Ένας ηγέτης επικίνδυνος για το λαό του – Γιατί το καθεστώς Ερντογάν θα μπορούσε να παραλληλιστεί με το δυστοπικό μυθιστόρημα “1984”

Το τελευταίο διάστημα, οι εθνικιστικές κορώνες του Τούρκου Προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν και των συνεργατών του, έχουν ξεφύγει από το επίπεδο του λαϊκισμού που χαρακτηρίζει ηγέτες απολυταρχικών καθεστώτων και θυμίζουν σενάριο δυστοπικής ταινίας επιστημονικής φαντασίας.
Όποιος έχει διαβάσει το αριστούργημα “1984” του Τζορτζ Όργουελ, ίσως μπορεί να βρει κοινά στοιχεία με το απολυταρχικό καθεστώς του μυθιστορήματος και τη σημερινή Τουρκία. Οι κάτοικοι της “Ωκεανίας” (βλέπε Τουρκία), ζουν υπό συνεχές καθεστώς τρόμου και παρακολούθησης, όντας σε συνεχόμενο πόλεμο με δυο άλλες υπερδυνάμεις, την Ευρασία και την Ανατολασία.
Ο συνεχής τρόμος από τις εξωτερικές απειλές, κρατά το πληθυσμό σε τάξη και πειθαρχία, ενώ ο μηχανισμός προπαγάνδας, προσπαθεί να αναθεωρήσει την ιστορία μέσω του “Υπουργείου Αλήθειας”, στο οποίο εργάζεται και ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, Γουίνστον Σμιθ. Η δουλειά του Σμιθ είναι να ξαναγράφει παλιότερα άρθρα εφημερίδων για να υποστηρίζουν την εικόνα του Κόμματος.
Η “Αστυνομία Σκέψης”, απαγορεύει την ελεύθερη βούληση που θεωρείται “έγκλημα σκέψης”. Για αυτό το λόγο, όλοι οι πολίτες βρίσκονται υπό διαρκή παρακολούθηση και όποιος τολμήσει να αμφισβητήσει το καθεστώς, συλλαμβάνεται και είτε “αναμορφώνεται”, είτε εξαφανίζεται με συνοπτικές διαδικασίες. Δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν false flag επιχειρήσεις, για να κρατούν το πληθυσμό πιστό και σε εγρήγορση, ενάντια φανταστικών εχθρών. Όταν ο Γούινστον Σμιθ αμφισβητεί το καθεστώς, καταλήγει στο “Δωμάτιο 101”, όπου υποβάλλεται σε σκληρά βασανιστήρια μέχρι να προδώσει τη φιλενάδα του.
Η τυραννία της Ωκεανίας, επιβάλλεται από έναν μυστηριώδη ηγέτη (Μεγάλος Αδελφός), που απολαμβάνει λατρεία προσωπικότητας. Το μόνο που ενδιαφέρει το κόμμα που τον πλαισιώνει (INGSOC-Engish Socialism), είναι η διατήρηση της εξουσίας με κάθε δυνατό μέσο.
Σύγκριση με τη σημερινή Τουρκία του Ερντογάν
Το καθεστώς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το INGSOC της Τουρκίας (που πλέον φλερτάρει ανοιχτά με το ακροδεξιό κόμμα των Γκρίζων Λύκων). Αν και στην Ωκεανία του Όργουελ η “συμμόρφωση” του προλεταριάτου γινόταν μέσω της αναθεώρησης των γεγονότων και κυρίως της βίαιης καταστολής, στη περίπτωση του καθεστώτος Ερντογάν, έχουμε συν τοις άλλοις και το στοιχείο του λαϊκισμού και της δημαγωγίας.
Τα τουρκικά ΜΜΕ είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν 15 κανόνες όταν αναφέρονται στα νέα γύρω από τις επιχειρήσεις στο Αφρίν. Απαγορεύονται ρητά οι αναφορές για επιθέσεις σε αμάχους και η εν γένει στάση τους επιβάλλεται να τηρεί «πατριωτική στάση”. Στις 23 Ιανουαρίου, 24 δημοσιογράφοι συνελήφθησαν στη Τουρκία επειδή αναφέρθηκαν αρνητικά για την επιχείρηση στη Β. Συρία. Είναι σαφές πως μιλάμε για μια χώρα όπου το σύνολο των ΜΜΕ, είναι πλήρως ελεγχόμενα από τον Ερντογάν.
Σύμφωνα με το Reuters, το καθεστώς συνέλαβε 573 απλούς χρήστες των κοινωνικών δικτύων, επειδή ανέβασαν περιεχόμενο που αντιτίθεται στη τουρκική εισβολή στο Αφρίν.
