Οι αρχές του Ιράν εκτέλεσαν τουλάχιστον 834 ανθρώπους το 2023, αριθμό αυξημένο κατά 43% σε σύγκριση με το 2022, που προκαλεί «συναγερμό» κι είναι ο υψηλότερος από το 2015, σύμφωνα με ετήσια έκθεση των μη κυβερνητικών οργανώσεων Iran Human Rights (IHR) και Ensemble contre la peine de mort (ECPM, «Μαζί κατά της θανατικής ποινής»).
«Ο αριθμός των εκτελέσεων (…) εξερράγη το 2023», τονίζεται στη 16η έκθεση των οργανώσεων για τη θανατική ποινή στο Ιράν.
«Είναι η δεύτερη φορά σε 20 χρόνια που ο αριθμός των εκτελέσεων ξεπερνά το όριο των 800 κατ’ έτος», επισημαίνεται στο κείμενο, που καταγγέλλει αυτό το «φρικιαστικό» μέγεθος.
Οι θανατώσεις στο Ιράν -το οποίο συγκαταλέγεται στις χώρες που εκτελούν τους περισσότερους καταδικασμένους στην εσχάτη των ποινών στην υφήλιο, μαζί με την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία- γίνονται δι’ απαγχονισμού.
Εξάλλου το 2023 εκτελέστηκαν τουλάχιστον 22 γυναίκες στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, αριθμός που είναι ο υψηλότερος των τελευταίων δέκα ετών, σύμφωνα με τις ΜΚΟ.
Το 2015, οι ιρανικές αρχές είχαν εκτελέσει 972 ανθρώπους, υπενθυμίζουν η IHR, με έδρα τη Νορβηγία, και η ECPM, με έδρα το Παρίσι.
Στην έκθεσή τους, με έκταση κάπου 100 σελίδες, κατηγορούν την Τεχεράνη ότι χρησιμοποιεί την ποινή του θανάτου ως «εργαλείο πολιτικής καταπίεσης» για να αντιμετωπίσουν το κίνημα διαμαρτυρίας στη χώρα.
Στο Ιράν άρχισαν μαζικές διαδηλώσεις μετά τον θάνατο τον Σεπτέμβριο του 2022 της Μαχσά Αμινί, 22χρονης που ανήκε στην ιρανική κουρδική μειονότητα, τρεις ημέρες μετά τη σύλληψή της από την αστυνομία ηθών επειδή δεν φόραγε σωστά τη μαντίλα της. Η οικογένειά της και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι η νεαρή ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου. Ιρανοί αξιωματούχοι το έχουν διαψεύσει επανειλημμένα.
Οι κινητοποιήσεις, που συντάραξαν τη χώρα για εβδομάδες, κλονίζοντας το καθεστώς της Ισλαμικής Δημοκρατίας, καταπνίγηκαν στο αίμα: μη κυβερνητικές οργανώσεις κάνουν λόγο για εκατοντάδες νεκρούς και ο ΟΗΕ για χιλιάδες συλλήψεις.
«Η ενστάλαξη φόβου σε μια κοινωνία είναι ο μόνος τρόπος το καθεστώς να αγκιστρωθεί στην εξουσία και η ποινή του θανάτου είναι το πιο σημαντικό εργαλείο» που διαθέτει για τον σκοπό αυτό, σχολίασε ο Μαχμούντ Αμιρί-Μογαντάμ, διευθυντής της IHR.
Η έκθεση δεν περιλαμβάνει στις στατιστικές της τους «τουλάχιστον 551 ανθρώπους οι οποίοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων και άλλες εξωδικαστικές εκτελέσεις εντός και εκτός φυλακών».
Σύμφωνα με τις δυο ΜΚΟ, τουλάχιστον 8 διαδηλωτές ήταν ανάμεσα στους εκτελεσθέντες το 2023, οι έξι από τους οποίους συνελήφθησαν στο πλαίσιο των κινητοποιήσεων και καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών.
«Λάθος μήνυμα»
Στην έκθεση σημειώνεται πως τουλάχιστον 471 άνθρωποι (το 56% του συνόλου των εκτελεσθέντων) καταδικάστηκαν για υποθέσεις ναρκωτικών, με άλλα λόγια 18 φορές περισσότεροι από ό,τι το 2020, ενώ τουλάχιστον 282 (το 34%) για υποθέσεις φόνων.
Το Ιράν, χώρα που καταγράφει έναν από τους υψηλότερους αριθμούς καταναλωτών οπιοειδών στον κόσμο, είναι μέρος βασικής οδού διακίνησης προς την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή ναρκωτικών από το γειτονικό Αφγανιστάν.
«Η εντυπωσιακή κλιμάκωση του αριθμού των εκτελέσεων που συνδέονταν με τα ναρκωτικά το 2023 είναι ιδιαίτερα ανησυχητική», κρίνουν οι ΜΚΟ.
«Οι άνθρωποι που εκτελέστηκαν για παραβιάσεις της νομοθεσίας περί ναρκωτικών και ανήκουν στις πιο περιθωριοποιημένες κοινότητες της κοινωνίας ή εθνικές μειονότητες, ιδιαίτερα αυτή των Βελούχων, υπερεκπροσωπούνται», αναφέρεται στην έκθεση.
Ο Ραφαέλ Σενουίλ-Αζάν, διευθυντής της ECPM, επικρίνει στην ανακοίνωση Τύπου που συνοδεύει την έκθεση το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (ONUDC), στηλιτεύοντας το ότι κατ’ αυτόν «παραμένει σιωπηλό».
«Η κατάργηση της θανατικής ποινής για αδικήματα συνδεόμενα με τα ναρκωτικά θα όφειλε να είναι αναγκαία προϋπόθεση κάθε μελλοντικής συνεργασίας του ONUDC με το Ιράν όσον αφορά τον αγώνα κατά των ναρκωτικών», έκρινε.
Ο Μαχμούντ Αμιρί-Μογαντάμ δήλωσε ανήσυχος για την «έλλειψη σθεναρής αντίδρασης σε διεθνές επίπεδο» για τις εκτελέσεις, καθώς η προσοχή της διεθνούς κοινότητας μοιάζει να έχει επικεντρωθεί στον πόλεμο Ισραήλ/Χαμάς.
Αυτή η έλλειψη αντίδρασης στέλνει «λάθος μήνυμα στις αρχές» του Ιράν, πρόσθεσε, εκτιμώντας πως εάν «αυξανόταν το πολιτικό κόστος των εκτελέσεων λόγω της διεθνούς πίεσης», θα μπορούσε «να επιβραδυνθεί η δολοφονική μηχανή του (ιρανικού) καθεστώτος».
Οι δύο ΜΚΟ καλούν από την πλευρά τους τη διεθνή κοινότητα να θέτει «στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης οποιουδήποτε διαλόγου με αντιπροσώπους της Ισλαμικής Δημοκρατίας τη θανατική ποινή».
