«Εκπαιδευτείτε» όπως οι αστροναύτες για να αντιμετωπίσετε τον εγκλεισμό

Οι αστροναύτες έχουν να αντιμετωπίσουν στο Διάστημα «τις ίδιες δυσκολίες που βλέπουμε και εμείς στη ζωή μας αυτή την περίοδο, καθώς παραμένουν κλεισμένοι με τα ίδια άτομα στον ίδιο χώρο», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Έλληνας γιατρός, επιστήμονας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency – ESA), Αδριανός Γκολέμης.
Από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αστροναυτών όπου εργάζεται, ο κ. Γκολέμης εξηγεί πως οι αστροναύτες, στην προετοιμασία των οποίων συμμετέχει, «δεν μπορούν να επισκεφθούν τους αγαπημένους τους για όσο καιρό διαρκεί η αποστολή τους», (συνήθως για διάστημα έξι μηνών), ενώ «δεν μπορούν να απολαύσουν τη φύση, όπως την έχουμε συνηθίσει στη γη» και έχουν και περιορισμό «στη φυσική άσκηση και τις διατροφικές επιλογές».
Στοιχεία της εκπαίδευσης των αστροναυτών που μας διδάσκουν
«Για όλους τους παραπάνω λόγους, κατά την εκπαίδευσή τους, μαθαίνουν τεχνικές από ψυχολόγους και συμμετέχουν σε πειράματα απομόνωσης για να τις εξασκήσουν, όπως τα NEEMO, Mars500 αλλά και αποστολές στην Ανταρκτική. Μεγάλο ρόλο παίζουν η συνεργατικότητα, η αίσθηση της ευθύνης -ατομικής και συλλογικής- και η λειτουργία της ομάδας, δηλαδή πώς όλοι φροντίζουν όλους, όχι μόνο τον εαυτό τους ή όσους συμπαθούν περισσότερο», εξηγεί ο Έλληνας επιστήμονας.
Ο κ. Γκολέμης μεταφέρει και κάποια στοιχεία της ειδικής αυτής εκπαίδευσης, που μοιάζει αναπάντεχα σχετική με όσα βιώνουν κοινωνίες, όπως και η ελληνική, σήμερα. «Οι αστροναύτες περνούν κάποιο χρόνο της εκπαίδευσής τους, κάνοντας το λεγόμενο survival training, μια εξομοίωση επιβίωσης σε αντίξοες συνθήκες. Το σενάριο λέει, ότι κατά την επιστροφή τους από το Διάστημα, η κάψουλα που τους μεταφέρει χάνεται κάπου και πρέπει να επιβιώσουν σαν ομάδα μέχρι να εντοπιστούν. Για αυτό τον σκοπό, διαβιούν για λίγες μέρες σε ομάδες των τριών στα χιονισμένα βουνά, υπό παρακολούθηση μεν, αλλά χωρίς καμία επικοινωνία ή βοήθεια», περιγράφει ο κ. Γκολέμης.
Όπως επισημαίνει, στοιχεία μιας εκπαίδευσης τέτοιου είδους μπορούν να βρουν εφαρμογή σε όσα περνάμε όλοι σήμερα σε ολόκληρο τον πλανήτη.
«Εμείς, στην απομόνωση στο σπίτι λόγω του COVID-19, μπορούμε να κάνουμε κάτι ανάλογο, δηλαδή να επιδοθούμε σε ομαδικές δραστηριότητες -ενεργητικές, όχι παθητικές, όπως να βλέπουμε ταινίες- μαζί με άτομα που βρισκόμαστε μαζί στο σπίτι ή με φίλους μέσω διαδικτύου. Να λύσουμε μαζί “προβλήματα”, είτε πρόκειται για ένα παζλ είτε για ένα εργασιακό θέμα, να “παράγουμε” κάτι μαζί και άρα να συνεργαστούμε και να μάθουμε καλύτερα ο ένας τον άλλον», τονίζει ο Έλληνας επιστήμονας.
Διαστημικές πρακτικές για όσους έχουν κλειστεί σε έναν… “επίγειο σταθμό”, το σπίτι
Καίριο στοιχείο, σύμφωνα με τον επιστήμονα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, είναι να αντιστρέψουμε την ψυχολογία μας. «Είναι σημαντικό να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε πόσο δύσκολη είναι η υποχρεωτική απομόνωση και να το χρησιμοποιήσουμε σαν μια ευκαιρία να ασχοληθούμε με πρόσωπα ή πράγματα, για τα οποία δεν είχαμε χρόνο να αφιερώσουμε ως τώρα. Στην απομόνωση, οι επιλογές μας είναι λίγες- βιβλία, ταινίες, κλπ. Εξαντλούνται γρήγορα και μας λείπει η ποικιλία στην καθημερινότητά μας. Έτσι πρέπει να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους διασκέδασης, μάθησης, επικοινωνίας με κοντινά μας πρόσωπα», τονίζει ο κ. Γκολέμης που, με βάση τη εμπειρία των αστροναυτών και στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), εστιάζει στη συμπεριφορά των ατόμων.
«Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι είναι απολύτως αναμενόμενο στην απομόνωση με άλλα άτομα, ακόμη κι αν μιλάμε για αγαπημένα μέλη της οικογένειάς μας, να υπάρξουν τριβές, αφού ζούμε συνέχεια μαζί σε μικρό χώρο. Εδώ πρέπει να επιστρατεύσουμε την υπομονή μας, την ευγένειά μας, τον σεβασμό. Όλα ξεκινούν με την αλληλοκατανόηση», τονίζει ο κ. Γκολέμης.
«Εκείνος που μας “ενοχλεί” με τη συμπεριφορά του υποφέρει όπως κι εμείς. Ίσως τον/την ενοχλούμε κι εμείς άθελά μας. Το πιο σημαντικό είναι να υπάρχει ομαδική συζήτηση για την επίλυση προβλημάτων, να εστιάζουμε στη λύση τους και να μη μένουμε στα αρνητικά συναισθήματα. Πρέπει να συγχωρούμε, να δίνουμε δεύτερες ευκαιρίες και να ξεχνούμε τις παλιές διαφορές μας ώστε να μείνουμε ομάδα στην απομόνωση. Επίσης, βοηθούν οι κοινοί στόχοι, μικροί και μεγάλοι», καταλήγει ο κ. Γκολέμης.
Σωτήρης Κυριακίδης