Ο Ελληνικός Στρατός μελετά αυτή την περίοδο το σχέδιο εκσυγχρονισμού των παλαιών Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) M113A1/A2, με σκοπό τη μετατροπή τους σε Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης (ΤΟΜΑ). Με εναλλακτικές είτε την αγορά νέων ΤΟΜΑ, είτε την παραλαβή μεταχειρισμένων με κόστος τον εκσυγχρονισμό τους.
Το σχέδιο εκσυγχρονισμού των M113: Μια λύση με αμφίβολα αποτελέσματα
Τα M113, που εισήχθησαν στον ΕΣ τη δεκαετία του 1970, αποτελούν ένα από τα πιο διαδεδομένα ΤΟΜΠ παγκοσμίως. Ωστόσο, η βασική σχεδίαση χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960 και βασίζεται σε ένα σκαρί, το οποίο ποτέ δεν σχεδιάστηκε για να αντέχει τις απαιτήσεις ενός σύγχρονου πεδίου μάχης ως ΤΟΜΑ. Οπότε ο εκσυγχρονισμός που προτείνεται περιλαμβάνει υποχρεωτικά ριζικές αλλαγές: αντικατάσταση του κινητηρίου συστήματος, των αναρτήσεων, των τροχών και των ερπυστριών, καθώς και την ενίσχυση του οπλισμού και της θωράκισης, ώστε να προσομοιάζει σε ΤΟΜΑ.
Παρόλα αυτά, η προσέγγιση εγείρει σοβαρά ερωτήματα. Το ίδιο το σκαρί των M113, με ηλικία άνω των 50 ετών, δεν μπορεί να υποστηρίξει τις σύγχρονες απαιτήσεις ενός ΤΟΜΑ. Η ελαφριά θωράκιση/δομή από αλουμίνιο δεν παρέχει προστασία έναντι σύγχρονων αντιαρματικών όπλων, όπως τα RPG ή τα κατευθυνόμενα βλήματα. Ακόμη και με ενισχύσεις, η δομική ακεραιότητα του οχήματος παραμένει αμφίβολη. Ακολουθεί η ανάγκη ενσωμάτωσης προηγμένων συστημάτων ηλεκτρονικών και οπλισμού, κάτι που το M113 δεν μπορεί να υποστηρίξει λειτουργικά χωρίς δυσανάλογα υψηλό κόστος για το αποτέλεσμα.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Προς εγκατάλειψη των Bradley, o ΕΣ πάει για εκσυγχρονισμό Μ113
Επιπρόσθετα, το όλο πρόγραμμα εμφανίζεται πολύ σύνθετο ως έργο, με αντικατάσταση βασικών συστημάτων με νέα, εμπορικού ή στρατιωτικού τύπου, με προμήθεια ανταλλακτικών για ένα όχημα που έχει πάψει να παράγεται εδώ και δεκαετίες, με ανάγκη πολλών μελετών για την συναρμογή όλων αυτών των αλλαγών και με κίνδυνο, πέρα από το ήδη υψηλό κόστος όπως ακούγεται, να εκτροχιαστεί περαιτέρω οικονομικά η όλη προσπάθεια. Έτσι η επιμονή σε ένα τέτοιο πρόγραμμα μοιάζει περισσότερο με μια προσπάθεια διατήρησης ενός ξεπερασμένου συστήματος, παρά με μια στρατηγική επιλογή που θα ενισχύσει την επιχειρησιακή ικανότητα του ΕΣ.
Η απόκτηση των 62 M2A2 Bradley
Αντιθέτα σε όλα τα παραπάνω η προσφορά 62 μεταχειρισμένων M2A2 Bradley από τις ΗΠΑ, για όσο ακόμη υπάρχει, αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία που ο ΕΣ φαίνεται να παραβλέπει. Τα Bradley είναι ΤΟΜΑ από τη σχεδίασή τους, με αποδεδειγμένη αξία σε πεδία μάχης ανά τον κόσμο, από τον Πόλεμο του Κόλπου μέχρι το Ιράκ και το Αφγανιστάν και σήμερα στην Ουκρανία. Διαθέτουν ισχυρή θωράκιση, ανώτερο οπλισμό (με πυροβόλο 25 χιλιοστών και πύραυλους TOW), και ευελιξία, που τα καθιστούν αποδοτικά στις σύγχρονες απαιτήσεις του πεδίου μάχης.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, τα 62 οχήματα που προσφέρονται είναι αποθηκευμένα μετά την απόσυρσή τους από υπηρεσία, αλλά όχι αποσυναρμολογημένα. Λείπει ο οπλισμός, ενώ η επαναφορά τους σε πλήρως επιχειρησιακή κατάσταση εκτιμάται ότι δεν θα ξεπερνούσε τα 2 με 2,5 εκατομμύρια δολάρια ανά όχημα – ένα ποσό πολύ χαμηλό σε σχέση με την αγορά ενός νέου ΤΟΜΑ. Ακόμη πιο σημαντικό, τα οχήματα μπορούν να παραληφθούν «as is, where is», δηλαδή στην υπάρχουσα κατάστασή τους, με τον ΕΣ να αναλαμβάνει τη μεταφορά.
