασμό την άφιξη μονάδων του Γερμανικού Στρατού στο Βόλγα και τη κατάληψη μερικών προαστίων του Στάλινγκραντ. Περιγράφει την ανάκριση ενός Σοβιετικού αξιωματικού που πιάστηκε αιχμάλωτος και τη βεβαιότητά του ότι οι σύντροφοί του θα πολεμήσουν μέχρι τον τελευταίο για να κρατήσουν τη πόλη.
27 Αυγούστου. Ισχυρά πυρά από το σοβιετικό πυροβολικό. Ο Hoffman περιγράφει τις στήλες καπνού που μπορεί να δει την ημέρα και το φως από τις φωτιές τη νύχτα που προκλήθηκαν από τη διαταγή του Χίτλερ προς τη Luftwaffe, να ισοπεδώσει τη πόλη.
4 Σεπτεμβρίου. Έπειτα από ολονύχτια πορεία, καταφθάνει στο Σταθμό Βαροπόνοβο στα βόρεια της πόλης και πιστεύει πως το τέλος του πολέμου είναι κοντά.
5 Σεπτεμβρίου. Το Σύνταγμα του Hoffman διατάσσεται να επιτεθεί στο Σταθμό Σαντοβάγια που βρίσκεται σχεδόν εντός του Στάλινγκραντ. Ολονύχτιες βολές ρωσικού πυροβολικού και πολλοί Γερμανοί τραυματίες. “Θεέ μου προστάτευσέ με” αναφέρει χαρακτηριστικά.
8 Σεπτεμβρίου. Δυο ημέρες ασταμάτητων μαχών και οι Ρώσοι αμύνονται με πείσμα. Το Σύνταγμά του έχει χάσει πολλούς άνδρες από τις Κατιούσες.
11 Σεπτεμβρίου. Πλέον μάχεται στα προάστια του Στάλινγκραντ και μπορεί να δει τον Βόλγα. Ρωσικά πολυβόλα βάλλουν εναντίον του από τη κατεστραμμένη πόλη. Χαρακτηρίζει του σοβιετικούς ως “φανατικούς.”
13 Σεπτεμβρίου. Επίθεση με βλήματα Κατιούσα σκοτώνουν 27 και τραυματίζουν 50 άνδρες του Λόχου του. Οι Ρώσοι πολεμάνε σαν θηρία και δεν παραδίνονται. Πλησιάζουν αθόρυβα τις γερμανικές θέσεις και εξαπολύουν χειροβομβίδες. “Ο υπολοχαγός Krauss σκοτώθηκε χθες. Δεν έχουμε πλέον διοικητή λόχου.”
16 Σεπτεμβρίου. Το τάγμα του Hoffman μαζί με άρματα μάχης επιτίθεται εναντίον σιλό σιτηρών που ήδη αναβλύζει καπνούς. Το Τάγμα έχει υποστεί τεράστιες απώλειες. Κάθε Λόχος δεν διαθέτει πάνω από 60 άνδρες. “Το σιλό δεν έχει καταληφθεί από άνδρες, αλλά από δαίμονες που δεν είναι δυνατόν να σκοτωθούν με φωτιά και σφαίρες.”
18 Σεπτεμβρίου. Η μάχη για το σιλό συνεχίζεται. Οι κομισάριοι έχουν διατάξει τους Ρώσους στρατιώτες να πολεμήσουν μέχρι θανάτου. Εαν όλα τα κτίρια του Στάλινγκραντ υπερασπίζονται με αυτό το τρόπο, κανένας Γερμανός στρατιώτης δεν θα γυρίσει σπίτι του.
22 Σεπτεμβρίου. Η αντίσταση στο σιλό κάμπτεται. Τα γερμανικά στρατεύματα συνεχίζουν τη προώθηση προς το Βόλγα.
26 Σεπτεμβρίου. Οι Ρώσοι πυροβολούν εναντίον των Γερμανών από όλες τις πλευρές, μέσα από σπίτια και κελάρια, ακόμη και από κτίρια που είχαν ήδη καταληφθεί. Οι Ρώσοι δεν παραδίνονται πλέον. Οι μοναδικοί αιχμάλωτοι είναι αυτοί που είναι βαριά τραυματίες και δεν μπορούν να αντισταθούν.
28 Σεπτεμβρίου, ημέρα γιορτής. Το Σύνταγμα του Hoffman έχει επιτέλους καταλάβει τη νότια πλευρά της πόλης και έφτασε στο Βόλγα. Το τίμημα σε ανθρώπινες ζωές εξαιρετικά υψηλό.
3 Οκτωβρίου. Προετοιμασία επίθεσης κατά των εργοστασίων. Ο Hoffman αναφέρει ότι είδε πολλούς σταυρούς με γερμανικά κράνη. Αναρωτιέται πως είναι δυνατόν να έχουν σκοτωθεί τόσοι πολλοί.
5 Οκτωβρίου. 4 γερμανικές επιθέσεις κατά ρωσικών θέσεων αποκρούονται. Οι Ρώσοι ελεύθεροι σκοπευτές σκοτώνουν οποιονδήποτε είναι απρόσεκτος και βγαίνει έστω για λίγο από τη θέση κάλυψης.
