Η είδηση ότι η γαλλική εταιρεία Eutelsat προετοιμάζεται να αντικαταστήσει το Starlink στην Ουκρανία, στέλνοντας 40.000 τερματικά επικοινωνίας, αντικατοπτρίζει μια σημαντική εξέλιξη στην ευρωπαϊκή στρατηγική υποστήριξη του Κιέβου, στον πόλεμο με τη Ρωσία.
Η σημασία αυτής της εξέλιξης εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο γεωπολιτικών εντάσεων. Από τον Φεβρουάριο του 2025, μετά από μια δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Αμερικανού Ντόναλντ Τραμπ, οι σχέσεις μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ έχουν ψυχρανθεί. Ο Τραμπ, ο οποίος επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, έχει μειώσει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ενώ υπάρχουν αναφορές ότι οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στο Starlink ως μοχλό πίεσης, σε διαπραγματεύσεις για τα κρίσιμα ορυκτά της χώρας, αλλά και για την εξώθηση της σε ένα συμβιβασμό με τη Μόσχα.
Αυτή η πιθανότητα, που ανέφερε το Reuters τον Φεβρουάριο του 2025, έχει προκαλέσει ανησυχία στην Ουκρανία, καθώς το Starlink δεν είναι απλώς ένα στρατιωτικό εργαλείο, αλλά και ζωτικής σημασίας για την καθημερινή ζωή των πολιτών, υποστηρίζοντας νοσοκομεία, σχολεία και άλλες υποδομές σε συνθήκες διακοπών ρεύματος και καταστροφής επικοινωνιακών δικτύων. Το βασικότερο όμως, προσφέρει επικοινωνία στα ουκρανικά UAV και USV που αυτή τη στιγμή προκαλούν σημαντικές απώλειες στα ρωσικά μετόπισθεν.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Eutelsat, μια εταιρεία με έδρα τη Γαλλία και τη Βρετανία, η οποία μετά τη συγχώνευση με το βρετανικό OneWeb το 2023, διαθέτει το μοναδικό λειτουργικό δίκτυο δορυφόρων χαμηλής τροχιάς (LEO) στην Ευρώπη εκτός του Starlink, εμφανίζεται ως ο ιδανικός αντικαταστάτης. Ενώ με περισσότερους από 600 δορυφόρους LEO και 35 γεωστατικούς (GEO), έχει ήδη εμπειρία στην υποστήριξη κυβερνητικών και στρατιωτικών επικοινωνιών στην Ουκρανία, όπως ανέφερε το Reuters.
Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Έβα Μπέρνεκε, δήλωσε στο Bloomberg ότι η Eutelsat εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να αντικαταστήσει τα χιλιάδες τερματικά του Starlink, προσφέροντας παρόμοιες δυνατότητες κάλυψης σε μεταφορά δεδομένων. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν είναι και τόσο εύκολο, καθώς το Starlink έχει ενσωματωθεί στη δράση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Πάντως ο Ίλον Μασκ, ιδιοκτήτης του Starlink, έως σήμερα έχει διαψεύσει ότι θα “κόψει” την παροχή υπηρεσιών στην Ουκρανία.
Η απόφαση όμως αυτή ενισχύει την ευρωπαϊκή αυτονομία στον τομέα των δορυφορικών επικοινωνιών, ιδιαίτερα καθώς η ΕΕ επιδιώκει να μειώσει την εξάρτησή της από αμερικανικές τεχνολογίες και εταιρείες, όπως η SpaceX. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ΕΕ βρίσκεται σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις με την Eutelsat για την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών στην Ουκρανία, ενώ η Γαλλία και η Βρετανία, οι οποίες κατέχουν συνδυαστικά ποσοστό 24,8% στην Eutelsat, υποστηρίζουν ενεργά αυτή την πρωτοβουλία.
Ωστόσο, η μετάβαση από το Starlink στην Eutelsat δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Το Starlink, με περισσότερους από 7.000 δορυφόρους LEO, προσφέρει υψηλές ταχύτητες δεδομένων (έως 200 Mbps) και καλύπτει 125 χώρες, κάτι που το καθιστά εξαιρετικά ανταγωνιστικό. Αντίθετα, η Eutelsat προσφέρει ταχύτητες έως 150 Mbps, ενώ τα τερματικά του OneWeb, που αποτελούν μέρος του δικτύου της, είναι πιο ακριβά (έως 10.000 δολάρια συν μηνιαία συνδρομή) σε σύγκριση με τα 589 δολάρια αρχικής πληρωμής και 95-440 δολάρια μηνιαίως του Starlink. Επιπλέον, δεν είναι σαφές αν υπάρχει δωρητής που θα χρηματοδοτήσει τη χρήση των υπηρεσιών της Eutelsat στην Ουκρανία, όπως έγινε με το Starlink, από την Πολωνία και τις ΗΠΑ.
Ουκρανοί αξιωματούχοι, όπως ο Σεργκέι Μπεσκριεσνόφ, επικεφαλής του Κέντρου Ραδιοτεχνολογιών, έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι η πιθανή σύνδεση του Starlink στη Ρωσία, σε περίπτωση άρσης των κυρώσεων από τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να εξισορροπήσει το πλεονέκτημα της Ουκρανίας στις επικοινωνίες, μειώνοντας την αποτελεσματικότητά της στον πόλεμο.
