Αναρτήθηκε στον ΟΗΕ η Έκθεση της Ομάδας Εργασίας για την Οικουμενική Περιοδική Αξιολόγηση (UPR) της Τουρκίας, η οποία θα διεξαχθεί κατά την 49η σύνοδο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (8 Σεπτεμβρίου-3 Οκτωβρίου 2025).
Η Έκθεση εξετάζει τη συμμόρφωση της Τουρκίας με τις υποχρεώσεις της στον τομέα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει την εθνική παρουσίαση της Τουρκίας, με αναφορά σε μεταρρυθμίσεις για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών, την προστασία των προσφύγων, την ελευθερία της έκφρασης και το κράτος δικαίου, απαντήσεις της Τουρκίας σε ερωτήματα κρατών-μελών του ΟΗΕ, καθώς και σε συστάσεις από τον προηγούμενο κύκλο αξιολόγησης.
Στην Έκθεση περιλαμβάνεται επίσης αναλυτικός κατάλογος συστάσεων από 129 οργανώσεις που ασχολούνται με ανθρώπινα δικαιώματα (ανάμεσα τους και τουρκικές), όπως και αρκετά κράτη, που αφορούν ζητήματα όπως η δικαστική μεταρρύθμιση, η έμφυλη βία, η εκπαίδευση, η ελευθερία της έκφρασης, η καταπολέμηση των διακρίσεων και τα δικαιώματα των μειονοτήτων.
Στο συγκεκριμένο έγγραφο η Ελλάδα υπέβαλε έξι συγκεκριμένες συστάσεις προς την Άγκυρα, καλώντας την:
- «Να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σχετικά με τα κληρονομικά και περιουσιακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των απογόνων μελών της ελληνικής μειονότητας που δεν είναι Τούρκοι υπήκοοι».
- «Να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για παραβιάσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις περιοχές της Κύπρου υπό τουρκική κατοχή».
- «Να εγγυηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον για τα ΜΜΕ, την κοινωνία των πολιτών, τα πολιτικά κόμματα χωρίς τον φόβο αντιποίνων».
- «Να σέβεται τα πολιτιστικά δικαιώματα της ελληνικής ορθόδοξης μειονότητας, μεταξύ άλλων με τη διατήρηση μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς όπως η Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας ως διαπολιτισμικών χώρων».
- «Να εγγυηθεί τη θρησκευτική ελευθερία, μεταξύ άλλων με την αναγνώριση της νομικής υπόστασης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και την παροχή της δυνατότητας στις μη μουσουλμανικές κοινότητες να εκλέγουν τους ηγέτες τους και να διαχειρίζονται τα ιδρύματα τους».
- «Να αντιμετωπιστεί η διάκριση και η βία κατά των γυναικών και των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ και τη διασφάλιση της προστασίας των μειονοτήτων».
Αντίστοιχα, η Κυπριακή Δημοκρατία ζήτησε από την Τουρκία:
- «Να εξετάσει την προσχώρηση στο Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου».
- «Να διερευνήσει αποτελεσματικά την τύχη των αγνοουμένων στην Κύπρο και να διασφαλίσει απρόσκοπτη πρόσβαση στην Επιτροπή Αγνοουμένων».
- «Να σεβαστεί πλήρως τα δικαιώματα όλων των Κυπρίων, συμπεριλαμβανομένων των εγκλωβισμένων, και να επιτρέψει απεριόριστη πρόσβαση σε χριστιανικά θρησκευτικά μνημεία».
- «Να αναιρέσει την απόφαση αποχώρησης από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης».
- «Να εφαρμόσει πλήρως τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τα κατεχόμενα και να αποκαταστήσει το δικαίωμα επιστροφής και ιδιοκτησίας των εκτοπισμένων».
Η Τουρκία απέρριψε κατηγορηματικά όλες τις συστάσεις που υποβλήθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία, δηλώνοντας πως «δεν την αναγνωρίζει ούτε αποδέχεται τις αξιώσεις της να εκπροσωπεί ολόκληρο το νησί». Απέρριψε επίσης όλους τους ισχυρισμούς που σχετίζονται με το Κυπριακό και με θέματα μειονοτήτων στην Τουρκία.
