Αλήθειες και ψέματα για το πρόγραμμα των F-16V σε μια κρίσιμη καμπή! (Ι)

Παρακολουθώντας στενά και συνεχώς το κρίσιμο θέμα του εκσυγχρονισμού των F-16 (που παραμένει πάντα η ύψιστη προτεραιότητα για την ΠΑ), τόσο μέσα από τις σελίδες της Π&Δ όσο και από αυτόν το ιστότοπο, προσπαθούμε συνεχώς να μεταφέρουμε την πραγματική διάσταση των πραγμάτων, κάτι όμως όλο και πιο δύσκολο εν μέσω του χάους του ελληνικού Διαδικτύου και στα όσα γράφονται σε αυτό (όπου ο κανόνας είναι η «μυθολογία», η συνωμοσιολογία αλλά και η… παραπληροφόρηση).
Με το θέμα να βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή του, επανερχόμαστε για να προσθέσουμε ορισμένα επιπλέον πράγματα στα όσα αναφέραμε πρόσφατα (ΕΔΩ και ΕΔΩ), επεξηγηματικά αλλά και δίνοντας κάποιες απαντήσεις στα εύλογα ερωτήματα που έχουν ανακύψει έκτοτε.
Το όλο ζήτημα, μετά από συνεχείς διαπραγματεύσεις σε διάφορες φάσεις, βρίσκεται πλέον με την σχετική LOA (Letter of Offer and Acceptance) στην τέταρτη παράτασή της αλλά κυρίως προ μιας καταληκτικής ημερομηνίας στις 22 Απριλίου. Να υπενθυμίσουμε ότι με σχετική απόφαση του αμερικανικού κογκρέσου, η οποία δημοσιεύτηκε στις 22 Μαρτίου 2018, έχει (αρχικά) εγκριθεί από το αμερικανικό νομοθετικό σώμα χρηματοδότηση ύψους $460.000.000 ώστε να βοηθηθεί η Ελλάδα να υλοποιήσει τον εκσυγχρονισμό 84 F-16 Block 52+ και Block 52M.
Απαντώντας σε ένα κρίσιμο ερώτημα που έχει τεθεί για το είδος της αμερικανικής χρηματοδότησης, διευκρινίζεται ότι τα 460 εκατομμύρια δολάρια που έχει εγκρίνει το αμερικανικό κογκρέσο αφορούν δωρεά και όχι δάνειο. Όπως μάλιστα έχουμε και προηγουμένως υπογραμμίσει είναι η πρώτη φορά για περισσότερο από μια 20ετία που η αμερικανική κυβέρνηση προτίθεται να χρηματοδοτήσει την Ελλάδα σε εξοπλιστικό της πρόγραμμα με δωρεάν στρατιωτική βοήθεια και όχι πιστώσεις FMF ή άλλα δάνεια.
Σύμφωνα με την απόφαση του κογκρέσου, δίνεται ρητή εντολή στην ηγεσία των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας των ΗΠΑ (όπως προβλέπει η αμερικανική νομοθεσία και οι σχετικές διαδικασίες) να καθορίσουν με ακρίβεια του τρόπους με τους οποίους θα χρησιμοποιηθεί η (δυνητική) χρηματοδότηση έως και το ποσό των 460 εκατομμυρίων δολαρίων, που (θα πρέπει να τονιστεί ότι) αφορά αποκλειστικά τις αναβαθμίσεις των F-16. Η καταληκτική ημερομηνία για αυτή την εντολή είναι 30 ημέρες από την δημοσίευση των πρακτικών της αρμόδιας επιτροπής του κογκρέσου δηλαδή η 22^α Απριλίου.
