Τα ονόματα πέντε υποψήφιων θα εμφανίζονται στο ψηφοδέλτιο για τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν την Κυριακή στη Λευκορωσία, αλλά τα τελευταία 31 χρόνια ο νικητής ήταν ένας.
Από το 1994 στην εξουσία ο Αλεξάντρ Λουκασένκο είναι βέβαιο ότι θα ανανεώσει την πενταετή θητεία του στις εκλογές αυτές, τις οποίες η εξόριστη αντιπολίτευση χαρακτηρίζει προσχηματικές και έχει καλέσει τους Λευκορώσους να τσεκάρουν μια επιλογή στο ψηφοδέλτιο που απορρίπτει όλους τους υποψήφιους.
Ο 70χρονος Λουκασένκο έχει εμφανίσει εαυτόν ως έναν ηγέτη τόσο πολυάσχολο με τις απαιτήσεις της χώρας ώστε να μην μπορεί να πραγματοποιήσει προεκλογική εκστρατεία.
“Για να είμαι ειλικρινής δεν ασχολούμαι. Απλώς δεν έχω χρόνο γι’ αυτό”, είπε την περασμένη εβδομάδα απευθυνόμενος σε εργάτες εργοστασίου.
Δεν υπάρχει κάποιος προφανής διάδοχος του εύσωμου, μυστακιοφόρου ηγέτη, ο οποίος σε διαφορετικές περιπτώσεις είτε έχει δεχτεί είτε απορρίψει τον χαρακτηρισμό ‘ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης’ και ο οποίος τους τελευταίους μήνες έχει ξεκινήσει να αποφυλακίζει κάποιους αντιφρονούντες σε μια προφανή προσπάθεια να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τη Δύση.
Μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας λίγο έλειψε να τον απομακρύνουν από την εξουσία μετά τις τελευταίες εκλογές το 2020 όταν δυτικές κυβερνήσεις υποστήριξαν τον ισχυρισμό της αντιπολίτευσης ότι παραποίησε τα αποτελέσματα και έκλεψε τη νίκη από την έταιρη υποψήφια Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια.
Οι δυνάμεις ασφαλείας του Λουκασένκο συνέλαβαν δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, σύμφωνα με οργανώσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και όλες οι ηγετικές προσωπικότητες της αντιπολίτευσης είτε φυλακίστηκαν είτε υποχρεώθηκαν στην εξορία.
Οι εκλογές της Κυριακής πραγματοποιούνται σε μια χώρα όπου τα ανεξάρτητα μέσα είναι μπλοκαρισμένα ή απαγορευμένα.
Η ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Viasna, η οποία χαρακτηρίζεται εξτρεμιστική οργάνωση, υποστηρίζει ότι υπάρχουν περίπου 1.250 πολιτικοί κρατούμενοι. Ο Λουκασένκο το αρνείται.
Ο Ιβάν Κραφτσόφ, γραμματέας του εξόριστου αντιπολιτευόμενου συντονιστικού συμβουλίου, αναγνώρισε ότι δίνει έναν άνισο αγώνα για να συνδεθεί με τους Λευκορώσους.
“Για τους περισσότερους ανθρώπους η πολιτική δεν βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας. Οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει. Το 2020 ο κόσμος αντιλαμβανόταν την εκστρατεία ως μια πραγματική ευκαιρία για να αλλάξει χέρια η εξουσία. Τώρα, κάποιες φορές οι ηγέτες της αντιπολίτευσης που είναι εξόριστοι αγωνίζονται για να συνδεθούν με τους πολίτες της χώρας”, είπε ο ίδιος σε τηλεφωνική του συνέντευξη.
Όπως εξηγεί η Τατιάνα Κουλίτσκαγια, Λευκορωσίδα πανεπιστημιακός στο πανεπιστήμιο του Βίλνιους στη Λιθουανία, είπε ότι οι τέσσερις υποψήφιοι δεν τόλμησαν να επικρίνουν τον πρόεδρο.
“Αυτοί δεν είναι υποψήφιοι με τη φυσιολογική έννοια της λέξης. Απλώς συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία. Δεν συναγωνίζονται τον Λουκασένκο”, είπε σε τηλεφωνική της συνέντευξη.
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ
Αλλά ενώ το αποτέλεσμα είναι βέβαιο, ο Λουκασένκο αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στη διαχείριση των σχέσεων τόσο με τη Μόσχα όσο και με τη Δύση καθώς οδεύει προς την έβδομη θητεία του με φόντο τις πιθανές ειρηνευτικές συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας.
Στενός σύμμαχος του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Λουκασένκο επέτρεψε στη Μόσχα να χρησιμοποιήσει στη Λευκορωσία ως βάση για να εξαπολύσει την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και το πλήρωσε με τη μορφή δυτικών κυρώσεων.
Τον επόμενο χρόνο ο Πούτιν ανακοίνωσε την ανάπτυξη ρωσικών τακτικών πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία.
Αν πρόκειται να λήξει ο πόλεμος–κάτι το οποίο ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι θα πράξει και μάλιστα τάχιστα–τότε οι πολιτικοί αναλυτές αναμένουν ότι ο Λουκασένκο θα επιδιώξει να αποκαταστήσει τους δεσμούς με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ και θα επιχειρήσει να αρθούν οι κυρώσεις.
Αυτό θα συμβαδίζει με την επί δεκαετίες τακτική του να προσεγγίζει σποραδικά τη Δύση προκειμένου να αποφύγει η χώρα του να γίνει απολύτως εξαρτημένη από τη Ρωσία και να αφομοιωθεί πλήρως από τον πολύ μεγαλύτερο γείτονά της.
“Αν τερματιστεί ο πόλεμος θα υπάρξουν συγκεκριμένες ευκαιρίες για τον Λουκασένκο αν θέλει να συνεχίσει αυτή την τακτική ισορροπίας μεταξύ Ρωσίας και Δύσης”, λέει η Τσουλίτσκαγια.
Σε κάποιες πρώτες αβέβαιες ενδείξεις χαλάρωσης της πολιτικής καταστολής του ο Λουκασένκο απένειμε από τον περασμένο Ιούλιο ανθρωπιστική χάρη, όπως την αποκαλεί, σε 250 κρατούμενους που εξέτιαν ποινές φυλάκισης κατηγορούμενοι για εξτρεμιστικές ενέργειες.
Επίσης έχει επιτρέψει περιορισμένη πρόσβαση στη φυλακή σε δύο από τις γνωστότερες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης–στους Μαρία Καλεσνίκαβα και Βίκτορ Μπαμπάρικο–οι οποίοι επί σχεδόν δύο χρόνια βρίσκονταν στην απομόνωση χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο.
Η αντιπολίτευση χαιρετίζει αυτές τις εξελίξεις αλλά είναι πολλοί εκείνοι που παραμένουν ακόμη στη φυλακή ενώ συνεχίζονται και οι συλλήψεις.
Η εξόριστη ηγέτης, η Τιχανόφσκαγια, δήλωσε σε συνέντευξή της στο Reuters αυτή την εβδομάδα ότι η τμηματική απελευθέρωση πολιτικών κρατούμενων εντάσσεται στο παιχνίδι που παίζει ο Λουκασένκο με τη Δύση.
“Πρέπει να σταματήσουμε την πολιτική καταστολής, πρέπει να απελευθερώσουμε όλους τους κρατούμενους και ίσως τότε θα συνομιλήσουμε”, καταλήγει.
