H ρωσική ασύμμετρη απειλή κρύβεται στα βάθη των ωκεανών

Το ΝΑΤΟ πρέπει να θέσει ως προτεραιότητά του την προστασία των υποθαλασσίων γραμμών επικοινωνίας από την απειλή που συνιστούν τα ρωσικά υποβρύχια για τα ποντισμένα καλώδια επικοινωνιών/ίντερνετ, προειδοποιεί ο Αρχηγός του βρετανικού Γενικού Επιτελείου, Πτέραρχος Σερ Στιούαρτ Πητς. Οι Ρώσοι διερευνούν τρόπους για να τελειοποιήσουν τόσο τις δυνατότητες μη συμβατικών επιχειρήσεων όσο και τον πόλεμο πληροφοριών. Σε περίπτωση που τα υποθαλάσσια καλώδια τα οποία συνδέουν χώρες και ηπείρους κοπούν, οι συνέπειες θα είναι «άμεσες και εν δυνάμει καταστροφικές» όχι μόνο για την οικονομία αλλά και για ολόκληρο τον δυτικό τρόπο ζωής, λέει χαρακτηριστικά.
Η τρωτότητα του υποθαλάσσιου δικτύου από το οποίο διέρχεται σχεδόν το 97% των επικοινωνιών διεθνώς και οικονομικές συναλλαγές ύψους 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων –ημερησίως– το καθιστά πρώτης τάξεως στόχο για το ρωσικό Ναυτικό που εκσυγχρονίζεται συνεχώς με συμβατικές όσο και πυρηνοκίνητες μονάδες επιφανείας και υποβρύχια, υποστηρίζει ο Πτέραρχος Πητς. «Είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό πόσο σημαντική είναι αυτή η αποστολή για το ΝΑΤΟ και το Ηνωμένο Βασίλειο και οι σύμμαχοί τους πρέπει να συναγωνισθούν τον εκσυγχρονισμό του ρωσικού Στόλου» τόνισε κατά την διάρκεια ομιλίας του στο Royal United Services Institute.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του think tank Policy Exchange, το παγκόσμιο υποθαλάσσιο δίκτυο αριθμεί περίπου 213 ανεξάρτητα καλωδιακά συστήματα και 545.018 μίλια (877.121 χλμ) οπτικών ινών. Από την στιγμή όμως που δεν αποτελούν επισήμως ιδιοκτησία κάποιου κράτους, η διεθνής νομοθεσία δεν παρέχει επαρκή νομική προστασία, επισημαίνει η σχετική έκθεση.
Υποθαλάσσια ασύμμετρη απειλή

Η ανησυχία ότι η Ρωσία θα μπορούσε να κόψει ή να υποκλέψει τις υποθαλάσσιες γραμμές επικοινωνίας κάθε άλλο παρά είναι υπερβολική, υποστηρίζουν ειδικοί αναλυτές. Επισημαίνουν όχι μόνο την εκτίναξη της δραστηριότητας ρωσικών υποβρυχίων σε ορισμένες περιοχές των ωκεανών όπου λόγω της μορφολογίας του πυθμένα τα καλώδια είναι πιο εκτεθειμένα αλλά, κυρίως, την βούληση των Ρώσων να κάνουν χρήση μη συμβατικών ασύμμετρων τακτικών. Και όπως παραδέχεται ο Πτέραρχος Πητς, το ΝΑΤΟ δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένο για να αντιμετωπίσει μια τέτοια απειλή.
Ρωσικά υποβρύχια έχουν εντοπισθεί να είναι… ιδιαίτερα δραστήρια στον Βόρειο Ατλαντικό και δη στο χάσμα GIUK (Greenland, Iceland, UK) όμως η Βρετανία δεν διαθέτει τόσες μονάδες επιφανείας, υποβρύχια και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας για να επιτηρεί συνεχώς αυτήν την ζωτικής σημασίας περιοχή. Μέχρι να αποκτήσει επαρκή αριθμό νέων ανθυποβρυχιακών αεροσκαφών μέσα στην επόμενη δεκαετία, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να βασίζεται στην βοήθεια του ΝΑΤΟ για το κυνήγι υποβρυχίων.
«Επιτρέψαμε αυτήν την ζωτικής σημασίας υποδομή να καταστεί όλο και περισσότερο ευάλωτη και αυτό θα πρέπει να μας ανησυχεί όλους» δήλωσε πρόσφατα ο πρώην Ανώτατος Διοικητής του ΝΑΤΟ, Ναύαρχος Τζέημς Σταυρίδης. «Δεν είναι οι δορυφόροι αλλά οι αγωγοί στον πυθμένα του ωκεανού που αποτελούν την ραχοκοκκαλιά της παγκόσμιας οικονομίας» τονίζει, γι’ αυτό και η Βορειοατλαντική Συμμαχία οφείλει να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί, αν χρειασθεί, τα διεθνή υποθαλάσσια καλωδιακά δίκτυα.

Πόσο μεγάλη όμως είναι στ’ αλήθεια η «ρωσική απειλή»; Θα μπορούσαν όντως ρωσικά υποβρύχια να κόψουν τις υποθαλάσσιες επικοινωνίες σε μια μελλοντική σύρραξη; Και τι επιχειρησιακά οφέλη θα είχε κάτι τέτοιο;
Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες του think tank Chatham House, η αποκοπή των ΗΠΑ από τον παγκόσμιο ιστό κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν αδύνατη λόγω του τεράστιου αριθμού συνδέσεων. Όμως «φραγή» θα ήταν εφικτή σε περιοχές όπου η «ιντερνετική γεωγραφία» δύναται να καταστήσει τις επικοινωνίες ευάλωτες. Για παράδειγμα, κατά την διάρκεια της ουκρανικής κρίσης το 2014, ουκρανικοί πάροχοι τηλεπικοινωνιών ανέφεραν διακοπές σε διαδικτυακούς κόμβους-κλειδιά. Δεν ήταν δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιος πήγε τις επιχειρήσεις ένα (ψηφιακό) βήμα μακρύτερα.
Η έκθεση του Chatham House για τις ρωσικές τακτικές αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μπορούν να παρεμβαίνουν με διαδικτυακή υποδομή προκειμένου να κερδίσουν τον έλεγχο των πληροφοριών σε συγκεκριμένες περιοχές…» Αν και ο,τιδήποτε σχετικό με την έντονη δραστηριότητα των ρωσικών υποβρυχίων στον εν λόγω τομέα είναι άκρως απόρρητες, η τακτική δείχνει εφικτή. «Είναι λογικό, δεδομένου του εντατικού προγράμματος ναυπήγησης υποβρυχίων το οποίο περιλαμβάνει και μερικά πολύ εξειδικευμένα σκάφη» λένε ειδικοί.
Όχι πως οι Ρώσοι είναι οι μόνοι. Οι Αμερικανοί είναι γνωστό ότι υποκλέπτουν επικοινωνίες από υποθαλάσσια καλώδια ήδη από την δεκαετία του ’70. Η κοπή καλωδίων όμως είναι μια εντελώς διαφορετική τακτική. Και η αυξημένη κινητικότητα ρωσικών –και αμερικανικών– υποβρυχίων στις θάλασσες του κόσμου ίσως σηματοδοτεί ένα νέο πεδίο αγώνα για επικράτηση με έπαθλο το πιο πολύτιμο πράγμα σε κάθε αναμέτρηση, «θερμή» ή μη. Τις πληροφορίες.
Αλέξανδρος Θεολόγου