Οι υπογραφές της περασμένης Τρίτης για την προμήθεια νέων φρεγατών και τη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, ήταν αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας προσπάθειας σύγκλισης με πολλά όμως σκαμπανεβάσματα. Για μια στιγμή: Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνδρομής; Εσείς εκεί στην ΠΤΗΣΗ δεν μας λέγατε πως “αυτό δεν γίνεται κι ας είχαμε τόσους και τόσους “επιφανείς” που έλεγαν το αντίθετο”. Ας πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή.
Η γαλλική Naval Group, μετά το φιάσκο που είχε γίνει με τη γνωστή “εξαγγελία” από ελληνικής πλευράς για προμήθεια φρεγατών FREMM με leasing, είχε ξεκινήσει ένα νέο κύκλο διαπραγματεύσεων μαζί μας. Το ΠΝ, που δεν έχει μνήμη… χρυσόψαρου, όταν ειπώθηκε από γαλλικής πλευράς, πως η τότε FTI (νυν FDI/Belh@rra), είχε τις ίδιες δυνατότητες με τα FREMM-HN που ποτέ δεν αγοράσαμε, ζήτησε ότι έπρεπε να είχε ένα πλοίο της κατηγορίας. Οι Γάλλοι με την σειρά τους, “παίζοντας” μόνοι τους χωρίς ανταγωνισμό, ζήτησαν και τα αντίστοιχα χρήματα.
Παναγιωτόπουλος: Η Γαλλία στέλνει φρεγάτα στο οικόπεδο 7 της κυπριακής ΑΟΖ
Έτσι το κόστος των 2 Belh@rra Helleniques, εκτινάχτηκε, μαζί με κάποιο FOS και τα απαραίτητα όπλα, χωρίς σύστημα EW, στα 3,4 δις ευρώ το περασμένο καλοκαίρι. Στο ΠΝ κοιταζόντουσαν μεταξύ τους. Ήθελαν τα πλοία, αλλά ήθελαν και ακόμη περισσότερες πλώρες. Αν πλήρωναν 3,4 δις δεν θα έπαιρναν μετά ούτε ταχύπλοο για χρόνια. Καθώς η νέα πολιτική ηγεσία δεν ήταν “εύκολη”, μετά από τις απαραίτητες παρεμβάσεις (για μείωση κόστους) που όμως δεν είχαν αποτέλεσμα, αποφάσισε να απευθυνθεί στον ανταγωνισμό.
Αγοράζοντας φρεγάτες με κριτήριο την εξωτερική μας πολιτική και τη γεωπολιτική ισχύ
Τι έγινε μετά και κυρίως στον ανώνυμο κυβερνοχώρο δεν περιγράφεται. Πεπεισμένοι πάρα πολλοί, πως η κυβέρνηση μετά την παραγγελία των 18 Rafale θα αγόραζε πλοία από τον άλλο γεωπολιτικό παράγοντα του πλανήτη, τις ΗΠΑ, άρχισαν έναν ανελέητο αγώνα, πουλώντας φθηνό αντιαμερικανισμό.
Το τι διαβάσαμε από άσχετους, ή επιτηδευμένα “άσχετους” ήταν απίθανο: πως οι SCALP Naval θα καταρρίπτουν τα τουρκικά F-35 μέχρι πως όλα τα άλλα πλοία ήταν για πέταμα, πως κάποιες προτάσεις ήταν “λαγοί” για άλλες, και διάφορα απίθανα συνωμοσιολογικά. Εκεί όμως που έγινε ο χοντρός “τζόγος” ήταν η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνδρομής. Ούτε λίγο ούτε πολύ, κάποιοι, προεξοφλώντας πως η κυβέρνηση θα οδηγούνταν στη λύση των ΗΠΑ (κυρίως πολιτικά, όχι τεχνικά), έλεγαν πως υπάρχει εθνική μειοδοσία στη μη υπογραφή μιας τέτοιας Συμφωνίας. Θεωρώντας βέβαια πως η συγκεκριμένη είχε “κλείσει” και ήταν έτοιμη, και ήταν η “υποχωρητική” Ελλάδα που δεν ήθελε να την υπογράψει.
