Σε προηγούμενα άρθρα παρουσιάσαμε την εξέλιξη των Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μεταφοράς Προσωπικού σε Οχήματα Μάχης και δείξαμε τη διαφορά που έφεραν στη φιλοσοφία της μάχης στο δεύτερο μισό του 20ού και του 21ου αιώνων.
Αν μπορούσαμε να μεταφέρουμε την ουσία σε μια πρόταση θα ήταν “ο πεζός στρατιώτης διεκδικεί και πάλι μια θέση ισχύος στο σύγχρονο πεδίο μάχης”, ένα πεδίο μάχης που από τα χαρακώματα της Φλάνδρας 105 χρόνια πριν κατέστησαν ιδιαίτερα φονικά για τον απλό, αθωράκιστο πεζό έναντι ενός εξίσου καλά εξοπλισμένου συμβατικού εχθρού. Η εμφάνιση του άρματος μάχης, η βελτίωση της ακρίβειας των όπλων υποστήριξης και ιδίως του πυροβολικού και η εμφάνιση του αεροσκάφους ως παράγοντα νίκης στο πεδίο κατέστησαν τον “βασιλιά των όπλων” γυμνό, αργό και τραγικά υπολειπόμενο ισχύος σε πυρά μεγάλων αποστάσεων.
Η απάντηση ήρθε με το άρμα μάχης, το οποίο όμως χρειάζεται την υποστήριξη του πεζικού σε κάθε του βήμα για να το προστατέψουν από μικρές απείλες στο εγγύς περιβάλλον του και να εκκαθαρίσουν τμήματα του πεδίου που το άρμα δεν έχει καλή έποψη και πρόσβαση, όπως ορεινό έδαφος, πυκνά δάση, ζούγκλες και σύγχρονες πόλεις. Το πεζικό με τη σειρά του χρειάζεται ένα όχημα μεταφοράς που θα τηρήσει την ταχύτητα στην προέλαση δίπλα στο άρμα και θα παραδώσει την ομάδα πεζικού αρκετά ξεκούραστη και ασφαλή για να επιτελέσει το έργο της.
Σε αυτό το σημείο βρίσκεται το ελληνικό πεζικό σήμερα, με τις επιλαρχίες αρμάτων του να πλαισιώνονται από διμοιρίες και λόχους πεζικού που επιβαίνουν σε τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Μ-113 και “Λεωνίδας”. Με βάση το δόγμα χρήσης του Ελληνικού Στρατού, το πεζικό θα μεταβεί στους χώρους αντιπαράθεσης με τα ΤΟΜΠ, θα αποβιβαστεί και θα πολεμήσει πεζή, είτε ελισσόμενο είτε επανδρώνοντας προετοιμασμένες θέσεις. Η εικόνα του ελληνικού πεζικού σήμερα είναι ένας πυρήνας 8 ανδρών, όση η μεταφορική ικανότητα ενός Μ-113 ή “Λεωνίδας”, που μπορεί να χωριστεί σε δύο ημιομάδες των 4 ανδρών με τη μία να έχει καθήκοντα κρούσης και η άλλη υποστήριξης.
H είσοδος σε υπηρεσία ενός Τεθωρακισμένου Οχήματος Μάχης (ΤΟΜΑ) θα διαφοροποιούσε μάλλον μοιραία τη σύνθεση της ομάδας πεζικού και κατά συνέπεια τον τρόπο μάχεσθαι. Η πλειοψηφία των εν υπηρεσία ΤΟΜΑ, λόγω του όγκου των μηχανισμών του πύργου έχουν μειωμένο διαθέσιμο χώρο στο εσωτερικό τους ωθώντας τους σχεδιαστές να μειώσουν την δύναμη της ομάδας πεζικού σε 6 με 7 άτομα (M-2 Bradley, FV530 Warrior, Marder-1, ASCOD Pizzaro, Mitsubishi Type 89, Dardo, Bionix AFV, KMW Puma, KF31 Lynx). Μια ομάδα μάχης μηχανοκίνητου πεζικού θα δείχνει μάλλον κάπως έτσι:
Πολλοί αναλυτές θεωρούν πως μια ομάδα μάχης 6 ή 7 ατόμων απλά δεν είναι αποδοτική καθόσον δεν παρατάσσει αρκετή δύναμη πυρός όσο μια ομάδα 8-10 τυφεκιοφόρων και αν ένα ή δύο μέλη της τραυματιστούν, η ομάδα παύει να υφίσταται (για κάθε τραυματία θα πρέπει να υπολογιστούν και οι 1 ή 2 συστρατιώτες που θα αναλάβουν την απομάκρυνσή του από το πεδίο και θα του προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες). Η άποψη έχει μια λογική, από την άλλη είναι μάλλον δύσκολο να τοποθετηθεί μια ομάδα πεζικού 8-10 ατόμων σε ένα όχημα μάχης που να φέρει ταυτόχρονα ένα πυροβόλο, πυρομαχικά και στοιχεία που εγγυώνται την καλή λειτουργία του (οπτικά σκοπευτικά, σύστημα ελέγχου πυρός, σύστημα μάχης, στοιχεία επικοινωνίας). Λίγοι το έχουν πετύχει (CV90, KF41 Lynx II, ASCOD-Ulan, K-21) και σε αυτές τις περιπτώσεις το όχημα έχει πάντα κάποιο μειονέκτημα σε κάποιο άλλο σημείο. Δεν μπορείς να τα έχεις όλα (κι αν τα έχεις, θα πρέπει να τα πληρώσεις).
