Του Βασίλη Νέδου από την “Καθημερινή”
Η αλλαγή της φύσης της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία διαφοροποιεί και τις ανάγκες των αμυνομένων, οι οποίοι πλέον, λόγω της μεταφοράς του κέντρου βάρους των μαχών στα ανατολικά, έχουν την ανάγκη μετακίνησης πεζικού και διατήρησης γραμμών επιμελητείας. Αποτέλεσμα είναι ότι τα αιτήματα και οι πιέσεις προς τους Δυτικούς, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, αφορούν την προμήθεια οχημάτων.
Σε αυτό το πλαίσιο η Αθήνα δέχεται πιέσεις για παραχώρηση στην Ουκρανία των τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης (ΤΟΜΑ) BMP-1, τα οποία παραμένουν σε υπηρεσία και εξυπηρετούν κάποιες ανάγκες του πεζικού. Από έναν αριθμό περίπου 500 οχημάτων, υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή παραμένουν στο οπλοστάσιο του Στρατού Ξηράς περίπου 100 με 150, δίχως να μπορεί να προσδιοριστεί πόσα από αυτά πραγματικά λειτουργούν. Πρόκειται για ΤΟΜΑ που αποκτήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90 από τα αποθέματα του πάλαι ποτέ ανατολικογερμανικού στρατού και έχουν, επίσης, αγγίξει τα όρια της αντοχής τους, παρά τις «πατέντες» που έχουν χρησιμοποιήσει κατά καιρούς τα στελέχη του Στρατού Ξηράς προκειμένου να τα αξιοποιήσουν.
Στο παρελθόν η Αθήνα είχε παραχωρήσει κάποια από αυτά τα οχήματα στο Ιράκ, ενώ πριν από λίγα χρόνια ένας αριθμός πωλήθηκε στην Αίγυπτο. Από την Αθήνα έχει επανειλημμένως διατυπωθεί ότι η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία έχει ολοκληρωθεί με την αποστολή Καλάσνικοφ, RPG-18 εκτοξευτήρων και πυρομαχικών τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής. Παρ’ όλα αυτά οι πιέσεις προς την Αθήνα (όπως και προς άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες) συνεχίζονται και είναι πολυεπίπεδες.
Σε κάθε περίπτωση, τα BMP-1 και τα αντιαεροπορικά συστήματα μικρού βεληνεκούς τύπου OSA-AK είναι τα μοναδικά που θα μπορούσαν να παραχωρηθούν δίχως προβλήματα αδειοδότησης, καθώς θεωρείται δεδομένη η έγκριση εξαγωγής τους από το Βερολίνο (σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τους S-300 ή τα συστήματα TOR-M1 τα οποία προϋποθέτουν άδεια από τη Μόσχα). Η επιφυλακτική στάση της Αθήνας στις πιέσεις είναι, βεβαίως, κυρίως πολιτική και όχι επιχειρησιακή. Και τούτο διότι η απόσυρση των BMP-1 θα μπορούσε να γίνει σε συνδυασμό με διαπραγματεύσεις για αντικατάστασή τους από τα αποθέματα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.
Αλλωστε μετά την προσθήκη του νόμου Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο για την «αμερικανοελληνική αμυντική και διακοινοβουλευτική συνεργασία» στον προϋπολογισμό του 2022, η Ελλάδα έχει ενταχθεί στο Πρόγραμμα European Recapitalization Incentive για την περίοδο 2022-26. Το πρόγραμμα προβλέπει βοήθεια 25 εκατ. δολαρίων ετησίως με σκοπό την απεξάρτηση των Ενόπλων Δυνάμεων από οπλικά συστήματα ρωσικής κατασκευής.
