Οι Γερμανοί – ευτυχώς – δε γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες από μεγαλοπρεπείς συγκεντρώσεις και πομπώδεις εκδηλώσεις. Επί τρεις ημέρες ωστόσο επιστράτευσαν κάθε συμβολισμό και κάθε χειρονομία προκειμένου να δείξουν στον βασιλιά Κάρολο Γ’ της Αγγλίας πόσο τον τιμούν και πόσο σημαντική τους είναι η επίσκεψή του. Εκείνος από την πλευρά του, μπορεί να μην το είχε προγραμματίσει, αλλά πραγματοποίησε τελικά στη Γερμανία την πρώτη του επίσκεψη στο εξωτερικό ως μονάρχης – και δεν έκρυψε καθόλου ότι αισθανόταν σα στο σπίτι του.
Ο βασιλιάς επρόκειτο να επισκεφθεί πρώτα τη Γαλλία και κατόπιν τη Γερμανία. Κανονικά, οι εικόνες από τα Ηλύσια Πεδία θα ήταν σίγουρα περισσότερο τηλεοπτικές από την άχαρη και μάλλον μίζερη υποδοχή στην Πύλη του Βρανδεμβούργου. Οι διαδηλώσεις και οι ταραχές στο Παρίσι όμως δεν προσέφεραν κατάλληλο σκηνικό για μια βασιλική επίσκεψη κι έτσι η τιμή κατέληξε στους Γερμανούς. Το μήνυμα ούτως ή άλλως ήταν το ίδιο: η Βρετανία μπορεί να έφυγε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά δεν εγκατέλειψε την Ευρώπη. Και η στιγμή για την επαναπροσέγγιση δεν θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλη.
Κατά τις τρεις ημέρες της επίσκεψης, οι «πρωτιές» διαδέχονταν η μία την άλλη: Οι καθιερωμένες στρατιωτικές τιμές αποδόθηκαν στο σημαντικότερο μνημείο της πόλης, την Πύλη του Βρανδεμβούργου, αντί για το προεδρικό ανάκτορο Bellevue. Και μπορεί η τελετή να υστερούσε σε λαμπρότητα, αλλά ήταν κάτι που δεν έχει συμβεί για άλλον αρχηγό ξένου κράτους.
Την επόμενη μέρα ο Κάρολος έγινε ο πρώτος μονάρχης που μιλάει στην Bundestag. Ο ίδιος κατέβαλε κάθε προσπάθεια να μη δείξει παράταιρος. Η ομιλία του τα είχε όλα: καλά γερμανικά, επανειλημμένες ευχαριστίες – αναγνώριση της τιμής που του έγινε, ανέκδοτα για μπίρες, λουκάνικα, Beatles και ποδόσφαιρο, συγκίνηση για τη μητέρα του, αναφορές στη στήριξη της Ουκρανίας από τη Βρετανία και την Γερμανία. Οι αντιδράσεις βέβαια δεν έλλειψαν. Η Αριστερά χαρακτήρισε την ομιλία του βασιλιά «εκτός τόπου και χρόνου» και εξέφρασε την έντονη αντίθεσή της, επειδή «το ανώτατο δημοκρατικό όργανο υπέκυψε σε έναν μονάρχη». Θεωρώ περίεργο, «σε εποχές πληθωρισμού και ραγδαία αυξανόμενης φτώχειας, η Bundestag να χρειάζεται κάποιον που γεννήθηκε κυριολεκτικά με χρυσό κουτάλι στο στόμα», δήλωσε ο αρχηγός του κόμματος, Μάρτιν Σίρντεβαν.
Η τρίτη ημέρα της επίσκεψης του βασιλιά Καρόλου Γ’ επιφύλασσε ακόμη μια «πρώτη». Στο Αμβούργο, ο μονάρχης έγινε ο πρώτος βρετανός αξιωματούχος που επισκέπτεται το μνημείο του Αγίου Νικολάου, της κατεστραμμένης εκκλησίας, η οποία είναι αφιερωμένη στα περισσότερα από 35.000 θύματα των αμερικανοβρετανικών βομβαρδισμών στην πόλη το 1943, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Γόμορρα». Απόδειξη του πόσο …βρετανική πόλη είναι το Αμβούργο είναι και το γεγονός ότι την εκκλησία είχε σχεδιάσει ο βρετανός Τζορτζ Γκίλμπερτ Σκοτ, αρχιτέκτονας και του κτιρίου του Φόρεϊν Όφις, στο Λονδίνο.
Ανάμεσα στις πολιτικές εκδηλώσεις, ο βρετανός μονάρχης επισκέφθηκε βιολογικές καλλιέργειες, έλαβε μέρος σε συνέδριο για την ενεργειακή μετάβαση, ταξίδεψε με το τρένο (πληρώνοντας μάλιστα το εισιτήριο), ενημερώθηκε για την φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση του λιμανιού του Αμβούργου και, γενικότερα, έδειξε τόσο ότι η προστασία του κλίματος παραμένει ψηλά στις προτεραιότητές του όσο και ότι θεωρεί τους Γερμανούς πρωτοπόρους στον τομέα.