Πως «μεταφράζονται» όλα τα παραπάνω και πέρα από την παραφιλολογία που έχει αναπτυχθεί σχετικά; Η δωρεάν στρατιωτική βοήθεια υφίσταται (όπως έχει εγκριθεί, μέχρι και το ύψος των 460 εκατομμυρίων δολαρίων) μόνον και εφόσον υφίσταται ελληνικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16, που είναι και το «λεπτό» σημείο της ιστορίας. Αυτή τη στιγμή τέτοιο πρόγραμμα δεν υφίσταται παρά τη σχετική (και αόριστη) πρόθεση αφού η σχετική LOA που επισημοποιεί την ελληνική απόφαση και δεσμεύει την ελληνική κυβέρνηση στην υλοποίηση του προγράμματος δεν έχει υπογραφεί. Με άλλα λόγια η στρατιωτική βοήθεια δεν υφίσταται εάν δεν δημιουργηθεί η αιτία για την οποία έχει εγκριθεί. Υπό αυτό το πρίσμα το ελληνικό πρόγραμμα των F-16V συνδέεται άρρηκτα με την απόφαση του κογκρέσου και την καταληκτική ημερομηνία , εάν βέβαια θέλουμε τελικά να κάνουμε χρήση της δωρεάν χρηματοδότησης.
Υπάρχει και η άλλη επιλογή, που εάν καταλήξουμε εκεί κάποιοι θα πρέπει να αναλάβουν τις τεράστιες ευθύνες.
Επί του θέματος είναι απαραίτητες ορισμένες περαιτέρω διευκρινήσεις που ξεκαθαρίζουν τα πράγματα (όσο βέβαια αυτό είναι δυνατόν, δεδομένης της ανυπαρξίας επίσημης πληροφόρησης).
– Τα 460 εκατομμύρια της (δυνητικής) αμερικανικής βοήθειας που βρίσκονται υπό συζήτηση στο κογκρέσο με την εντολή προς το αμερικανικό ΥΠΕΞ και ΥΠΑΜ που προαναφέραμε δεν θα είναι διαθέσιμα το 2018. Ο λόγος είναι ότι ο προεδρικός προϋπολογισμός στις ΗΠΑ για το 2018 έχει συνταχθεί τον Σεπτέμβριο του 2017 και υλοποιείται ήδη. [Αυτό όμως δεν αποτελεί πρόβλημα όπως θα δούμε στη συνέχεια] Η τρέχουσα συζήτηση αφορά τον προϋπολογισμό του 2019 που συντάσσεται ήδη για υποβολή τον Σεπτέμβριο του 2018 ώστε να υλοποιηθεί του χρόνου. Για να ενταχθεί όμως το (όποιο) κονδύλιο σε αυτόν και να γίνει διαθέσιμο το 2019 θα πρέπει να ικανοποιηθούν οι όροι της έγκρισης, δηλαδή οι εισηγήσεις των αρμοδίων Αμερικανών υπουργών, που όμως θα πρέπει να γίνουν επί συμφωνημένου προγράμματος με δέσμευση υλοποίησης, δηλαδή υπογραφή της LOA. Εάν δεν γίνει εκμετάλλευση της ημερομηνίας της 22ας Απριλίου, το άμεσο επακόλουθο θα είναι ότι τα εγκεκριμένα κονδύλια της βοήθειας δεν θα ενταχθούν στον αμερικανικό προϋπολογισμό του 2019 και δεν θα γίνουν διαθέσιμα από του χρόνου. Αμερικανικές πηγές όμως τονίζουν ότι η πιθανή «απώλεια» δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό το επίπεδο, αφού είναι αμφίβολο εάν δωρεάν αμερικανική βοήθεια μπορεί να προταθεί και να εγκριθεί του χρόνου (για διαθεσιμότητα πλέον από το 2020), δεδομένης μάλιστα και της προηγούμενης ελληνικής απαξίας . Το πόσο… πραγματικό είναι αυτό εξαρτάται από την πλευρά που ερωτάται και δίνει άποψη, αλλά με τις τρέχουσες συνθήκες και με την εμπειρία αναλόγων υποθέσεων στο παρελθόν, ακόμη και εάν επανέλθει θέμα δωρεάν βοήθειας το 2019, οι μηχανισμοί και οι ισορροπίες της αμερικανικής πολιτικής πραγματικότητας δεν εγγυώνται ούτε την νέα έγκριση αλλά  ούτε και το ύψους του (όποιου) ποσού που θα εγκριθεί. Υπάρχει δηλαδή εδώ μια χειροπιαστή ευκαιρία που η ίδια η ελληνική κυβέρνηση είχε επιδιώξει (όπως αναφέρεται σε πολλές δηλώσεις στελεχών της) και που τώρα κινδυνεύει ρεαλιστικά να χαθεί.  