Οι λογικές επιλογές του Ελληνικού Στρατού ως προς το νέο τυφέκιο εφόδου
Το στοιχείο που παραβλέπει κανείς είναι πως ο τρόπος μάχεσθαι περιλαμβάνει το όχημα μάχης. Συνεπώς, ο αρχηγός της ομάδας μπορεί να έχει 2-3 τυφεκιοφόρους λιγότερους αλλά μπορεί να υπολογίζει σε ένα αυτόματο πυροβόλο των 25-40 χλσ., ένα επιπλέον πολυβόλο γενικής χρήσης και συχνά και σε αντιαρματικά βλήματα, έτοιμα για χρήση κατ’εντολή του χωρίς να υπολογίζουμε την χρησιμότητα ενός οχήματος 30 περίπου τόνων με ύψος 3 μέτρων που μπορεί να δράσει ως προστατευτικό τείχος ή να γκρεμίσει εχθρικές οχυρώσεις ή τοίχους ανάλογα με τη φαντασία του επικεφαλής στην τακτική κατάσταση που θα βρεθεί.
Στο σχέδιο που προτείνεται, η ομάδα κρούσης παρατάσσει 4 τυφέκια, δύο βομβιδοβόλα για καταστροφές, 1 τυφέκιο ακροβολισμού (DMR) και ένα οπλοπολυβόλο. Επίσης, για ειδικές περιπτώσεις μπορούμε να υπολογίζουμε σε ένα ή και δύο εκτοξευτές ρουκετών (η αναχορηγία δεν αποτελεί θέμα αφού θα φέρονται από το ΤΟΜΑ) συν, φυσικά, τον οπλισμό του τεθωρακισμένου. Η ισχύς πυρός δεν είναι αμελητέα και είναι βέβαιο πως ένας καλά εκπαιδευμένος ηγήτορας θα μπορεί να κάνει πολλά σε μια τακτική κατάσταση.
Προχωρώντας περαιτέρω, σε επίπεδο διμοιρίας, μπορούμε να ταιριάξουμε την ομάδα μάχης του ενός ΤΟΜΑ με άλλη μία, παρατάσσοντας δύο ΤΟΜΑ και δύο εξαμελείς ομάδες κρούσης. Στη σύνθεση αυτή θα έχουμε 2 πυροβόλα 25-40 χλσ., 4 πολυβόλα (2 των ΤΟΜΑ και 2 των ομάδων πεζικού), 8 τυφέκια, 2 βομβιδοβόλα και 2 DMR. Για την υποστήριξή τους μπορεί να διατεθεί μια ομάδα υποστήριξης 8-9 ατόμων που θα ακολουθούν από απόσταση επιβαίνοντας σε ένα ΤΟΜΠ (Μ-113 ή “Λεωνίδας”). Η ομάδα υποστήριξης θα φέρει τα όπλα που θα προβάλουν έμμεσα πυρά σε αποστάσεις 300-5,000 μέτρων.