Επιπλέον, κατόπιν αιτήματός του, συναντήθηκε με Ουκρανούς πρόσφυγες που ζουν στη Γερμανία. Παράλληλα, η βασιλική σύζυγος Καμίλα έκανε ό,τι ακριβώς αναμενόταν: επισκέφθηκε σχολεία, διάβασε παραμύθια, συναντήθηκε με άτομα που φιλοξενούνται σε «καταφύγιο» μη-κυβερνητικής οργάνωσης στο Βερολίνο, μοίρασε χειραψίες και χαμόγελα, μένοντας πάντα μισό βήμα πίσω.
Η σημασία της επίσκεψης
Έχει όμως πράγματι σημασία στις μέρες μας μια επίσκεψη ενός βασιλιά στη Γερμανία; Ή μήπως εξαντλείται στην εθιμοτυπία, τις εκατέρωθεν αβρότητες και τα γκουρμέ μενού; Η αλήθεια είναι ότι η επίσκεψη του Καρόλου είχε πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο από ό,τι θα είχε πιθανόν αυτή τη στιγμή μια επίσκεψη του βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ. Καλώς ή κακώς, ο Κάρολος είναι πολύ πιο αναγνωρίσιμος, τραβά την προσοχή και τις κάμερες και αποτελεί σίγουρα ισχυρό «εργαλείο» ήπιας δύναμης στη διάθεση της βρετανικής κυβέρνησης. «Σε τέτοια ταξίδια, το θέατρο μετράει περισσότερο από την ουσία», σχολίασε στο BBC ο πρώην πρέσβης Τομ Φλέτσερ.
Στην πραγματικότητα, ο Κάρολος ανέλαβε το 2023 μια αποστολή ανάλογη με αυτή που είχε αναλάβει η μητέρα του, βασίλισσα Ελισάβετ, το 1965: να ξαναχτίσει τις γέφυρες που έχουν γκρεμιστεί. Το Brexit δεν ήταν ασφαλώς τόσο τραυματικό όσο ο πόλεμος, προκάλεσε ωστόσο βαθιές πληγές στις σχέσεις της Βρετανίας με την Ευρώπη και κυρίως με τη Γερμανία, η οποία υποστήριξε την πιο σκληρή γραμμή στη διαδικασία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αναθέρμανε τη σχέση, καθώς Βρετανία και Γερμανία έγιναν οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές των Ουκρανών στην Ευρώπη. «Μοιραζόμαστε ιστορίες, πολιτισμό και αξίες. Σημαίνει πολλά για μένα το γεγονός ότι βρίσκομαι στη Γερμανία στην πρώτη μου επίσημη επίσκεψη στο εξωτερικό – κυρίως επειδή μπορώ να μιλήσω εδώ και να ανανεώσω τη δέσμευσή μας για τη φιλία των χωρών μας», τόνισε ο βρετανός μονάρχης στην Bundestag και κανείς βέβαια δε διανοείται ότι τα λόγια του δεν έχουν λάβει την έγκριση της Ντάουνινγκ Στριτ.
Πολλοί στο Λονδίνο περίμεναν το ντεμπούτο του βασιλιά στο εξωτερικό, για να διαπιστώσουν εάν ο νέος μονάρχης μπορεί να …γεμίσει τα παπούτσια της προκατόχου του και να ανταποκριθεί στον ρόλο του πρεσβευτή της χώρας του. Εκείνος βέβαια, σε αντίθεση με τη μητέρα του που βρέθηκε νέα και απροετοίμαστη στον θρόνο, είχε πάνω από εβδομήντα χρόνια για να προπονηθεί και, τουλάχιστον στη Γερμανία, απέδειξε ότι μπορεί να ισορροπήσει με επιτυχία μεταξύ του βασιλικού πρωτοκόλλου, των πολιτικών απαιτήσεων – ενδεχομένως και της συμπεριφοράς «κοινού θνητού», αν και έμοιαζε περισσότερο με έναν εκκεντρικό θείο από το Λονδίνο. Πολιτικοί, ΜΜΕ και πολίτες υποδέχθηκαν τον βρετανό μονάρχη με ενθουσιασμό και αισθάνθηκαν υπερήφανοι για τα γερμανικά και τις ευθείες αναφορές του στις γερμανικές ρίζες της οικογένειάς του, ενώ άκουσαν με μεγάλη ικανοποίηση τους επαίνους για τη στάση τους έναντι της Ουκρανίας. Για τον Κάρολο και τη χώρα του, η αποστολή, στα αυστηρώς καθορισμένα όριά της, ολοκληρώθηκε επιτυχώς.
Φαίη Καραβίτη