10 Οκτωβρίου. Οι Ρώσοι είναι τόσο κοντά στις γερμανικές θέσεις, που πλέον η Luftwaffe δεν μπορεί να τους βομβαρδίσει. Ο Φύρερ διατάζει την γρήγορη κατάληψη της πόλης.
14 Οκτωβρίου. Τα γερμανικά αεροσκάφη και το πυροβολικό, σφυροκοπούν ανελέητα τις ρωσικές θέσεις.
22 Οκτωβρίου. Το Σύνταγμα του Hoffman αποτυγχάνει να καταλάβει τα εργοστάσια. Τεράστιες απώλειες και άπειρα πτώματα σαπίζουν και κάνουν δύσκολη την αναπνοή, διότι κανείς δεν μπορει να τα συλλέξει. “Ποιος θα φανταζόταν πριν 3 μήνες πως αντί για τη χαρά της νίκης, θα υπομέναμε τέτοιες θυσίες και βασανιστήρια;” Ελάχιστοι πλέον άνδρες στελεχώνουν κάθε λόχο.
27 Οκτωβρίου. Γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν ένα από τα εργοστάσια, αλλά δεν μπορούν να φτάσουν στον Βόλγα. Οι Ρώσοι είναι ατρόμητοι και ακούραστοι. “Το Σύνταγμά μας, έχει πλέον λιγότερους άνδρες από έναν λόχο.”
3 Νοεμβρίου. Συνεχείς αποτυχημένες επιθέσεις εναντίον σοβιετικών θέσεων με μεγάλες απώλειες. Ο Hoffman αναφέρει τα πρώτα κρούσματα στρατιωτών που αυτοτραυματίζονται για να γλυτώσουν από τις μάχες.
10 Νοεμβρίου. Ο Hoffman λαμβάνει γράμμα από την Έλσα που τον περιμένει να γυρίσει έως τα Χριστούγεννα. “Όλοι πιστεύουν πως έχουμε καταλάβει το Στάλινγκραντ. Πόσο άδικο έχουν…”
21 Νοεμβρίου. Οι Ρώσοι αντεπιτίθενται σε όλο το μήκος του μετώπου. “Αυτό ήταν… θα ξαναδούμε τις οικογένειές μας στον άλλο κόσμο.”
29 Νοεμβρίου. Η περικύκλωση της 6η Στρατιάς έχει ολοκληρωθεί. Ο Χίτλερ υπόσχεται να κάνει ότι είναι δυνατό για να παρέχει εφόδια και να λύσει τη πολιορκία.
3 Δεκεμβρίου. Μερίδες πείνας. Μια φρατζόλα ψωμί για κάθε 5 άνδρες. Τα γράμματα που στέλνει ο Hoffman δεν απαντιούνται.
11 Δεκεμβρίου. “Πότε θα σταματήσουν να πυροβολούν οι Ρώσοι, για να μπορέσουμε να κοιμηθούμε έστω για ένα βράδυ; Εκτός από λιγοστό ψωμί, δεν υπάρχει τίποτα άλλο.”
18 Δεκεμβρίου. Αναπτέρωση ηθικού στην είδηση ότι ο Μάνσταϊν κατευθύνεται στο Στάλινγκραντ για να ανοίξει διάδρομο διαφυγής.
21 Δεκεμβρίου. Που είναι ο Μάνσταϊν;
23 Δεκεμβρίου. Ο Μάνσταϊν δεν φτάνει ποτέ και ο Hoffman αναρωτιέται αν επρόκειτο για μπλόφα ή αν ηττήθηκε καθ οδόν.
25 Δεκεμβρίου. Το ρωσικό ραδιόφωνο ανακοινώνει την ήττα του Μάνσταϊν.
26 Δεκεμβρίου. Τα άλογα έχουν ήδη φαγωθεί. Ο Hoffman γράφει στο ημερολόγιό του ότι θα έτρωγε ακόμη και γάτα. Οι Γερμανοί στρατιώτες μοιάζουν με ζωντανά πτώματα ή τρελούς που δεν καλύπτονται καν από τα ρωσικά πυρά.
27 Δεκεμβρίου. Οι μερίδες περικόπτονται ακόμη περισσότερο. Οι στρατιώτες υποφέρουν
Αυτή ήταν η τελευταία καταχώρηση στο ημερολόγιο του Wilhelm Hoffman. Εικάζεται ότι σκοτώθηκε σε κάποια από τις μάχες που επακολούθησαν. Το ημερολόγιό του ωστόσο, αποτελεί μια από τις πιο συγκλονιστικές μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν τη φρίκη του Στάλινγκραντ.
Η Μάχη του Στάλινγκραντ έληξε στις 2 Φεβρουαρίου 1943, όταν ο Στρατάρχης Πάουλους παραδόθηκε στους Σοβιετικούς. Από τους 90.000 Γερμανούς αιχμαλώτους, περίπου 6.000 θα επιβιώσουν και θα επιστρέψουν στη πατρίδα τους. Το Στάλινγκραντ αποτέλεσε κρίσιμη καμπή στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και μια από τις σημαντικότερες μάχες όλων των εποχών.
Πρώτη δημοσίευση 6/8/2018