Το γεγονός ότι η ομάδα επιβαίνει σε ΤΟΜΠ απαλλάσσει τον επικεφαλής από προσωπικό μεταφοράς πυρομαχικών περιορίζοντας τα στοιχεία της ομάδας μόνον στα απολύτως απαραίτητα για τη χρήση του οπλισμού. Έτσι, ένα στοιχείο πολυβόλου γενικής χρήσης μπορεί να περιοριστεί σε 2 μόλις άτομα, ένα στοιχείο πυροβόλου άνευ οπισθοδρομήσεως επίσης σε 2 και ένας όλμος των 81 χλσ. σε 3 άτομα. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να μετακινούνται κοντά στη γραμμή αντιπαράθεσης υπό την κάλυψη του πολυβόλου του ΤΟΜΠ και να αναπτύσσονται κοντά σε αυτό τασσόμενα αναλόγως και βάλλοντας με αίτηση των ομάδων κρούσης με την κατεύθυνση του ομαδάρχη.
Μια διμοιρία, λοιπόν, αποτελείται από τρία τεθωρακισμένα οχήματα (2x TOMA και 1x TOMΠ) μαζί με 2 οχήματα για τον διμοιρίτη και τον υπαξιωματικό του. Η συνολική παρατακτέα δύναμη μαζί με τα πληρώματα των οχημάτων ανέρχεται σε 34-35 άτομα και σίγουρα περιέχει το απολύτως απαραίτητο προσωπικό, χωρίς να υπάρχει η σχετική άνεση του τριαδικού σχήματος εναλλαγής των ομάδων (μία μάχεται-δύο σε εφεδρεία ή δύο μάχονται-μία σε εφεδρεία).
Σε επίπεδο μηχανοκίνητου λόχου, όμως, θα μπορούσαν να παραταχθούν τέσσερις τέτοιες διμοιρίες, δίνοντας στη διάθεση του λοχαγού 8 ΤΟΜΑ, 4 ΤΟΜΠ και την ικανότητα να εμπλέκει μικρές, εύκολα διαχειρίσιμες διμοιρίες και ομάδες σε περιορισμένους και πολυδιασπαστικούς χώρους μάχης επιτρέποντας στους υφισταμένους του να αναπτύξουν μεγάλα περιθώρια πρωτοβουλίας, διαχειριζόμενοι την κίνηση στοιχείων υποστηρίξεως, οχημάτων μάχης με πυροβόλα υποστήριξης, ομάδες κρούσης σε μικρογραφίες μαχών κερδίζοντας εμπειρία για τη διαχείριση στη συνέχεια μεγαλύτερων σχηματισμών.
Σε επίπεδο τάγματος, θα μπορούσαμε να επαναλάβουμε το ίδιο σχήμα, με τέσσερις λόχους μηχανοκίνητου πεζικού και επιπλέον όπλα υποστηρίξεως (αυτοκινούμενους όλμους των 106/120 χλσ., Μ-901), παρατάσσοντας έτσι 32 ΤΟΜΑ, 16 ΤΟΜΠ, συν οχήματα όπλων, τεχνικής υποστήριξης, επικοινωνιών, διοίκησης κλπ. Φυσικά, αν υπολογίσαμε 35 άτομα περίπου στη διμοιρία, ο λόχος θα παρατάσσει περί τα 180 άτομα και το τάγμα 800-900 αλλά αυτή είναι η σύνθεση που οφείλει να έχει ένας σχηματισμός μάχης που να προβάλει την απαραίτητη ισχύ στο πεδίο μάχης.
Κριτική-Ερωτήσεις-Απαντήσεις
Γιατί ΤΟΜΑ;
Το ερώτημα έχει απαντηθεί στα προηγούμενα άρθρα μάλλον φλύαρα. Το σημερινό πεδίο μάχης απαιτεί κινητικότητα, ισχύ πυρός και ευελιξία στον τρόπο διοίκησης και διαχείρισης των “εργαλείων” της μάχης και αυτά μπορεί να τα δώσει ένα όχημα μάχης, όχι ένα “ταξί”. Πρέπει κάποια στιγμή να ξεφύγουμε από τον τρόπο σκέψης του “Μάρνη” και να δούμε το πεδίο της μάχης όπως θα είναι στο μέλλον κι όχι να το ανακαλύψουμε ύστερα από “ατυχείς” αποτυχίες.
