Ασύμμετρες απειλές: Η “επιστήμη” πίσω από τις ρωσικές troll farms

Ένα από τα θέματα που έχει προκαλέσει ρήξη στις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας, είναι το ζήτημα της ανάμειξης στις αμερικανικές εκλογές του 2016. Αποτελεί δεδομένο για τη Δύση πως η Ρωσία επιχείρησε να επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ, ενώ φέρεται να αναμίχθηκε και στο εσωτερικό άλλων χωρών όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Ισπανία, προκαλώντας εσκεμμένη αναταραχή στο θέμα του Brexit και του δημοψηφίσματος της Καταλονίας αντίστοιχα. Όλα αυτά αποτελούν ένα νέο είδους “πολέμου” σε επίπεδο πληροφορίας και η διεξαγωγή του απαιτεί πόρους, τεχνολογίες και επικοινωνιακές καινοτομίες.
H απαγγελία κατηγοριών εναντίον 13 Ρώσων για τη προσπάθεια χειραγώγησης των Αμερικανών ψηφοφόρων, αποτελεί τη κορυφή του παγόβουνου σε μια εκλεπτυσμένη νέα μέθοδο ανάμειξης στο εσωτερικό μιας ξένης χώρας με τη χρήση του διαδικτύου γενικότερα και των κοινωνικών δικτύων ειδικότερα.
Το 2014, η διαβόητη πλέον Internet Research Agency (IRA) με έδρα την Αγία Πετρούπολη, είχε στήσει ένα νέο όπλο “κυβερνοπολέμου” και ήταν έτοιμη να ασχοληθεί με την αμερικανική πολιτική σκηνή. Οι εργαζόμενοι στην IRA, είχαν αποκτήσει πλαστές ταυτότητες Αμερικανών πολιτών, κάποιοι ταξίδεψαν στις ΗΠΑ για να βολιδοσκοπήσουν τις αντιδράσεις του κόσμου σε αμφιλεγόμενα ζητήματα πάνω στη πολιτική και με τις πληροφορίες αυτές, ήταν σε θέση να αρχίσουν την επιχείρηση. Από ρωσικό έδαφος, τα μέλη της IRA, άρχισαν να εμφανίζονται στα κοινωνικά δίκτυα ως Αμερικανοί για να “ψαρέψουν” πληροφορίες, όπως για παράδειγμα σε ποιες πολιτείες τα ποσοστά Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών ήταν πολύ κοντά (purple states) και η μεταξύ τους αναμέτρηση ποιο σκληρή.
Μέχρι το 2016, οι επιχειρήσεις είχαν επιταχυνθεί καθώς οι προεδρικές εκλογές πλησίαζαν και η IRA είχε στη διάθεσή της προϋπολογισμό άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, μεγάλο μέρος των οποίων, χρησιμοποιήθηκαν για να αγοραστούν διαφημίσεις πολιτικού περιεχομένου στο Twitter και το Facebook. Παρατηρήθηκε πως οι περισσότερες διαφημίσεις είχαν αρνητικό περιεχόμενο για τη Χίλαρυ Κλίντον και θετικό για τον Ντόναλντ Τραμπ. Σκοπός των ανωτέρω σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, ήταν η δημιουργία κλίματος διχόνοιας και αστάθειας, επηρεασμού των ψηφοφόρων και προτροπή των μειονοτήτων να απέχουν από τις εκλογές.
Οι “σπεσιαλίστες” όπως αποκαλούνταν οι εργαζόμενοι στην IRA, φρόντισαν να μάθουν τι έχει απήχηση στο αμερικανικό κοινό και τι όχι, εξετάζοντας τα αποτελέσματα των ποστ που δημιουργούσαν και βελτιώνοντάς τα, για να πετύχουν περισσότερες κοινοποιήσεις και retweets. Διέθεταν ακόμη και λίστα των αργιών και των επετείων στις ΗΠΑ, για να προσαρμόζουν ανάλογα το περιεχόμενο που δημοσίευαν.
Σύμφωνα με τη δικαστική έρευνα, οι άνθρωποι της IRA, έλαβαν μέτρα για να κρύψουν τα ίχνη τους και να ξεγελάσουν το Facebook και το Twitter, τόσο για τη ταυτότητα, όσο και για τη τοποθεσία τους. Ένας εξαιρετικά απλός τρόπος που χρησιμοποιούν όσοι δεν θέλουν να αποκαλύψουν τέτοιες πληροφορίες, είναι η χρήση browser όπως ο Tor και κυρίως η χρήση Virtual Private Networks (VPNs), που αποκρύπτουν την IP και τη τοποθεσία του χρήστη. Τέτοιες εφαρμογές είναι διαθέσιμες στο εμπόριο σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές ή ακόμη και δωρεάν. Για να πληρώσουν για τις διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποίησαν λογαριασμούς στο PayPal, με ονόματα πραγματικών Αμερικανών πολιτών. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ήταν τόσο επιτυχημένες οι καμπάνιες που διοργάνωνε η IRA, που ακόμη και αμερικανικές εταιρίες τη προσέγγισαν για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους, μη γνωρίζοντας ποιοι κρύβονται από πίσω.
Χρησιμοποιώντας αυτές τις απλές τεχνικές, οι “σπεσιαλίστες” από την Αγία Πετρούπολη, πέτυχαν να οξύνουν το πολιτικό κλίμα στη πράξη. Μετά την εκλογή Τραμπ, η IRA φαίνεται να προώθησε περιεχόμενο που επηρέασε ακόμη και διαδηλώσεις, όπως για παράδειγμα μια που υποστήριζε τον Ντόναλντ Τραμπ στη Νέα Υόρκη και μια άλλη με το σύνθημα “Trump is NOT my President”, στην ίδια πόλη, με σκοπό να σπείρει διχόνοια και δυσαρέσκεια στο αμερικανικό κοινό. Σύμφωνα πάντα με το κατηγορητήριο, η IRA ήρθε σε επαφή με τουλάχιστον 100 Αμερικανούς, δίχως να αποκαλύψει τη ταυτότητά της, που τη βοήθησαν να διοργανώσει αυτές τις διαμαρτυρίες.
Σύνοψη
Η Ρωσία πέτυχε να κερδίσει το επικοινωνιακό παιχνίδι επιστρατεύοντας τις δυνατότητες των κοινωνικών δικτύων και τη διασπορά fake news, τα οποία πέτυχε να “οπλοποιήσει”. Η Δύση δεν έχει πετύχει μέχρι σήμερα να απαντήσει σε αυτό το νέο είδος “πολέμου” και παρακολουθεί τις εξελίξεις από το παρασκήνιο. Οι ευφυέστατες τεχνικές που επιστράτευσε το Κρεμλίνο, στέφθηκαν με μεγάλη επιτυχία όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη. Αυτό το νέο είδος “ασύμμετρου” πολέμου, θα πρέπει κάποια στιγμή να διδαχθεί στις στρατιωτικές ακαδημίες, δεδομένης της αποτελεσματικότητας στην αποσταθεροποίηση που μπορεί να προκαλέσει στο εσωτερικό μιας (εχθρικής) χώρας. Το σημαντικότερο ζήτημα όμως, είναι η εύρεση και η εφαρμογή αντίμετρων που αν και υπάρχουν (ως ένα βαθμό), δεν έχουν επιστρατευτεί από τη Δύση.
Διαβάστε επίσης

Πως η Ρωσία μετέτρεψε σε όπλο τα fake news