Η ΕΕ προτείνει να μπαίνουν σε «μαύρη λίστα» οι μεταφορείς που εμπλέκονται στη διευκόλυνση της διακίνησης ανθρώπων. Πιο συγκεκριμένα, η Κομισιόν προτείνει μέτρα για την πρόληψη και τον περιορισμό των δραστηριοτήτων των διακινητών που εμπλέκονται ή διευκολύνουν την εμπορία ανθρώπων ως μέρος της ενιαίας απάντησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην εργαλειοποίηση ανθρώπων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία. Όπως αναφέρει η ανακοίνωση της Κομισιόν, αυτή η ενέργεια θα προσθέσει ένα νέο μέσο στην εργαλειοθήκη της ΕΕ για την υποστήριξη των κρατών-μελών που πλήττονται από τέτοιες υβριδικές επιθέσεις. Άλλες μορφές στήριξης, ιδίως η ανθρωπιστική βοήθεια, θα πρέπει να συνοδεύουν τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο αυτού του μέσου.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, διαμήνυσε ότι «οι προσπάθειες αποσταθεροποίησης της ΕΕ μέσω της εργαλειοποίησης των ανθρώπων δεν θα έχουν αποτέλεσμα. Η ΕΕ είναι ενωμένη και προχωρά σε διάφορες ενέργειες για την επίλυση της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία. Σήμερα, παρουσιάζουμε νέα πρόταση για τη μαύρη λίστα μεταφορέων που εμπλέκονται σε παράνομο εμπόριο ή διακίνηση ανθρώπων στην ΕΕ, όπως ανακοίνωσα για πρώτη φορά πριν από δύο εβδομάδες. Δεν θα δεχθούμε ποτέ την εκμετάλλευση ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς».
Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς υπογράμμισε ότι «το καθεστώς της Λευκορωσίας που συνεργάζεται με τα διεθνή δίκτυα διακίνησης πουλά ψέματα στους απλούς ανθρώπους. Αυτό που συμβαίνει στα σύνορά μας δεν είναι θέμα μετανάστευσης, αλλά ζήτημα ασφάλειας. Και η ΕΕ δείχνει ότι θα είναι αμείλικτη στην απάντησή της. Χάρη στην αποφασιστική και ολοκληρωμένη δράση της ΕΕ μαζί με τους εταίρους μας, αρχίζουμε να βλέπουμε βελτιώσεις. Και ο μηχανισμός της μαύρης λίστας που προτείνουμε σήμερα είναι μια περαιτέρω απτή έκφραση της προθυμίας μας να ενεργήσουμε αποφασιστικά. Αυτό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα και πρέπει να οικοδομήσουμε ένα διεθνή συνασπισμό ενάντια στη χρήση των ανθρώπων ως πολιτικά πιόνια».
Στοχευμένα μέτρα για μεταφορείς που διευκολύνουν ή εμπλέκονται σε παράνομη διακίνηση
Τα πρόσφατα γεγονότα στα σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν χωρίς ορισμένους μεταφορείς να συνεισφέρουν εν γνώσει ή εν αγνοία τους στην εκμετάλλευση ανθρώπων, με τεράστιο ανθρωπιστικό κόστος και υψηλό κόστος για την ασφάλεια στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τη σταθερότητα στην περιοχή, επισημαίνεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν.
Για να διασφαλίσει ότι η ΕΕ διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία για την καταπολέμηση της εργαλειοποίησης των ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς, η Επιτροπή προτείνει ένα νέο νομικό πλαίσιο που επιτρέπει στην ΕΕ να εγκρίνει στοχευμένα μέτρα κατά των μεταφορέων οποιουδήποτε τρόπου μεταφοράς (χερσαία, από αέρος, πλωτών και θαλάσσιων οδών), που εμπλέκονται ή διευκολύνουν το παράνομο εμπόριο ή τη διακίνηση ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα μέτρα θα είναι αναλογικά και θα καθορίζονται κατά περίπτωση. Το είδος των μέτρων, όπως σημειώνεται, θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον περιορισμό των δραστηριοτήτων στην αγορά της Ένωσης, την αναστολή αδειών, την αναστολή των δικαιωμάτων ανεφοδιασμού καυσίμων ή τη συντήρηση εντός της ΕΕ και την απαγόρευση διέλευσης ή πτήσης πάνω από την ΕΕ, πραγματοποίηση τεχνιτών στάσεων ή το να εισέρχεται σε λιμάνια της ΕΕ.
Υποστήριξη για τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης
Από την αρχή της κρίσης, σημειώνεται ακόμα, η ΕΕ παρείχε άμεση υποστήριξη στη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία για τη διαχείριση των συνόρων με τη μορφή έκτακτης χρηματοδότησης, αποστολής εμπειρογνωμόνων και βοήθειας σε είδος από ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Μετά την επίσκεψη της Επιτρόπου Γιόχανσον στη Λιθουανία, η Επιτροπή χορήγησε 36,7 εκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της ΕΕ στη Λιθουανία για να υποστηρίξει την εφαρμογή των διαδικασιών ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ατόμων.
Η Επιτροπή, ο Frontex και ο ΔΟΜ συνεργάζονται με τη Λιθουανία για να ενισχύσουν την ικανότητα επιστροφής μέσω ανταλλαγής καθοδήγησης, βέλτιστων πρακτικών και προσέγγισης τρίτων χωρών για την υποστήριξη της επανεισδοχής, επισημαίνεται. Η Πολωνία ζήτησε επίσης υποστήριξη από τον Frontex για τη διενέργεια επιστροφών. Η Επιτροπή θα παράσχει επίσης έως και 3,5 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των εθελοντικών επιστροφών από τη Λευκορωσία στις χώρες καταγωγής. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο διακίνησης μεταναστών της Europol υποστηρίζει ποινικές έρευνες και διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών. Επιπλέον, η Επιτροπή αναφέρει ότι επεξεργάζεται πρόταση για προσωρινά μέτρα στον τομέα του ασύλου και της επιστροφής.
Τέλος, η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον σημείωσε ότι η ΕΕ για να προστατεύσει τα σύνορά της και τους ανθρώπους, «κλείνει τη μη αδειοδοτημένη ταξιδιωτική επιχείρηση του Λουκασένκο», ενώ η επίτροπος Μεταφορών Αντίνα Βαλεάν τόνισε ότι «η ισχυρή και άμεση συνεργασία που είδαμε από την παγκόσμια αεροπορική κοινότητα τις προηγούμενες εβδομάδες δείχνει ότι είναι απαραίτητη η στενή συμμετοχή των μεταφορέων στην πρόληψη και την καταπολέμηση αυτής της νέας μορφής υβριδικής απειλής».
