To Pegas ήταν ένα ελαφρύ αντιαρματικό βομβαρδιστικό, σχεδιασμένο από τον εξαίρετο μηχανικό αεροναυπηγικής Dmitry Ludvigovich Tomashevich. Ο απώτερος σκοπός ήταν η απλούστερη και φθηνότερη κατασκευή του με τον ελάχιστο δυνατό εξοπλισμό, έτσι ώστε μεγάλος αριθμός αεροσκαφών να μπορεί να εξαχθεί από το εργοστάσιο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το αποτελέσμα ήταν να δημιουργηθούν τέσσερα μόλις πρωτότυπα τα οποία ποτέ δεν έλαβαν το βάπτισμα του πυρός αλλά ούτε και βγήκαν σε μαζική παραγωγή.
Ο Tomashevich και η ιστορία του Pegas
Ο Tomashevich υπήρξε και σχεδιαστής του μαχητικού Polikarpov I-180 το οποίο όμως συνετρίβη με θάνατο του πιλότου δοκιμών Valery Chkalov, ο οποίος το 1936 είχε λάβει και τον τιμητικό τίτλο του Ήρωα της Σοβιετικής Ενώσεως. Οι λόγοι της αποτυχίας δεν είναι απολύτως σαφείς. Όμως το τραγικό συμβάν χρεώθηκε στον Tomashevich, παρά το ότι ούτε ο ίδιος ούτε ο μέντοράς του Nikolai Polikarpov είχαν υπογράψει την ολοκλήρωση του πρωτοτύπου και την έξοδό του από το εργοστάσιο για πτητικές δοκιμές. Έτσι τον Ιανουάριο του 1939, ο σχεδιαστής οδηγήθηκε σε φυλακή που ελεγχόταν από τη μυστική αστυνομία του Στάλιν, την περιβόητη NKVD. Στο ίδιο μέρος είχαν καταλήξει και άλλοι διαπρεπείς αεροναυπηγοί, όπως ο Andriy Tupolev, ο Vladimir Petlyakov, ο Volodymyr Miasyshchev, ο Oleksiy Cheremukhin, ο Alexander Putylov και πολλοί ακόμα.
Τον Αύγουστο του 1941, ο Tomashevich μεταφέρθηκε στο Ομσκ της Σιβηρίας, όπου τέθηκε επικεφαλής του γραφείου σχεδιασμού. Το 1942, εμπνευσμένος από την επιτυχία του διπλάνου Polikarpov Po-2 ως αεροσκάφους νυχτερινών επιθέσεων, εξουσιοδοτήθηκε να σχεδιάσει και να κατασκευάσει ένα απλό αεροσκάφος προσβολής χερσαίων στόχων που θα ήταν πολύ πιο ικανό από το Po-2 αλλά με όσο το δυνατόν λιγότερο κόστος. Έτσι προκέκυψε η ιδέα του Pegas.
Δομικά στοιχεία
Το σχέδιο του Tomashevich ήταν ένα μονοθέσιο χαμηλοπτέρυγο μονοπλάνο με μονό κάθετο ουραίο και μη αναδιπλούμενους τροχούς. Δε διέθετε υδραυλικά συστήματα, ενώ η καλωδίωση ήταν η πλέον απλή και βασική. Η δομή του αεροσκάφους ήταν από ξύλο πεύκου καλυμμένο με κόντρα πλακέ σημύδας. Ο πιλότος ήταν σε ανοιχτό κόκπιτ προστατευμένος με μια πλάκα θωράκισης από μαλακό χάλυβα, ικανή να αντέχει σε βλήματα των 12,7 χιλ.
Διέθετε δύο αερόψυκτους κινητήρες Shvestov M-11F των πέντε κυλίνδρων που θα περιέστρεφαν δίφυλλες έλικες. Αυτοί τοποθετήθηκαν στο τέταρτο πρωτότυπο και αποτελούσαν μια εξελιγμένη έκδοση εκείνων που τροφοδοτούσαν το Polikarpov Po-2. Οι κύριες δεξαμενές καυσίμου, χωρητικότητας μόλις 209 λίτρων, ήταν ταυτοχρόνως και καλύμματα των κινητήρων τα οποία μπορούσαν σε περίπτωση πυρκαγιάς να αποσπασθούν και να ριφθούν.