Επιπλέον, απέρριψε τη σύσταση της Ελλάδας, υποστηρίζοντας ότι «η παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο απορρέει από τις διεθνείς συνθήκες του 1960 και στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της ως εγγυήτρια δύναμη».
Αναφορικά με ζητήματα αγνοουμένων, περιουσιακών στοιχείων, θρησκευτικής ελευθερίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, η Τουρκία δήλωσε ότι «εμπίπτουν αποκλειστικά στην αρμοδιότητα των τουρκοκυπριακών αρχών, οι οποίες λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα».
Συστάσεις άλλων χωρών προς την Άγκυρα
Πολλές χώρες όπως η Νορβηγία, η Γαλλία, ο Καναδάς, η Πορτογαλία, η Δανία, η Ινδία, η Γερμανία και η Ιαπωνία, κάλεσαν την Τουρκία να εγγυηθεί την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος, να αναμορφώσει το Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων και να διασφαλίσει τον διαχωρισμό των εξουσιών.
Πολυάριθμα κράτη ζήτησαν από την Τουρκία να τροποποιήσει την αντιτρομοκρατική νομοθεσία, να προστατεύσει δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να διασφαλίσει το δικαίωμα στην ειρηνική συνάθροιση.
Η Γερμανία ζήτησε μεταξύ άλλων την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας του δικαστικού συστήματος, καθώς και την αναθεώρηση και συμμόρφωση της αντιτρομοκρατικής της νομοθεσίας περί δυσφήμισης και της νομοθεσίας κατά της παραπληροφόρησης, ώστε να ευθυγραμμιστούν με το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
Συνιστάται επίσης από την Ιρλανδία και την Ουρουγουάη η συμπερίληψη του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου στο άρθρο 122 του Ποινικού Κώδικα και η νομοθετική προστασία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
Δόθηκαν επίσης επαναλαμβανόμενες συστάσεις μεταξύ άλλων από την Ερυθραία και τον Λίβανο για την ενίσχυση της ένταξης προσφύγων και τη διασφάλιση πρόσβασης στην υγεία, εκπαίδευση και δικαιοσύνη.
Τι αναφέρει η έκθεση για τη Δικαιοσύνη
Η Τουρκία -σύμφωνα με την Έκθεση- παρουσίασε τη «Τρίτη Στρατηγική Δικαστικής Μεταρρύθμισης» (2019-2023) και την έναρξη της «Τέταρτης Στρατηγικής» (2025-2029), που στοχεύει στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και στην πρόσβαση των πολιτών σε νομικά μέσα.
Παρουσιάστηκε επίσης συνεργασία με την ΕΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης για τη βελτίωση του ποινικού συστήματος και την αποτροπή παραβιάσεων. Ταυτόχρονα, εξετάζονται οι αποφάσεις των διεθνών και εθνικών δικαστηρίων ενόψει του νέου Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Η Τουρκία δήλωσε ότι υλοποιεί το 90% των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, υπερβαίνοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Τι αναφέρει η Έκθεση για την Έμφυλη Βία
Η Τουρκία επανέλαβε τη δέσμευσή της για τη βία κατά των γυναικών, αλλά υπερασπίστηκε την αποχώρηση της από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, δηλώνοντας ότι διαθέτει εθνικό νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας.
Τονίστηκε η λειτουργία της εφαρμογής «KADES» σε 11 γλώσσες, η λειτουργία γραμμής βοήθειας 24/7 και η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για θύτες σε όλη τη χώρα.
Δεκάδες χώρες όπως η Γαλλία, Ισπανία, Βέλγιο, Μεξικό, Σουηδία ζήτησαν από την Τουρκία να:
- Να χαρακτηρίσει έγκλημα τη γυναικοκτονία και τη σεξουαλική βία
- Να επανέλθει στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης
- Να ενισχύσει το δίκτυο καταφυγίων για γυναίκες που απειλούνται
- Να καταργήσει τα ελαφρυντικά στις «εγκληματικές πράξεις τιμής».
