Από το «Greyhound» στο «Βέλος» και από το κατάστρωμα του ελληνικού αντιτορπιλικού στα …πλατό του Χόλιγουντ

ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ποιος δεσμός μπορεί άραγε να συνδέει το ιστορικό πλοίο «Βέλος» που εδώ κι έναν χρόνο κοσμεί την παραλία της Θεσσαλονίκης με την παρουσία του και μια …υπεπαραγωγή του Χόλιγουντ; Αν και είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό, το ιστορικό αντιτορπιλικό που θαυμάζουν και επισκέπτονται χιλιάδες επισκέπτες δεν έχει μόνο το δικό του κεφάλαιο στη ναυτική ιστορία της Ελλάδας, αλλά διά του δίδυμου πλοίου, του «USS Keeling» κυριαρχεί -εμμέσως- στα πλάνα μια εντυπωσιακής ιστορικής ταινίας που μόλις το καλοκαίρι αυτό έκανε πρεμιέρα. Πρόκειται για το φιλμ «Greyhound» με πρωταγωνιστή τον Οσκαρικό Τομ Χανκς, μια παραγωγή το μεγαλύτερο μέρος της οποίας γυρίστηκε στα διαμερίσματα ενός αντιτορπιλικού καθόλα όμοιου με το «Βέλος».
Όσοι περιηγούνται στους χώρους του ελληνικού αντιτορπιλικού έχουν την ευκαιρία να «μεταφερθούν» σε μια πανάκριβη κινηματογραφική παραγωγή, που σπάει ρεκόρ στις ΗΠΑ.
Η ιστορία
Μια εξάδα γερμανικών υποβρυχίων, τα σκοτεινά νερά του Ατλαντικού ωκεανού, ένα αμερικανικό αντιτορπιλικό λίγους μήνες μετά την είσοδο των ΗΠΑ στον Β’ΠΠ, δεκάδες πλοία με εφόδια για το Ηνωμένο Βασίλειο, τορπίλες, βόμβες βυθού, αγωνιώδεις ελιγμοί, αγωνία και τακτικισμοί μέσα στη νύχτα.
«Η ιστορία αυτών των πολεμικών πλοίων ξεκινά από τη στιγμή που οι Αμερικανοί είχαν αποφασίσει να κατασκευάσουν ίσως τον πιο πετυχημένο τύπο πολεμικού πλοίου αυτής της κατηγορίας των αντιτορπιλικών, την κλάση Fletcher, που πήρε το όνομά της από τον σχεδιαστή της. Κατασκευάστηκαν, δοκιμάστηκαν και έπεσαν στο θάλασσα 175 τέτοια πλοία σε μια απίστευτη προσπάθεια μέσα σε μερικούς μήνες, πλοία που συμμετείχαν κυρίως στον λεγόμενο πόλεμου του Ειρηνικού, προστάτευσαν όμως και νηομπές στον Ατλαντικό ωκεανό όπως περιγράφεται στην κινηματογραφική παραγωγή», αναφέρει στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM», ο αρχιπλοίαρχος ΠΝ Σωτήριος Χαραλαμπόπουλος, εξηγώντας, παράλληλα, πόσο σκληρές ήταν οι μάχες στις οποίες συμμετείχε και το ίδιο το «Βέλος», όταν ήταν σε αμερικανική υπηρεσία αλλά και το πανομοιότυπο «USS Keeling» (σ.σ με το προσωνύμιο «Greyhound» αποκαλούνταν το πλοίο στις επικοινωνίες μέσω ασυρμάτου), το πολεμικό που πρωταγωνιστεί στη συγκεκριμένη μεγάλη αμερικανική παραγωγή.
Με μια χρονομηχανή «ταξίδι» στη μάχη του Ατλαντικού (1942)
Η ταινία, μέσα από τον φρενήρη ρυθμό της και 91 λεπτά δράσης, δύναται να «μεταφέρει» τον θεατή και στη συνέχεια επισκέπτη του «Βέλους», στις μάχες που δίνονταν κατά τον Β’ ΠΠ: στις ίδιες μάχες, με τα ίδια ακριβώς όπλα και τις ίδιες ακριβώς τακτικές.
Στο κατάστρωμα του «Βέλους» στη Θεσσαλονίκη βλέπει κανείς σήμερα τις θέσεις για τις βόμβες βυθού – «τον μεγαλύτερο εχθρό για κάθε υποβρύχιο όπως τα U-boat που “κυνηγούν” το USS Keeling στη μάχη εκείνη του 1942» -κατά τον κ.Χαραλαμπόπουλο- τους χώρους του σόναρ που βοηθά τον κυβερνήτη Έρνεστ Κράους (Τομ Χανκς) να κυνηγήσει την αγέλη των γερμανικών υποβρυχίων. Περπατά δε στους ίδιους εξωτερικούς διαδρόμους, όπου για τρεις εφιαλτικές ημέρες κινείται το πλήρωμα ενώ εκτελεί τις εντολές του κυβερνήτη.