Ο οπλισμός αποτελείτο από ένα πολυβόλο Berezin UBS των 12,7 χιλ. μαζί με δύο πυροβόλα Volkov-Yartsev VYa-23 των 23 χιλ. Αναλόγως της αποστολής που θα είχε να εκτελέσει, αυτά θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από βόμβες κάτω από την άτρακτο, συνολικού βάρους 500 κιλών.
Κατά τη φάση του σχεδιασμού του οι προδιαγραφές άλλαξαν από το καθεστώς, απαιτώντας το Pegas να μετατραπεί αποκλειστικά σε καταστροφέα αρμάτων μάχης ή ετέρων κινητών στόχων και θα χρησιμοποιείτο για το συγκεκριμένο ρόλο έως ότου κατασκευαστούν πιο προηγμένα αεροσκάφη.
Πρωτότυπα και κατάληξη
Το πρώτο πρωτότυπο, το Pegas-01, πέταξε για πρώτη φορά στα τέλη του 1942, και παρά την ελλιπή ισχύ και το βάρος του, επέδειξε κάποια καλά στοιχεία εντός ασφαλώς των ορίων του σκοπού για τον οποίον προοριζόταν. Αυτό οδήγησε στην κατασκευή δύο ακόμη πρωτοτύπων, πριν ακολουθήσει το Pegas-04. Αυτό δοκιμάστηκε τον Ιούλιο του 1943, παρουσιάζοντας, εν συγκρίσει με τα προηγούμενα, καλύτερες επιδόσεις στο χειρισμό και τους ελιγμούς, ενώ διέθετε και την ικανότητα πτήσεως με έναν μόνο κινητήρα σε περίπτωση που ο δεύτερος ήταν εκτός λειτουργίας. Είναι δε χαρακτηριστικό πως παρά την πεπαλαιωμένη του εμφάνιση, μπορούσε να πετάξει σε γωνία πρόσπτωσης έως και 20° χωρίς απώλεια στήριξης.
Εκείνη την εποχή προτάθηκε ένα από τα τέσσερα πρωτότυπα να συμμετείχε στη μάχη του Κουρσκ, αν και η απόσταση από το Ομσκ καθιστούσε την απευθείας πτήση του ανέφικτη.
Το συμπέρασμα πάντως της έκθεσης δοκιμών ανέφερε πως η ικανότητα επιβίωσης του αεροσκάφους ήταν ανεπαρκής, ενώ απαιτούσε ιδιαίτερη ικανότητα και εμπειρία των πιλότων στην πλοήγησή του. Η στόχευση των πυροβόλων των 23 χιλ. ήταν προβληματική λόγω της ισχυρής ανάκρουσης, όπως προβληματικός ήταν και ο στοχευμένος βομβαρδισμός. Το Pegas κρίθηκε πως θα αποτελούσε έναν πολύ εύκολο στόχο για εχθρικά αντιαεροπορικά πυρά με συνέπεια η όλη ιδέα παραγωγής του να εγκαταλειφθεί στα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου του 1943, όταν εμφανίστηκε το ικανότατο IL–2 Sturmovik. Η τύχη των τεσσάρων πρωτοτύπων παραμένει έως σήμερα άγνωστη.
Τεχνικά χαρακτηριστικά του πρωτοτύπου Pegas-04
- Μήκος: 10,3 μέτρα
- πτέρυγες: 14 μέτρα
- Επιφάνεια πτερύγων: 26,6 τετραγωνικά μέτρα
- Καθαρό βάρος: 1.800 κιλά
Επιδόσεις
- Μέγιστη ταχύτητα: 167 χιλιόμετρα/ώρα (επίπεδο θαλάσσης), 164 χιλιόμετρα/ώρα (ύψος 2.500 μέτρα)
- Ταχύτητα προσγείωσης: 85 χιλιόμετρα/ώρα
- Αυτονομία πτήσεως: 400 χιλιόμετρα
- Ανώτατο υψόμετρο: 2.620 μέτρα
- Ρυθμός ανόδου: 2 μέτρα/δευτερόλεπτο
