Η συντριβή ενός ελληνικού F-86E Sabre με τη ματιά ενός χειριστή που πετούσε μαζί σε σχηματισμό (ΑΡΧΕΙΟ ΠΤΗΣΗ)

Η συντριβή ενός Sabre με τη ματιά ενός χειριστή που πετούσε μαζί σε σχηματισμό (συνέχεια στις απώλειες)
Στις 16/3/1955, κατά τη διάρκεια δοκιμαστικής διέλευσης για την παρέλαση της 25ης Μαρτίου, συνετρίβη ένα Sabre της 341 Μ.Α. Ο τότε ανθυποσμηναγός (ΙΓΥ) Δημήτριος Κουτσός, αυτόπτης μάρτυρας του ατυχήματος και ένας από τους πρώτους έξι χειριστές Sabre της ΕΒΑ, μας αφηγείται πώς συνέβη:
«Από τις 15 Μαρτίου 1955, η 341 Μ.Α. άρχισε τις δοκιμές για τη διέλευση όλης της Μοίρας σε σχηματισμό πάνω από το χώρο της παρέλασης της 25ης Μαρτίου. Στις 7 και 8 Νοεμβρίου 1954, η Μοίρα είχε και πάλι βρεθεί στον αέρα σε σχηματισμό και μάλιστα από δύο φορές ημερησίως, κάνοντας, όμως, διελεύσεις μόνο μέσα στο χώρο του αεροδρομίου της Ελευσίνας για τη γιορτή της ΕΒΑ. Έτσι, η 25η Μαρτίου έπαιρνε για όλους τους χειριστές της 341 ξεχωριστή διάσταση, αφού θα παρουσιάζαμε για πρώτη φορά επίσημα στον ελληνικό λαό το νέο απόκτημα της Αεροπορίας μας, το F-86E Sabre.
Ήταν κοινή πεποίθηση όλων μας ότι η διέλευση της Μοίρας έπρεπε να γίνει σε πολύ κλειστό σχηματισμό “Βox”, δηλαδή τεσσάρων τετράδων, σε ελάχιστο ύψος και με μεγάλη ταχύτητα, ώστε να γίνει αισθητή σε όλους η διαφορά των Sabre από τα παλαιότερα F-84G Thunderjets.
Στις 16 Μαρτίου 1955 είναι προγραμματισμένη η δεύτερη δοκιμαστική διέλευση πάνω από την 112 Π.Μ. Επικεφαλής της πρώτης τετράδας είναι ο αρχηγός του σχηματισμού και Mοίραρχος της 341 Μ.Α., σμηναγός Αναστάσιος Τζαβάρας. Λίγο πιο πίσω και αριστερά από την τετράδα του μοιράρχου ακολουθεί η δεύτερη τετράδα, δίπλα της και δεξιά του μοιράρχου η τρίτη τετράδα, στην οποία βρίσκομαι κι εγώ πετώντας το Sabre s/n 19271, ενώ ο σχηματισμός ολοκληρώνεται με την τέταρτη τετράδα που βρίσκεται ακριβώς πίσω από την πρώτη.

Η δοκιμαστική διέλευση αρχίζει με το “Box” των 16 Sabre της 341 Μ.Α. να κινείται ταχύτατα, μόλις 500 πόδια ―περίπου 170 μέτρα― πάνω από το διάδρομο της Ελευσίνας. Ξαφνικά, το Sabre του υποσμηναγού που ηγείται της τέταρτης τετράδας πέφτει στα ρεμού της προπορευόμενης τετράδας. Αυτό επηρεάζει άμεσα το πηδάλιο ανόδου-καθόδου και το αεροσκάφος αρχίζει να κάνει έντονες παλμικές κινήσεις πάνω κάτω. Σε πλήρη συμφωνία με το Νόμο του Murphy (αν κάτι είναι να πάει στραβά, θα πάει τη χειρότερη δυνατή στιγμή!) ο υποσμηναγός, στη συγκεκριμένη πτήση, δεν έχει προσδεθεί στο εκτινασσόμενο κάθισμα, με αποτέλεσμα να χτυπιέται συνεχώς και εντονότατα, μια στην καλύπτρα και μια στο κάθισμα.
Οι υπόλοιποι τρεις χειριστές, βλέποντας με τρόμο και έκπληξη την επικίνδυνη κατάσταση, στην οποία περιήλθε ο αρχηγός της τετράδας τους, σπάνε απότομα το σχηματισμό για να αποφύγουν τη σύγκρουση με το «αφηνιασμένο» Sabre. Κάθε προσπάθεια αντίδρασης είναι πλέον μάταιη και ο υποσμηναγός αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει το εκτινασσόμενο κάθισμα σε μια φοβερά δύσκολη εγκατάλειψη, αφού οποιοδήποτε μέλος του σώματός του θα μπορούσε να χτυπήσει, με τραγικές συνέπειες, στο F-86E.

Ευτυχώς, όμως, σήμερα είναι η τυχερή του μέρα και προσγειώνεται σώος και αβλαβής με το αλεξίπτωτό του στην παραλία της Ελευσίνας. Το Sabre, εν τω μεταξύ, σταθεροποιείται στον αέρα και, ακυβέρνητο, συνεχίζει την πτήση του περνώντας πάνω από το νησί της Σαλαμίνας, μέχρι τη συντριβή του βαθιά μέσα στο Σαρωνικό.
Εκ των υστέρων, οι Καναδοί μας ενημέρωσαν ότι το φαινόμενο αυτό έχει συμβεί και άλλες φορές και αντιμετωπίζεται με άμεση άνοδο και μείωση της ταχύτητας. Σίγουρα οι σημερινοί χειριστές των σύγχρονων μαχητικών ξενίζονται με τη σκέψη να πετούν το αεροσκάφος τους χωρίς να έχουν προσδεθεί στο εκτινασσόμενο κάθισμα, εκείνη όμως την εποχή, παρά τους αυστηρούς κανονισμούς ασφάλειας πτήσεων των Πολεμικών Μοιρών, το κλίμα στις τάξεις των χειριστών ανεχόταν τέτοιου είδους παρατυπίες, χωρίς να εξαιρώ και τον εαυτό μου από αυτή τη νοοτροπία, αφού, αν και πάντα φορούσα τη φόρμα αντι-g, ουδέποτε τη σύνδεσα με το αεροσκάφος!
Η αμέλειά μου αυτή εξαργυρώνεται σήμερα με την εμφάνιση αρκετών ενοχλήσεων στα πόδια μου, που οφείλονται στην άδικη καταπόνησή τους σε έντονους εναέριους ελιγμούς, αρκετά χρόνια πριν».
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ΠΤΗΣΗ 179 – Μάιος 2000. Πρώτη δημοσίευση στο ptisidiastima.com.