Όλα τα νευραλγικά σημεία του πλοίου είναι ανοιχτά και επισκέψιμα για τους επισκέπτες του «Βέλους», που έχουν στη παραλία της Θεσσαλονίκης τη δυνατότητα να σταθούν εκεί ακριβώς όπου ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Τομ Χανκς συσκέπτονταν με τους αξιωματικούς του πριν δώσει διαταγές ώστε να προστατεύσει το δικό του πλοίο αλλά και τα 37 συμμαχικά εμπορικά του κομβόι HX-25 της Μάχης του Ατλαντικού, στο πρώτο μισό του 1942!
Πώς δίνονταν οι μάχες στον Β’ ΠΠ
Ο αρχιπλοίαρχος Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος εξηγεί πως μέσα στους χώρους του «Βέλους» βρίσκονται «όλα τα όπλα και τα συστήματα που το USS Keeling χρησιμοποιεί ώστε να περάσει από τον επονομαζόμενο “Μαύρο Λάκκο”», το σημείο μέσο του Ατλαντικού Ωκεανού όπου τα πλοία δεν είχαν προστασία από αέρος για τρεις ημέρες. Η μάχη του USS Keeling με τα U-boat ήταν όμως σκληρή.
«Το “Βέλος” όπως και το καθ’ όλα όμοιο του “Greyhound” είναι μια πολεμική μηχανή με πληθώρα όπλων για κάθε απειλή, αεροπλάνα, στόχους επιφανείας και κυρίως υποβρύχια. Το υποβρύχιο είναι ένας δύσκολος εχθρός, κάτι που δείχνει και η κινηματογραφική μεταφορά της συγκεκριμένης μάχης», εξηγεί ο κ. Χαραλαμπόπουλος που περιγράφει και πώς το αμερικανικό πλοίο έδινε τις σκληρές μάχες του με τα υποβρύχια το 1942.
«Αυτό που κάνει το πλοίο είναι να “ψάχνει” με τα σόναρ -που μόλις είχαν ανακαλυφθεί- ένα υποβρύχιο. Το χτυπά με τις βόμβες βυθού, επικοινωνεί με τα υπόλοιπα πλοία του κομβόι στο πλαίσιο της αναζήτησης των εχθρικών υποβρυχίων, αν χρειαστεί δε κάνει και κάτι εντυπωσιακό: γυρνά την πλώρη του προς την τορπίλη ώστε αυτή να έχει απέναντί της τη μικρότερη δυνατή επιφάνεια για να χτυπήσει. Ειδικά στον Β’ ΠΠ, μια τορπίλη μπορούσε να ακουμπήσει και να “ξύσει” και τα πλαϊνά μέρη του πλοίου αλλά να μην κάνει ζημιά με αυτή την έξυπνη τακτική», αναφέρει ο κυβερνήτης του «Βέλους», που με αυτό τον τρόπο επικυρώνει μια από τις πιο αγωνιώδεις σκηνές της ταινίας του Χόλυγουντ, όπου το αδερφό του ελληνικού, αμερικανικό αντιτορπιλικό γλιτώνει το χτύπημα την τελευταία στιγμή.
Για όσους πάντως ενδιαφέρονται να… ζήσουν όπως οι ναυτικοί του 1942 για λίγη ώρα, η περίοδος της παρουσίας του «Βέλους» στη Θεσσαλονίκη, που συμπίπτει με την πρεμιέρα του «Greyhound», έχει μάλιστα παραταθεί. Το θρυλικό αντιτορπιλικό αναμένεται να ξεπεράσει τον έναν χρόνο παραμονής του στην παραλία της Θεσσαλονίκης και, όπως ανέφερε ο κυβερνήτης του, θα παραμείνει στην πόλη «τουλάχιστον μέχρι τις γιορτές της Θεσσαλονίκης, και δη το τριήμερο 26ης μέχρι και 28ης Οκτωβρίου».
Το πλοίο είναι ανοιχτό για το κοινό με νέο ωράριο κάθε μέρα εκτός Δευτέρας, από τις 10 το πρωί μέχρι τη μία το μεσημέρι, ενώ επισκέπτες δέχεται και το απόγευμα (από 17:00 μέχρι 19:30).