Οι περισσότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ υποστηρίζουν την απαίτηση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να επενδύσουν το 5% του ΑΕΠ τους ετησίως στην άμυνα και είναι έτοιμοι να αυξήσουν περαιτέρω τις δαπάνες για την ασφάλεια, δήλωσε την Πέμπτη ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.
«Υπάρχει ευρεία υποστήριξη», είπε ο Ρούτε στους δημοσιογράφους μετά από συνάντηση των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες (μετείχε και ο κ. Δένδιας), προσθέτοντας ότι έχει «απόλυτη εμπιστοσύνη» ότι θα επιτευχθεί η σχετική συμφωνία, έως το επόμενο συνέδριο του ΝΑΤΟ στη Χάγη, σε τρεις εβδομάδες.
Η πρόταση μιλά για νέο στόχο (από τον παλαιότερο του 2% του ΑΕΠ ετησίως) που θα αναλύεται σε 3,5% για “κύριες αμυντικές δαπάνες” και άλλο 1,5% του ΑΕΠ για επενδύσεις σε άμυνα και ασφάλεια, περιλαμβάνοντας την ενίσχυση υποδομών. Επίσης πιεστικό προβλέπεται και το πλαίσιο εφαρμογής της αύξησης, μέσα σε μόλις μια επταετία, δηλαδή ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα για τις δυτικές οικονομίες, ώστε να επενδυθεί τουλάχιστον 1,5% του ΑΕΠ παραπάνω από ότι σημέρα (καθώς τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ είναι κάπου στο 2%). Με ότι σημαίνει αυτό για περικοπές άλλων δημοσίων δαπανών, κυρίως στον κοινωνικό τομέα.
Η ελληνική ανάγκη
Τι σημαίνει αυτό για την χώρα μας, η οποία είναι παραδοσιακά από τις κορυφαίες σε αμυντικές δαπάνες στο ΝΑΤΟ; Σύμφωνα με στοιχεία της συμμαχίας, η Ελλάδα είναι ήδη στο 3,08% του ΑΕΠ της σε ετήσιες δαπάνες για την άμυνα, και στην πρώτη πεντάδα. Μια μεγάλη “επίδοση” η οποία βέβαια έχει σοβαρή δημοσιονομική επίπτωση. Οπότε αν υιοθετηθεί το 3,5%, θα πρέπει να αυξήσουμε, σταδιακά βέβαια, τη σημερινή μας δαπάνη, κατά περίπου 0,4% του ΑΕΠ, που σημαίνει – σε τιμές 2024- ακόμη ένα δις ευρώ κάθε χρόνο.
Εδώ βέβαια θα έχει σημασία να δούμε με ποιά βάση θα γίνουν οι προσμετρήσεις, καθώς ο ελληνικός εθνικός ορισμός (κατά COFOG-Eurostat) λέει πως ξοδεύουμε το 2,2% του ΑΕΠ μας για άμυνα ετησίως (το 2024) με στόχο να φθάσουμε το 2026 το 2,5%. Άρα αν πάρουμε αυτό για βάση υπολογισμού, τότε η αύξηση που “πρέπει” να κάνουμε θα είναι περίπου 1,3% του ΑΕΠ, δηλαδή εξτρά 3 δις, κάθε έτος!
Η μέση λύση για τη χώρα μας θα είναι να στηριχθούμε στον νατοϊκό υπολογισμό αμυντικών επενδύσεων, αλλά εδώ η αύξηση του ΑΕΠ που αναμένεται να έχουμε στα επόμενα χρόνια (εφόσον συντηρηθεί ένας ρυθμός ανάπτυξης γύρω στο 2% ετησίως) έτσι κι αλλιώς θα φέρει μεγαλύτερη αμυντική δαπάνη σε καθαρά ποσά.
Το συμπέρασμα είναι πως η χώρα μας αν μέχρι σήμερα δεν αντιμετώπιζε “πίεση” από τις ΗΠΑ και τις φιλικές της χώρες για αύξηση αμυντικών δαπανών, αντίθετα ήταν επαινετή για το υψηλό τους επίπεδο, πλέον θα μπει και αυτή σε διαδικασία μεγέθυνσης τους, αλλά σαφώς σε καλύτερη θέση από τα περισσότερα άλλα μέλη της συμμαχίας πο εκκινούν ακόμη χαμηλότερα. Χαρακτηριστικά το 2024 23 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ έφθασαν ή ξεπέρασαν το προηγούμενο όριο του 2% του ΑΕΠ, οπότε το δικό τους βάρος “αύξησης” θα είναι ακόμη μεγαλύτερο. Η Τουρκία ειδικά είναι στο 2,09%, οπότε και αυτή υστερεί σημαντικά.
Τι θα μπορούσε να ενταχθεί ως “έμμεση αμυντική δαπάνη” για να ικανοποίησει την απαίτηση για το άλλο 1,5% του ΑΕΠ, που συζητείται; Εδώ θα μπουν πολλές δαπάνες υποδομών, π.χ. λιμένες, οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, ραντάρ, τηλεπικοινωνίες, στρατιωτικές βάσεις, συστήματα ανεφοδιασμού, ακόμη αναβάθμιση αμυντικών ή αμυντικογενών βιομηχανιών, επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη με αμυντική στόχευση, προφανώς επενδύσεις σε κυβερνοασφάλεια, δηλαδή στοιχεία που συνεισφέρουν στην γενικότερη θωράκιση της χώρας. Στοιχεία που η χώρα μας έχει ήδη σε αρκετή ανάπτυξη, κυρίως μέσω προγραμμάτων ευρωπαϊκής χρηματοδότησης (π.χ. οδικοί άξονες), άρα μπορεί να τα εμφανίσει ως “ικανοποιητικά της απαίτησης”.
