Έλληνες ερευνητές ανακάλυψαν απομεινάρια ιού 100 εκατομμυρίων ετών στο αίμα εγκύων γυναικών

Πολλοί άνθρωποι αγνοούν πως το ανθρώπινο γονιδίωμα περιέχει στοιχεία πανάρχαιων ιών. Ερευνητές ανακάλυψαν πρόσφατα τα απομεινάρια ενός πανάρχαιο ιού ηλικίας 100 εκατομμυρίων ετών στο αίμα εγκύων γυναικών. Φυσικά εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν άνθρωποι, αλλά η Γη κυριαρχούταν από δεινοσαύρους, αλλά ο συγκεκριμένος ιός, μεταφέρθηκε μέσω της εξέλιξης στα επόμενα είδη, φτάνοντας μέχρι το σήμερα.
Όπως αναφέρθηκε στο περιοδικό Trends in Microbiology, ένας ιός που πρώτα μόλυνε τους προγόνους μας πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια – κατά τη διάρκεια της περιόδου ακμής των δεινοσαύρων – έμεινε μαζί μας, παρά την εξαφάνιση των γιγαντιαίων ερπετών πριν 65 εκατομμύρια χρόνια, περνώντας στα θηλαστικά και κατόπιν στα πρωτεύοντα και τον άνθρωπο.όλοι κατά τη διάρκεια της εξαφάνισης των ερπετών και της εξέλιξης των πρωτευόντων θηλαστικών. Σήμερα, είναι ένα ανθρώπινο γονίδιο που συναντάται σε έμβρυα και διάφορες μορφές καρκίνου. Μπορεί ακόμη και να βρεθεί στο αίμα των εγκύων γυναικών.

Αυτοί οι γονιδιακοί εισβολείς είναι γνωστοί ως ανθρώπινοι ενδογενείς ρετροϊοί ή HERVs. Είναι σημαντικό ότι δεν συμπεριφέρονται πλέον ως ιοί, καθώς το γενετικό τους υλικό – RNA, ένας «ξάδερφος» του DNA – έχει ενταχθεί στο γονιδίωμα μας.
Μερικές φορές, οι ερευνητές βρίσκουν θραύσματα από DNA ιών στο γονιδίωμα μας, αλλά μερικές φορές ανακαλύπτονται ολόκληρες αλληλουχίες. Αυτοί οι αρχαίοι ιοί φαίνεται να είναι ρετροϊοί. Μολύνουν τα κύτταρα ξενιστές τους με την εισαγωγή ενός αντιγράφου DNA του RNA τους στο γονιδίωμα. Κανονικά αυτό δεν προκαλεί πρόβλημα, όπως συμβαίνει σήμερα με τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας. Σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση, το 8% του συνόλου των γονιδιώματος μας αποτελείται από αρχαίους ιούς και παραδόξως, δεν έχουμε σχεδόν καμία ιδέα για το ρόλο τους.
Η ομάδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, διασαφηνίζει πώς αυτός ο 100 εκατομμυρίων ετών HERV ανακαλύφθηκε στο αίμα εγκύων γυναικών και αν και το γονίδιο φαίνεται να είναι αρκετά ανενεργό στα περισσότερα στάδια, φαίνεται να εκφράζεται πολύ περισσότερο όταν βρίσκεται στον πλακούντα και στους καρκινικούς ιστούς, ιδιαίτερα στον καρκίνο των ωοθηκών.
Αυτό σημαίνει ότι εμπλέκεται στον χειρισμό βλαστικών κυττάρων κατά τη πρώιμη ζωή, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στις ασθένειες των ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, αλλά δεν μπορούμε ακόμη να είμαστε σίγουροι. Σίγουρα πρόκειται για μια σημαντική ανακάλυψη που εγείρει όμως περισσότερες ερωτήσεις από ό, τι απαντά.
Ο συνεχής βομβαρδισμός μας με ιούς και παθογόνα στα οποία η ανθρωπότητα (και οι μακρινοί πρόγονοί μας) έχουν αναπτύξει ανοσία, έχουν αφήσει ένα μοναδικό αποτύπωμα στο γονιδίωμα μας. Οι ανθρώπινοι ενδογενείς ρετροϊοί (HERVs) είναι τα κατάλοιπα των αρχαίων ρετροϊικών μολύνσεων, που μερικές φορές ονομάζονται ιοί-απολιθώματα και έχουν «καταγραφεί» στο DNA, περνώντας από γενιά σε γενιά. Αυτές οι «παρακαταθήκες», σταδιακά αδρανοποιούνται, μέσω γενετικών μεταλλάξεων και δεν αποτελούν απειλή.
Υπάρχει ένα αυξανόμενο επιστημονικό ενδιαφέρον για τους «ιούς-απολιθώματα» και πώς μπορούν να έχουν αντίκτυπο στην υγεία μας. Είναι πιθανό οι HERVs να διαδραματίζουν έναν πολυπαραγοντικό ρόλο καθαρά ως συνέπεια της αφθονίας τους στο γονιδίωμα και την έκφραση τους κατά τη διάρκεια σημαντικών περιόδων ανάπτυξης. Υπάρχουν στοιχεία για τους μηχανισμούς με τον οποίο οι HERVs μπορεί να συνδέονται με συγκεκριμένες καταστάσεις ή ποιές μπορεί να είναι οι θεμελιώδεις επιδράσεις τους στο ίδιο το γονιδίωμα. Περισσότερο από αυτό, όμως, οι HERVs μας παρέχουν μια σημαντική σύνδεση με τους μακρινούς προγόνους μας και αποκαλύπτουν πως το βιολογικό μας σχέδιο είναι πολύ πιο περίπλοκο από ό, τι θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί κανείς.
Οι συγγραφείς της μελέτης είναι οι Γκίκας Μαγιορκίνης, Άρης Κατζουράκης και Παγώνα Λάγιου.

Θάνος Σ. Επαχτίτης