Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε σήμερα τη δημιουργία του χρηματοδοτικού εργαλείου «SAFE», για έως 150 δις ευρώ, που θα παρέχει χαμηλότοκα πολυετή δάνεια για επενδύσεις σε τομείς της ευρωπαϊκής άμυνας όπως η παραγωγή πυραύλων, πυρομαχικών, μη επανδρωμένων και αντιαεροπορικών. Το «SAFE» εγκρίθηκε με ευρεία πλειοψηφία, με όλες τις χώρες να ψηφίζουν υπέρ εκτός από την Ουγγαρία που απείχε.
Στα δάνεια θα μπορούν να συμμετάσχουν χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και η Ουκρανία, καθώς και η Βρετανία και υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Σύμφωνα με το Euronews, για τη συμμετοχή στο SAFE τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία, υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας, αφού αναφέρεται ρητά ότι καμία χώρα που απειλεί τα συμφέροντα της ΕΕ και άλλη χώρα μέλος της ΕΕ, δεν μπoρεί να συμπεριληφθεί.
Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι για τη συμμετοχή της Τουρκίας, όπως και για όλες τις άλλες υποψήφιες προς ένταξη χώρες, θα πρέπει να συνομολογηθεί μια διαφορετικού τύπου συμφωνία από το Συμβούλιο με ομοφωνία.
Κατά τις διαπραγματεύσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε να χρησιμοποιεί ως νομική βάση το άρθρο 212 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ, βάσει του οποίου «οι συμφωνίες οικονομικού, χρηματοδοτικού και τεχνικού περιεχομένου της Ένωσης με τους υποψήφιους εταίρους αποφασίζονται με ομοφωνία». Οι αντιπροσωπείες εκτιμούν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα τηρήσει τη δέσμευσή της.
Οπως σημειώνει ανακοίνωση της Κομισιόν, αν αγοραστούν οπλικά συστήματα με εξαρτήματα που θα προέρχονται εκτός της Ένωσης, των κρατών της ευρωπαϊκής ζώνης ελεύθερου εμπορίου (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Ελβετία) και της Ουκρανίας, αυτά ως αξία δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν το 35% του τελικού προϊόντος. Εδώ βέβαια εμφανίζεται το “παράθυρο” πιθανής τουρκικής συμμετοχής, όχι ως χώρα (η οποία επειδή δεν είναι μέλος της Ε.Ε., δεν μπορεί να πάρει δάνειο από το SAFE), αλλά ως εμπορική συμμετοχή αμυντικών εταιρειών της, σε κάποια κοινοπραξία πώλησης εξοπλισμών.
