Με οριακή πλειοψηφία 50,17% των ψήφων επικράτησε το “Ναι” στο κρίσιμο δημοψήφισμα που διεξήχθη στη Μολδαβία με το ερώτημα αν πρέπει να εγγραφεί στο Σύνταγμα ο στόχος της ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα, ενώ η πρόεδρος Μάγια Σάντου δήλωσε πως η χθεσινή ψηφοφορία αμαυρώθηκε από “άνευ προηγουμένου” εξωτερική παρέμβαση.
Το οριακό αποτέλεσμα –με την καταμέτρηση ποσοστού μικρότερου του 1,5% των ψήφων να υπολείπεται– απέχει μακράν από μια ηχηρή επιδοκιμασία του δρόμου προς την ΕΕ που επιδίωξε η Σάντου τα τέσσερα χρόνια που βρισκόταν στην ηγεσία αυτής της μικρής πρώην σοβιετικής δημοκρατίας που βρίσκεται σε μια διελκυστίνδα ανάμεσα στη Ρωσία και στη Δύση.
Στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν επίσης χθες, η Σάντου εξασφάλισε το 42% των ψήφων και ο κύριος αντίπαλός της, ο πρώην γενικός εισαγγελέας Αλεξάντρ Στογιάνογλο, το 26%, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν αμφίρροπο δεύτερο γύρο μεταξύ τους στις 3 Νοεμβρίου.
Οι δύο ψηφοφορίες, που έλαβαν χώρα εν μέσω ισχυρισμών για εκλογική παρέμβαση, θεωρούνταν ένα τεστ για τη δέσμευση της χώρας αυτής της νοτιοανατολικής Ευρώπης να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να αποσπαστεί οριστικά από την τροχιά της Μόσχας.
Το οριακό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θέτει τη Σάντου σε πιο αδύναμη θέση καθώς οδεύει προς τον δεύτερο γύρο, αφού υποστηρίζει ένθερμα την ένταξη στην ΕΕ.
Η Μολδαβία ξεκίνησε τη μακρά διαδικασία ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο και υπό τη Σάντου είχε σκοπό να τις ολοκληρώσει έως το 2030. Οι σχέσεις με τη Μόσχα έχουν επιδεινωθεί καθώς η Σάντου καταδίκασε την εισβολή του Κρεμλίνου στην Ουκρανία και έχει διαφοροποιήσει την προμήθεια αερίου απομακρυνόμενη από τη Ρωσία.
Ο Στογιάνογλο έχει πει πως, εφόσον ανέλθει στην εξουσία, θα ακολουθήσει μια “ισορροπημένη” εξωτερική πολιτική που θα περιλαμβάνει σχέσεις με την ΕΕ, τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Μποϊκόταρε το χθεσινό δημοψήφισμα, χαρακτηρίζοντας το τέχνασμα για την ενίσχυση της Σάντου στις εκλογές.
Τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα η Σάντου απευθύνθηκε στους Μολδαβούς πολίτες, λέγοντας πως υπάρχουν “σαφή αποδεικτικά στοιχεία” πως εγκληματικές ομάδες που συνεργάζονται με ξένες δυνάμεις εχθρικές στα εθνικά μας συμφέροντα” επιδίωξαν να εξαγοράσουν 300.000 ψήφους.
Είπε πως αυτό ισοδυναμεί με “απάτη σε άνευ προηγουμένου κλίμακα”.
“Εγκληματικές ομάδες… έχουν επιτεθεί στη χώρα μας με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, ψέματα και προπαγάνδα, χρησιμοποιώντας τα πιο επαίσχυντα μέσα προκειμένου να παραμείνουν οι πολίτες και το έθνος μας εγκλωβισμένοι στην αβεβαιότητα και την αστάθεια”, είπε.
Εν αναμονή των τελικών αποτελεσμάτων, είπε, η Μολδαβία θα “απαντήσει με σταθερές αποφάσεις”, χωρίς να επεκταθεί.
Στην πορεία προς την ψηφοφορία, οι αρχές είχαν αναφερθεί κατ΄επανάληψη σε συντονισμένες προσπάθειες παρέμβασης στην ψηφοφορία από τον φυγά μεγιστάνα Ιλάν Σορ, που ζει στη Ρωσία.
Η Ρωσία, που κατηγορεί την κυβέρνηση της Σάντου για “ρωσοφοβία”, αρνήθηκε κάθε ανάμιξη, ενώ ο Σορ αρνείται ότι έχει κάνει οτιδήποτε επιλήψιμο.
Η αστυνομία κατηγόρησε τον Σορ, που καταδικάστηκε ερήμην για απάτη και για τον ρόλο του στην κλοπή 1 δισ. δολαρίων, ότι προσπάθησε να πληρώσει ένα δίκτυο τουλάχιστον 130.000 ψηφοφόρων για να ψηφίσουν “Όχι” και να υποστηρίξουν “τον υποψήφιό μας” στις εκλογές.
Ο Σορ προσφέρθηκε ανοικτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να πληρώσει τους Μολδαβούς ώστε να πείσουν άλλους να ψηφίσουν με συγκεκριμένο τρόπο και είπε πως αυτό αποτελούσε νόμιμη χρήση των χρημάτων του.
Τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα δήλωσε πως οι Μολδαβοί ψήφισαν “Όχι”.
“Σήμερα σας συγχαίρω, χάσατε τη μάχη”, πρόσθεσε, απευθυνόμενος στη Σάντα με το μικρό της όνομα, Μάγια.
Στην πορεία προς τις εκλογές οι αρχές είχαν κατεβάσει διαδικτυακό περιεχόμενο το οποίο όπως είπαν περιείχε παραπληροφόρηση, ανακοίνωσαν ότι είχαν ανακαλύψει την ύπαρξη ενός προγράμματος στη Ρωσία για την εκπαίδευση Μολδαβών ώστε να προκαλέσουν μαζικές ταραχές και ξεκίνησε ποινικές διαδικασίες σε βάρος συμμάχων του Σορ.
Καθώς τα πρώτα αποτελέσματα άρχισαν να έρχονται αργά χθες βράδυ, περίπου το 57% των Μολδαβών φαίνονταν αρχικά να είχαν ψηφίσει “Όχι” στο δημοψήφισμα. Καθώς προχωρούσε η καταμέτρηση των ψήφων, το “Ναι” αυξανόταν σταδιακά ξεπερνώντας το “Οχι” τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα.
Ο πολιτικός αναλυτής Βαλέριου Πάσα δήλωσε πως το “Ναι” προηγήθηκε μόνο λόγω της ασυνήθιστα υψηλής συμμετοχής της μολδαβικής διασποράς, με τους ψηφοφόρους που ζουν στο εξωτερικό να υποστηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την ένταξη στην ΕΕ.
