Πόλεμος των Φώκλαντς: «The Empire Strikes Back»

Στις 19 Απριλίου 1982 κυκλοφόρησε το ιστορικό τεύχος του Newsweek με το περιβόητο εξώφυλλο «The Empire Strikes Back» (Η Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται), σε σχέση με τον σε εξέλιξη εκείνες τις ημέρες πόλεμο των Φωκλαντς. Το εξώφυλλο αυτό είχε προκαλέσει μεγάλη αίσθηση τότε κι όχι άδικα.

Η επικεφαλίδα δεν ήταν βέβαια κάποια τυχαία έμπνευση της στιγμής που σκέφτηκε ο αρχισυντάκτης, αλλά αντίθετα ήταν προφανής και άμεση σύνδεση με την πρόσφατη ταινία επιστημονικής φαντασίας με το ίδιο όνομα Star Wars: The Empire Strikes Back.
Η ταινία είχε γυριστεί δυο χρόνια πριν και ήταν μία τεράστια για την εποχή εμπορική επιτυχία, συνεπώς και μόνο ο τίτλος της ήταν εύκολα κι άμεσα αναγνωρίσιμος και κατ’ επέκταση μία δεδομένη επιτυχία για το εξώφυλλο. Ήταν κάτι που ο μέσος αναγνώστης μπορούσε άμεσα να ταυτιστεί.
Σε επίπεδο σημασιολογίας όμως η επιλογή ήταν ακόμα πιο πετυχημένη και πολύπλευρη. Ήταν μία άμεση σύγκριση του παρόντος με το ένδοξο παρελθόν, όταν η Αγγλία ήταν όντως μία πανίσχυρη παγκόσμια αυτοκρατορία, στην οποία όπως έλεγε το ρητό, «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ».
Η επίθεση και κατάληψη των νήσων Φώκλαντς από την χούντα της Αργεντινής ήταν κάτι παραπάνω από μία στρατιωτική επιχείρηση με τίμημα την απώλεια εδάφους. Ήταν ένα χτύπημα στο στάτους αυτό της αυτοκρατορίας και εν γένει παγκόσμιας υπερδύναμης κι ήταν ουσιαστικά ο κύριος λόγος που παρά τις φωνές στο εσωτερικό περί απραξίας και προσφυγής στην διπλωματία, επέβελαν την στρατιωτική και δυναμική λύση.
Κι από την άλλη πλευρά, γνωρίζοντας πως η Αγγλία στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά σκιά του προηγούμενου εαυτού της και πλέον αυτοκρατορία κι υπερδύναμη πιο πολύ στα χαρτιά παρά στην πράξη, το – αμερικανικό – Newsweek θα μπορούσε να πει κανείς ότι έδινε κι έναν σκωπτικό χαρακτήρα στον τίτλο αυτό.
Ότι δηλαδή, μία πραγματική αυτοκρατορία δεν θα βρισκόταν ποτέ στην ανάγκη να υπερασπιστεί εθνικό έδαφος από μία χώρα σαν την Αργεντινή. Την περίοδο πριν την αργεντίνικη εισβολή όμως, ακόμα και επί της θητείας της ίδιας της Θάτσερ, στην Αγγλία γινόταν ένας αγώνας δρόμου για την μείωση του οικονομικού αποτυπώματος των Ενόπλων Δυνάμεων στον προϋπολογισμό της χώρας με συνεχείς περικοπές και μειώσεις.
Ωστόσο τελικά αυτό που έμεινε ήταν ότι η Αγγλία δεν θα ήταν διατεθειμένη να εγκαταλείψει το παλιό της παρελθόν, να ταπεινωθεί στην παγκόσμια κοινότητα και να ανεχτεί μία τέτοιου επιπέδου ήττα όχι μόνο σε στρατιωτικό επίπεδο αλλά κυρίως σε επικοινωνιακό και διπλωματικό, μία ήττα που θα άλλαζε πολλά στην χάραξη της πολιτικής της στο εξής και θα επηρέαζε ακόμα περισσότερο στο μέλλον.
Το εξώφυλλο αυτό το ξαναείδαμε ως «τρίβια», μία σύνδεση με το παρελθόν, σε μία ταινία James Bond, την «Tomorrow never dies» του 1997 (στο 2:38), όπου το σενάριο μοιράζεται αρκετά κοινά με το 1982 και τα Φώκλαντς.  Σε μία σκηνή εμφανίζεται ένας υποτιθέμενος τίτλος ειδήσεων με μία ελαφρά παραλλαγμένη έκδοση με τον τίτλο του Newsweek: «The empire WILL strike back» δηλαδή «Η αυτοκρατορία ΘΑ αντεπιτεθεί» καθώς τα γεγονότα του σεναρίου δεν είχαν εκτυλιχθεί ακόμα.

Η σύνδεση με το παρελθόν ήταν προφανής, κι ακόμα περισσότερο μάλιστα από το 1997, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο πια, οι αγγλικές Ένοπλες Δυνάμεις ήταν ακόμα περισσότερο σκιά του εαυτού τους αφού ακολουθώντας την τάση στην Ευρώπη έκαναν αγώνα δρόμου για να μειώσουν το μέγεθός και την δύναμή τους.
Το μήνυμα που περνάει όμως είναι το ίδιο: Η Αγγλία είναι μία αυτοκρατορία και θα φέρεται ανάλογα.
Σήμερα πια, σχεδόν 40 χρόνια μετά, το μήνυμα μάλλον δεν είναι επίκαιρο. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες να διατηρήσουν ένα αξιόμαχο Ναυτικό, οι Άγγλοι βλέπουν τις κύριες μονάδες του στόλου τους να πέφτουν σε μονοψήφια νούμερα για πρώτη φορά στα χρονικά.
 
Πρώτη δημοσίευση 19/4/2019