Σύμφωνα με προχθεσινό άρθρο της Washington Post (11/3), ο Ερντογάν μετατρέπει τη Τουρκία σε μια πελώρια απολυταρχική φυλακή. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, ο Τούρκος πρόεδρος έχει επιδοθεί σε μια επιχείρηση εκκαθάρισης εναντίον όσων θεωρεί εχθρούς στο Τύπο, το Στρατό, την Ακαδημία και την Αστυνομία. 60.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί και 150.000 έχουν αναγκαστεί να “παραιτηθούν” από τις δουλειές τους. Ακόμη και το δικαστικό σύστημα, στελεχώνεται πλέον από φιλικούς προς το καθεστώς δικαστές και εισαγγελείς.
Για να επιβιώσει ένα καταπιεστικό καθεστώς, θα πρέπει να αποσπά τη προσοχή του κοινού από τη καθημερινότητά του και να τη στρέφει προς αληθινούς ή φανταστικούς εξωτερικούς εχθρούς. Η εισβολή στο Αφρίν θεωρητικά εμπίπτει στη πρώτη κατηγορία, αλλά η πολεμική ρητορική κατά της Ελλάδας, εμπίπτει σαφέστατα στη δεύτερη. Η χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες, όχι μόνο δεν αποτελεί πηγή απειλής για τη Τουρκία, αλλά μέσω της εφαρμογής του κατευνασμού, έχει χάσει πολλά, όπως συνέβη στα Ίμια το 1996.
Συγκρίσεις
Αν τοποθετούσαμε τα καθεστώτα της Ωκεανίας και της Τουρκίας δίπλα-δίπλα, θα βλέπαμε πολλές ομοιότητες.
Το ολοκληρωτικό κόμμα INGSOC του μυθιστορήματος του Τζορτζ Όργουελ, μπορεί να παραλληλιστεί με το “Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης” του Ερντογάν.
Το Υπουργείο Αλήθειας του 1984, αντιστοιχεί με το Υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας, που επιβάλει τους κανόνες της προπαγάνδας στο σύνολο των ΜΜΕ.
Η Αστυνομία Σκέψης, μπορεί να παραλληλιστεί με τις αρχές καταστολής που δεν διστάζουν να συλλάβουν απλούς Τούρκους πολίτες που εκφέρουν διαφορετική άποψη.
To Δωμάτιο 101, αντιστοιχεί στις δεκάδες φυλακές που κρατούν αντιφρονούντες, ακόμη και για αστείους λόγους, όπως για παράδειγμα κατοχή αμερικανικών δολαρίων, που “παραπέμπουν” σε σχέσεις με τον Γκιουλέν, που βρίσκεται στις ΗΠΑ, προκαλώντας οργή (και σε κάποιους γέλιο), στη διεθνή κοινή γνώμη.
Οι false flag επιχειρήσεις, δηλαδή στημένα περιστατικά που απειλούν την ασφάλεια των πολιτών και αποτελούσαν βασικό εργαλείο ελέγχου του απολυταρχικού καθεστώτος της Ωκεανίας, δεν έχουν σε τίποτα να ζηλέψουν από την “εφεύρεση” φανταστικών εχθρών, όπως η Ελλάδα, που “απειλούν” τη τουρκική ακεραιότητα.
Τέλος, ο Μεγάλος Αδερφός του 1984, είναι ο Ερντογάν της σημερινής Τουρκίας. Αν και το μυθιστόρημα δεν ξεκαθαρίζει αν ο “Μεγάλος Αδερφός” είναι υπαρκτό πρόσωπο ή απλά ένας εικονικός αρχηγός, ο Ερντογάν είναι αληθινός και επικίνδυνος, κυρίως για τον ίδιο το λαό του, παρά για οποιονδήποτε άλλον.
Επίλογος
Αν το 1984 δεν είχε γραφτεί ποτέ και σήμερα ζούσε ο Τζορτζ Όργουελ, θα μπορούσε άνετα να εμπνευστεί  από το σημερινό ολοκληρωτικό καθεστώς της Τουρκίας και να γράψει ένα παρόμοιο αριστούργημα. Δυστυχώς για εμάς και κυριότερα για τους ίδιους τους Τούρκους πολίτες, η χώρα έχει πέσει στη παγίδα ενός δεινού λαϊκιστή που ονειρεύεται αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μόνο που όταν η Αυτοκρατορία αυτή κατέρρευσε, παραλίγο να σβήστει τη Τουρκία ως έθνος από το χάρτη…