– Τα 460 εκατομμύρια της βοήθειας όχι μόνο προορίζονται αποκλειστικά για τον εκσυγχρονισμό αλλά αποτελούν και μια «οροφή». Δηλαδή, αντίθετα με κάποια δημοσιεύματα, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμη και σε παράπλευρα προγράμματα του F-16V αλλά αποκλειστικά στον «πυρήνα» του προγράμματος. Επιπλέον –και το σημαντικότερο- το ποσό μπορεί να φτάσει έως και τα 460 (εγκεκριμένα) εκατομμύρια αλλά μπορεί να κινηθεί και σε χαμηλότερα (έως πολύ χαμηλότερα) επίπεδα. Ο παράγοντας που θα κρίνει το ύψος του (ή και την πλήρη εξάντλησή του) είναι η ικανότητα της ελληνικής πλευράς να απορροφήσει τα κονδύλια. Με άλλα λόγια το αμερικανικό κογκρέσο δεν έχει εγκρίνει έναν… τραπεζιτικό λογαριασμό στον οποίο έχει βάλει μέσα $460 εκατομμύρια για να τα ξοδέψουμε κατά το δοκούν, αλλά έχει δημιουργήσει ένα μηχανισμό χρηματοδότησης του ελληνικού προγράμματος έως το ύψος του ποσού που έχει εγκριθεί με βάση αιτιολογημένες δράσεις που θα αποφασίσουν και θα προτείνουν τα αρμόδια αμερικανικά υπουργεία και θα κατορθώσει να υλοποιήσει η Ελλάδα!
– Κάποιες ελληνικές πηγές αναφέρουν ότι οι ελληνικοί «δισταγμοί» στο θέμα (προφανώς από πολιτικούς παράγοντες, αφού κάτι τέτοιο ξεπερνά τους υπηρεσιακούς) εστιάζονται στην «απαίτηση» η αμερικανική πλευρά να δεσμευτεί προκαταβολικά για το ποσό που θα διατεθεί, κάτι όμως που όπως προαναφέραμε δεν μπορεί να γίνει και αναζητούνται τρόποι επίλυσης του προβλήματος. Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση του «εάν το αυγό έκανε την κότα ή η κότα το αυγό» ή με άλλα λόγια, εάν η υπογραφή της LOA και η δέσμευση για το πρόγραμμα F-16V θα φέρει και την βοήθεια ή η προκαταβολική αμερικανική δέσμευση θα φέρει την υπογραφή της LOA. Ο γόρδιος αυτός δεσμός περιπλέκεται ακόμη περισσότερο τόσο από την δεδομένη αμερικανική νομοθεσία και τις υφιστάμενες πρακτικές όσο όμως και από την κατάσταση που φαίνεται να έχει εξελιχθεί ανάμεσα στην ηγεσία του ΥΠΕΘΑ και τις ισορροπίες εντός του κυβερνητικού σχηματισμού. Στην απόπειρα εξεύρεσης λύσης αναφέρεται ότι αναζητούνται άλλοι τρόποι προς την κατεύθυνση να επιδειχθεί η ελληνική πρόθεση (έως ότου επιλυθούν τα εσωκυβερνητικά προβλήματα και ληφθούν αποφάσεις) για να κερδηθεί χρόνος. Έτσι αναφέρεται ότι απεστάλη επιστολή προθέσεων από την ΓΔΑΕΕ ενώ έχει δραστηριοποιηθεί και η διπλωματική οδός. Εκφράζονται όμως φόβοι ότι αυτό δεν θα είναι αρκετό με τον απολύτως ορατό κίνδυνο να απολεστεί  η ευκαιρία.
Το όλο θέμα όμως έχει και συνέχεια για την οποία θα επανέλθουμε αργότερα.
 
Φαίδων Γ. Καραϊωσηφίδης