Οπότε η επαναφορά σε επιχειρησιακή κατάσταση θα μπορούσε να γίνει αργότερα σε κάποιο από τα Περιφερειακά Εργοστάσια Βάσης (ΠΕΒ) του ΕΣ. Με την κατάλληλη τεχνική υποστήριξη και την αξιοποίηση της υπάρχουσας τεχνογνωσίας του προσωπικού, τα οχήματα αυτά θα μπορούσαν να ενταχθούν στον στόλο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Όσον αφορά τον οπλισμό, η απόκτηση (ακόμη και μεταχειρισμένων) πυροβόλων Bushmaster 25 mm μέσω ενός μικρού προγράμματος Foreign Military Sales (FMS) θα μπορούσε να καλύψει αυτή την ανάγκη με ελάχιστο κόστος. Επιπρόσθετα οι ΗΠΑ διαθέτουν σημαντικά αποθέματα ανταλλακτικών και οπλισμού, καθώς το όχημα παραμένει σε ενεργή χρήση, γεγονός που εγγυάται τη διαθεσιμότητα υλικών.
Επιχειρησιακή υπεροχή
Η υιοθέτηση των M2A2 Bradley δεν προσφέρει μόνο πλεονεκτήματα ως προς το τελικό αποτέλεσμα (γιατί ξέρουμε ότι το μεταχειρισμένο όχημα μπορεί να ξαναγίνει πλήρες ΤΟΜΑ και με συγκεκριμένο κόστος), αλλά και υπεροχή στο πεδίο, με ενσωμάτωση ικανών συστημάτων νυχτερινής όρασης και ηλεκτρονικών. Και σε ένα σενάριο σύγκρουσης υψηλής έντασης, όπως αυτό που ενδέχεται να αντιμετωπίσει ο ΕΣ στο Αιγαίο ή στον Έβρο, τα συγκεκριμένα οχήματα προσφέρουν μια πολύ πιο αξιόπιστη επιλογή από ένα Μ113 “Plus”.
Θα πρέπει να πούμε πως οι ανάγκες του ΕΣ σε οχήματα μάχης βεβαίως και ξεπερνούν τα 62 οχήματα. Αλλά ο αμερικανικός Στρατός έχει τεράστια αποθέματα Μ2Α2/3 που σιγά-σιγά θα βλέπουν την έξοδο από υπηρεσία, κάτι που θα επιτρέψει στην χώρα μας να αντλεί από εκεί παρτίδες για μετασκευή σε βάθος χρόνου.
Ουκρανικά M2A2, Μ1117 και Μ113Α2 εφορμούν σε ρωσικές θέσεις, τι από αυτά μας λείπει – βίντεο
Έτσι η απόφαση του ΕΣ να απορρίψει την προσφορά των 62 M2A2 Bradley, προκαλεί απορία. Η δέσμευση των ΗΠΑ να παραχωρήσουν τα οχήματα δωρεάν, αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία που λίγοι στρατοί θα αγνοούσαν. Επιπλέον, η απόρριψη αυτή έρχεται σε μια περίοδο που ο ΕΣ αντιμετωπίζει πιεστικούς προϋπολογισμούς και μεγάλες ανάγκες εκσυγχρονισμού. Οπότε αν δεν έχει την πολυτέλεια να αγοράσει νέας κατασκευής ΤΟΜΑ, φυσικά ακόμη πιο εξελιγμένα, τότε η επιλογή “πειραματισμού” μετατροπής ενός παλαίου ΤΟΜΠ σε “κάτι από ΤΟΜΑ” φαίνεται πιο ριψοκίνδυνη και χωρίς ουσιαστικό όφελος, παρά μόνο την εμπλοκή σε ένα πρόγραμμα που πιθανά δεν θα έχει τέλος, ή θα εξαντληθεί σε μεγάλους συμβιβασμούς.
Ότι δηλαδή ήδη ζούμε, με το πρόγραμμα αναβάθμισης των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3, που έχει κοστίσει κάπου μισό δις δολάρια, έχει καθυστερήσει χρόνια και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί το πότε και πως θα αποδώσει κάτι.
