ΗΠΑ-Ρωσία: Ξαφνική εμπλοκή στην εφαρμογή της Συνθήκης «Ανοιχτοί Ουρανοί»

Μερικές συνήθειες πεθαίνουν δύσκολα: Οι ΗΠΑ καταγγέλλουν ότι η Ρωσία εμποδίζει την εφαρμογή της Συνθήκης Open Skies η οποία στοχεύει στην διαφάνεια και στην οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης μεταξύ των αντιπάλων υπερδυνάμεων. Όπως υποστήριξε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ ενώπιον επιτροπής του Κογκρέσου, η Μόσχα φέρνει εμπόδια στην πραγματοποίηση υπέρπτησης πάνω από τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ, στην Βαλτική, αλλά και κοντά στην Γεωργία.
«Μας αρνήθηκαν πρόσβαση και σε υπερπτήσεις στρατιωτικών ασκήσεων.  Ανησυχώ ιδιαιτέρως για την Συνθήκη όπως είναι τώρα» είπε χαρακτηριστικά. Εκτός των ΗΠΑ και της Ρωσίας την Open Skies Τreaty έχουν υπογράψει 32 ακόμη χώρες με το σκεπτικό ότι όσο περισσότερα γνωρίζει μια χώρα για τις στρατιωτικές δυνατότητες μιας άλλης, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες σύγκρουσης –τουλάχιστον αυτή ήταν η ιδέα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).

Η Συνθήκη Open Skies προτάθηκε από τον Πρόεδρο Αϊζενχάουερ τον Ιούλιο του 1955 και τελικά υπεγράφη το 1992 για την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης σε έναν κόσμο που άλλαζε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Στις πτήσεις, οι οποίες εκτελούνται μετά από προειδοποίηση τουλάχιστον 72 ωρών, παρευρίσκονται ως παρατηρητές και αξιωματικοί της χώρας που θα ελεγχθεί.
Open Skies: Έρχονται οι Ρώσοι! Κρύψτε τα πάντα! (https://www.ptisidiastima.com/open-skies-russians/)
Η έγκριση για υπέρπτηση πρέπει να δοθεί εντός 24 ωρών ενώ θα πρέπει να διευκρινισθεί εκ των προτέρων αν η χώρα που θα την εκτελέσει θα χρησιμοποιήσει δικό της αεροσκάφος ή αν θα πρέπει να της παραχωρηθεί ένα. Το σχέδιο πτήσης υποβάλλεται στην ελεγχόμενη χώρα η οποία έχει τέσσερεις ώρες στην διάθεσή της να το αναθεωρήσει μόνο εάν συντρέχουν λόγοι ασφάλειας ή θέματα υποστήριξης.

Υπενθυμίζεται ότι τα αεροσκάφη που πραγματοποιούν πτήσεις Open Skies πρέπει να είναι πιστοποιημένα γι’ αυτήν την αποστολή, βάσει των όρων της Συνθήκης, πριν απογειωθούν για το ταξίδι τους. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Open Skies Treaty λίγο έλειψε να περάσει στην ιστορία πέρυσι, όταν οι Αμερικανοί κατηγόρησαν τους Ρώσους ότι o εξοπλισμός του νέου αεροσκάφους Tu-214ON δεν πληροί τους προβλεπόμενους περιορισμούς. Τελικά η Μόσχα συμφώνησε να στείλει το παλαιότερο Tu-154M-ON και η κρίση αποσοβήθηκε.
Τώρα έχουμε νέο επεισόδιο. Ο Μαρκ Έσπερ δήλωσε ότι έθεσε το θέμα και στην σύνοδο των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ τον Φεβρουάριο, επισημαίνοντας ότι «είναι σημαντικό για πολλούς συμμάχους μας να έχουν τα μέσα να εκτελούν τις υπερπτήσεις». Ωστόσο τα δύο ειδικά OC-135B που χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να δείχνουν την ηλικία τους.

Σε μια προσπάθεια να ασκήσει περαιτέρω πίεση στην ρωσική πλευρά, αλλά και εμμέσως στην Ευρώπη, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας κατέστησε σαφές ότι δεν πρόκειται να αποδεσμεύσει κονδύλια για την αναβάθμιση ή την αντικατάστασή των αεροσκαφών εάν δεν αποφασιστεί αν η χώρα θα παραμείνει στην Συνθήκη. «Σε αυτό το σημείο και την δεδομένη χρονική στιγμή, δεν είμαι διατεθειμένος να αναχρηματοδοτήσω τα αεροπλάνα» είπε χαρακτηριστικά.
Σημειωτέον ότι το Κογκρέσο είχε εγκρίνει την διάθεση πιστώσεων ύψους 41,5 εκατ. δολαρίων για την αντικατάσταση των OC-135B καθώς υποφέρουν από συχνές βλάβες. Επιχειρώντας από την βάση Offutt, στην Νεμπράσκα, τα OC-135B βρήκαν υπερασπιστή τους τον τοπικό Ρεπουμπλικανό βουλευτή Ντον Μπέικον, μέλος της Επιτροπής Αμυντικών Υποθέσεων του Κογκρέσου και πρώην Διοικητή της 55^ης Πτέρυγας. «Η μη χρηματοδότηση των αεροσκαφών Open Skies αυξάνει τους κινδύνους για τα πληρώματά μας» υποστήριξε.
«Τα αεροπλάνα είναι παλιά, έχουν κακούς ρυθμούς συντήρησης και είναι επιρρεπή σε βλάβες που πάνω από την Ρωσία θα έβαζαν τα πληρώματα σε άσχημες καταστάσεις» είπε, αφήνοντας ούτε λίγο ούτε πολύ να εννοηθεί ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι Αμερικανοί αεροπόροι θα είχαν αντιμετώπιση ανάλογη του… Γκάρυ Πάουερς. Πιέσεις, πολιτικά παιχνίδια και γεωστρατηγικό «μπρα ντε φερ». Μάλλον όχι ακριβώς αυτό που είχαν κατά νου οι εμπνευστές της Συνθήκης.
Αλέξανδρος Θεολόγου