Βάλατε Bradley στο σχεδιάγραμμα, ξέρετε κάτι που δεν ξέρουμε;
Πάσα ομοιότητα είναι εντελώς συμπτωματική! Το Bradley είναι από τα λίγα ΤΟΜΑ που έχουν πολεμήσει και νικήσει στο πεδίο της μάχης. Υπό προϋποθέσεις (απόλυτη αεροπορική κυριαρχία) αλλά κέρδισε και η ύπαρξή του έστω και σε κατάσταση μεταχειρισμένου, αφήνει κάποιες ελπίδες ζωντανές στην εποχή της “ξηρασίας”. Πάντως, σε επόμενο άρθρο θα επιστρέψουμε συζητώντας τις προδιαγραφές ενός Ελληνικού ΤΟΜΑ.
Μα χωράνε 8 άτομα στο Μ113 μαζί με τα βαρέα όπλα;
Δύσκολο, αλλά χωράνε. Θεωρούμε δεδομένο πως τα ΤΟΜΠ που θα συνοδεύουν τα ΤΟΜΑ εκ του σύνεγγυς στις διμοιρίες, θα αναβαθμιστούν με επιπλέον θωράκιση, μετακίνηση της δεξαμενής καυσίμου εξωτερικά σε θωρακισμένα κυτία και (ίσως) με ένα τηλεχειριζόμενο σταθμό πολυβόλου M2HB ή πολυβομβιδοβόλου GMG. Θα θέλαμε να τα δούμε να ξεκουράζονται αλλά από τη στιγμή που 2,000+ υπηρετούν ως κορμός των μηχανοκίνητων ταγμάτων, θα πρέπει να “παίξουμε” με αυτά, εφόσον δεν έχουμε προϋπολογισμό Σαουδικής Αραβίας. Γεγονός είναι πως η ύπαρξη πυρομαχικών για δύο πολυβόλα, ένα αντιαρματικό και έναν όλμο σε ένα “μεγάλο κουτί” όπως είναι το Μ113 δεν είναι η καλύτερη ιδέα τόσο κοντά στη γραμμή πυρός αλλά αυτό είναι μάλλον αναπόφευκτο.
Μα, όλμος των 81χλσ.; Στην ομάδα;
Ο λόγος που τοποθετείται εκεί είναι: 1ον, διότι υπάρχει. Δεν χρειάζεται να γίνει καινούρια προμήθεια. Και ένα όπλο καμπύλης τροχιάς θα φανεί πολύ χρήσιμο σε αντιπαραθέσεις σε ορεινό περιβάλλον ή για κάλυψη μεγάλων αποστάσεων, 2ον, Όσο πιο μπροστά τα προωθείς, τόσο πιθανότερο είναι να χρησιμοποιηθούν. Οι ομάδες κρούσης είναι αρκετά ελαφρές και καλό είναι να παραμείνουν έτσι για να διαχειριστούν την κινητικότητα που απαιτείται από το νέο είδος αγώνα που θα δώσουν. Πέραν αυτών, όμως, ο διμοιρίτης πρέπει να έχει στη διάθεση του και βαρέα όπλα. Στην άμεση διάθεσή του για να τα χρησιμοποιήσει κατά την κρίση του αμέσως μόλις οι περιστάσεις κρίνει ότι το επιβάλουν. Καλύτερο ίσως ήταν να υπήρχε ένας όλμος των 60 χλσ. για λόγους χώρου εντός του οχήματος και ευκολίας μετακίνησης, ενώ το μικρότερο βεληνεκές θα ήταν και πάλι αρκετό αφού είναι όσο περίπου το δραστικό βεληνεκές του Carl Gustav. Όμως, αν αρχίζαμε να θέτουμε προτεραιότητες για το τί θέλαμε, θα βγάζαμε έναν μακρύ κατάλογο.
Ταιριάζουν όλα αυτά στην Ελλάδα;
Καλή ερώτηση! Ίσως η πιο κρίσιμη αλλά δηλώνουμε αναρμόδιοι να απαντήσουμε σε μια τόσο τεχνική ερώτηση. Η παραπάνω ανάλυση έρχεται από την μικρή εμπειρία στις τάξεις του Στρατού Ξηράς, την ενασχόληση χρόνια με την ανάλυση των παλιών και σύγχρονων επιχειρήσεων και την αγωνία μας, όπως και τη δική σας, για το παρόν και μέλλον του Έλληνα πεζού στρατιώτη. Τα υπόλοιπα καλό είναι να τα αφήσουμε στους επαγγελματίες και στην κρίση τους και κάθε καλοπροαίρετη κριτική, δεκτή.