Υπογράφθηκε η LoI για τις φρεγάτες, στο τελικό στάδιο η FOS των Mirage και τα NH90
Τι υπονοούσαν όμως όλοι αυτοί; Συνδέοντας δηλαδή -μιλάμε πάντα για μια περίοδο που είχε ξεκινήσει από πέρυσι- την υποτιθέμενη έτοιμη Συμφωνία με την αγορά των 2 Belhara; Μα είναι σαφές. Πως οι Γάλλοι είναι τόσο παραδόπιστοι, που χρειάζονται λίγο “λαδάκι” για να προχωρήσει το θέμα. Κι αυτό θα ήταν η αγορά 2 πανάκριβων πλοίων, που θα μας έδινε και την αμοιβαία αμυντική συνδρομή. Καταλαβαίνει κανείς την προσβολή σε μια φίλη και σύμμαχο χώρα; Και το πόσο εξωφρενικά κοντόφθαλμο ήταν αυτό γεωπολιτικά και διπλωματικά; Το να ισχυρίζεται κανείς (ακόμη και σήμερα) πως οι Γάλλοι ήθελαν λεφτά για να υπογράψουμε αυτή τη συμφωνία που τους δεσμεύει διαχρονικά και αποφασιστικά, με πιθανό κόστος πολύ περισσότερο από το όφελος λίγων δις;
Ας υποθέσουμε όμως πως ήθελαν χρήματα. Πόσα είναι αυτά; Δεν έφταναν τα 2,5 δις για τα 18 Rafale μαζί με όπλα και Follow On Support; Έπρεπε να δώσουμε πάνω από 3 ή έπρεπε να φτάσουμε τα 3,4 δις, όσο κοστολογήθηκαν πέρσι οι 2 Belh@rra; Δηλαδή, η Συμφωνία “χάλασε” για 900 εκ. ευρώ; Μα καλά, υπάρχει λογική σε αυτό; Θα πει κάποιος πως οι Γάλλοι ήθελαν να πουλήσουν πλοία. Δηλαδή, για να καταλάβουμε, αν -υποθετικά- δεν περάσει σήμερα η αγορά των FDI HN από τη Βουλή, θα πάρουν πίσω την υπογραφή τους στην Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας; Ωραία λοιπόν, στα πόσα δις ευρώ γενικώς κοστολογείται η γαλλική ασπίδα; Γίνεται αντιληπτό το γελοίο του θέματος. Συνδέοντας την αγορά των φρεγατών ως προυπόθεση της αμυντικής Συμφωνίας περιγράφουμε ένα κράτος, τη Γαλλία, μια μεγάλη δύναμη, μια “πυρηνική” χώρα, έναν από τους δύο στρατηγικούς πυλώνες της Ευρώπης, ως στυγνό μισθοφόρο, που με λίγα ευρώ τον αγοράζεις για προστάτη. Αυτό είναι η Γαλλία για μας;
Να είμαστε σαφείς. Συμφωνημένη και με πλήρη αποδοχή συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής δεν υπήρχε πριν ένα χρόνο. Υπήρχε ένα σχετικό πλαίσιο συζητήσεων, το οποίο όμως δεν κατέληγε καθώς η Γαλλία δεν ήταν έτοιμη να προχωρήσει σε μια τέτοια δέσμευση. Χρειάστηκε το σοκ της AUKUS για να κινηθούν οι Γάλλοι. Από την πλευρά μας, επίσης προβληματιζόμαστε, κυρίως στο “αμοιβαίας”. Θα δείτε σε λίγο καιρό τι θα γίνει αν αναγκαστούμε να στείλουμε ένοπλο τμήμα στο Σαχέλ (μια ευρεία ζώνη στην υποσαχάρια Αφρική όπου η Γαλλία έχει ισχυρά συμφέροντα και παρουσία). Και λέμε θα “αναγκαστούμε”, γιατί κάποια στιγμή, μετά το 1974, η χώρα μας πρέπει να αποκτήσει πολεμική εμπειρία. Βλέπετε τι γίνεται ήδη με την αποστολή των Patriot στη Σαουδική Αραβία. Κάποιοι κάνουν λες και στείλαμε ότι είχαμε και δεν είχαμε.
Η κυβέρνηση προφανώς αποφάσισε να “σπάσει αυγά” για να κάνει ομελέτα. Δεν γίνεται να απαιτούμε πάντα συνδρομή από ξένους, κι εμείς να μην συνδράμουμε ποτέ. Δεν γίνεται να στέλνουμε πάντα Λόχο μεταφορών σε διεθνείς αποστολές. Θέλει πρώτη γραμμή, θέλει πραγματική βοήθεια. Αλλά αυτοί που μιλούσαν για Αμοιβαία Συνδρομή, και ολιγωρία της κυβέρνησης, πρώτοι θα είναι στα “κάγκελα” αν στείλουμε μονάδες στο Σαχέλ.
Θα σας πούμε πως το βλέπουμε εμείς. Η κυβέρνηση βρήκε μια μεγάλη αμυντική και διπλωματική ευκαιρία με την AUKUS. Πήρε μια μείωση επιπέδου 40% στο κόστος των FDI (όσο ζητούσε η “κακιά” ΠΤΗΣΗ λίγες μέρες πριν), πήρε Gowind σε χαμηλό κόστος, πήρε παράδοση πλοίων πολύ σύντομα. Και το έκανε αυτό γιατί όλα τα παραπάνω μαζί με μια -έστω προσεκτικά διατυπωμένη και με διπλωματικές ασάφειες- σημαντική συμφωνία, δημιουργούν ένα “πακέτο” στρατηγικής και αμυντικής θωράκισης που αξίζει να επενδύσει κανείς.
Αυτά λοιπόν καυτηριάζαμε σε παλαιότερα άρθρα μας. Κάποιες φορές με αυστηρότητα, έως και με αποστροφή: για τη διαστροφή της διπλωματικής μας προσπάθειας, για την απαξίωση της Γαλλικής θέσης και στρατηγικής και την υποτίμηση του κύρους του Παρισιού, για την προσπάθεια να “περάσει” με κάθε τρόπο μια τότε στρατηγικά και οικονομικά ανώριμη συμφωνία που είχε στον πυρήνα της όχι την “κοινή άμυνα” (όπως εντέχνως προβαλλόταν) αλλά κυρίως το άγχος να “ψωνίσουμε ακριβά, όσο δεν πάει”. Ευτυχώς λοιπόν σήμερα, και με τη συγκυρία της AUKUS, μέσα από ένα δύσκολο άτυπο διαγωνισμό φρεγατών, που υποχρέωσε τους πάντες που μετείχαν να βελτιώσουν τις προτάσεις τους, που έδωσε στο Πολεμικό Ναυτικό εναλλακτικές, καταλήξαμε σε ένα σύμπλοκο όπλων και στρατηγικής συναίνεσης που μας συμφέρει. Αυτό ναι, είναι θετική εξέλιξη και πέρασε από πολλές συμπληγάδες, που κατά καιρούς έφερναν άλλους στην “πρώτη θέση” και με συνεχείς εναλλαγές. Έτσι όμως είναι η διεθνής πολιτική, θέλει έργο, κόπο, διαπραγμάτευση, ενιότε υπομονή, πίεση και “ανοιχτό ορίζοντα” επιλογών ώστε να διαφανεί μια επίλυση.
