Τι λέμε «κορβέτα»; Και τελικά ταιριάζει για το Πολεμικό μας Ναυτικό;

«Φρεγατιάδα», «κορβετιάδα», μάλλον δεν γλυτώνουμε να ζήσουμε στα επόμενα χρόνια και «υποβρυχιάδα», «πυραυλακατιάδα» ίσως και «ρυμουλκάδα» μιας και το Πολεμικό μας Ναυτικό έχει ακόμη σε υπηρεσία κάτι ρυμουλκά της δεκαετίας του 50!

Στη γλαφυρή (αν θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι) εικόνα των ημερών λοιπόν, το ποια κορβέτα θα αγοράσει το Ναυτικό μας έχει γίνει πλέον το πρώτο θέμα στη δημοσιότητα περί αμυντικών. Με γενική βέβαια την απορία «τι είναι κορβέτα». Καθώς στις υποψηφιότητες προβάλλουν σκάφη 2.500 τόνων, 4.000 τόνων, 5.500 τόνων…

Πως περιγράφεται λοιπόν μια «κορβέτα»; Αρχικά όχι ως τονάζ. Ιστορικά περιγράφεται ως το μικρότερο «πλήρες πολεμικό καράβι» που έχει ένας στόλος. Δηλαδή ένα σκάφος που μπορεί να αμυνθεί και να επιτεθεί στο πλήρες (σχεδόν) φάσμα των ναυτικών συγκρούσεων. Άρα μια κορβέτα στο σήμερα πρέπει να έχει όπλα επιφανείας, μια βασική αντιαεροπορική ικανότητα και κάποιες δυνατότητες ανθυποβρυχιακών επιχειρήσεων. Ξανακάνουμε τη διευκρίνηση: Η απαίτηση για «κορβέτα» δεν περιγράφει ούτε αριθμό όπλων, ούτε εκτόπισμα. Όμως δεν υπάρχουν οι πολύ αυστηρές απαιτήσεις επάρκειας, αντοχής σε χτύπημα, μεγάλης εμβέλειας, ισχυρής άμυνας και επίθεσης κ.λπ. Αυτά αποδίδονται στην επόμενη και σαφώς πιο ακριβή στην απόκτηση κατηγορία, της «φρεγάτας» και ακόμη περισσότερο σε «αντιτορπιλικά» και «καταδρομικά». Όπου σε αυτά προστίθενται οι απαιτήσεις αεράμυνας περιοχής και η δυνατότητα κρούσης στην ξηρά με βλήματα μεγάλου βεληνεκούς.

Ακούγεται ασαφές; Είναι. Και εδώ είναι το πρόβλημα καθώς ως κορβέτα μπορείς να ορίσεις, τόσο για εμπορικούς όσο και για γεωπολιτικούς λόγους, σχέδια με μεγάλη διαφορά μεταξύ τους. Π.χ. στο ναυτικό των Αραβικών Εμιράτων υπάρχει η κορβέτα κλάσης Baynunah (γαλλικής σχεδίασης). Αυτή είναι κάπου 1.000 τόνοι εκτόπισμα και διαθέτει 8 πυραύλους Exocet, 8 αντιαεροπορικούς ESSM, πυροβόλο, RAM και ελικόπτερο, οπότε με το τελευταίο σε ανθυποβρυχιακό ρόλο, καλύπτει τον ορισμό της κορβέτας. Στο ίδιο ναυτικό όμως, το «μεγάλο» πλοίο θα είναι -τώρα κατασκευάζεται- η επίσης κορβέτα Gowind (σχεδίασης Naval Group) των 2.500 τόνων, με επίσης 8 Εxocet, ESSM, τορπιλοσωλήνες και ελικόπτερο. Τα σκάφη σε οπλισμό είναι παρεμφερή, το γαλλικό είναι 2,5 φορές το τονάζ του ιταλικού αλλά και τα δύο αποκαλούνται κορβέτες. Και είναι, γιατί στη διεθνή αγορά υπάρχει μια επόμενη κατηγορία δυνατοτήτων ως «φρεγάτες».

Ένα ακόμη παράδειγμα: Η νέα ισραηλινή κλάση κορβετών Sa’ar 6 είναι 1.900 τόνων. Είναι όμως οπλισμένη τόσο πολύ που ξεπερνά την τυπική «φρεγάτα» δυτικής κατασκευής. Οι ισραηλινοί έχουν καταφέρει να χωρέσουν στο σκαρί αυτό των μόλις 90 μέτρων, 16 αντιπλοϊκούς πυραύλους Gabriel, 32 αντιαεροπορικούς πυραύλους Barak-8, 40 πυραύλους του ναυτικού συστήματος C-Dome για εγγύς προστασία, 2 τορπιλοσωλήνες και ένα ελικόπτερο. Θεωρείται κορβέτα αυτό το πλοίο; Κι όμως, καθώς παρότι «οπλοστάσιο», ακριβώς για να χωρέσουν όλα αυτά, έχει κάνει συμβιβασμούς σε εμβέλεια, χώρους, άνεση πληρώματος, αντοχή σε πλήγματα, οπότε «αυτοπεριορίζεται» σε ρόλο κορβέτας.

Τι προτείνουν Fincantieri-Onex για Ελευσίνα και κορβέτα για το Πολεμικό Ναυτικό

Η ασάφεια στον ορισμό της κορβέτας έχει οδηγήσει τον αμυντικό Τύπο και σε νεολογισμούς, όπως «ελαφριά φρεγάτα», «βαριά κορβέτα» και το αγαπημένο του υπογράφοντος, το «κορβετοφρεγάτα». Στην πράξη όλα τα παραπάνω προσπαθούν να περιγράψουν την ποικιλία τονάζ και όπλων που προσφέρονται, καθώς η ναυπήγηση επιχειρεί να ανταποκριθεί σε μια πανσπερμία απαιτήσεων για ένα «βασικό πολεμικό πλοίο».

Κορβέτα 700 τόνων με οπλισμό μεγάλης φρεγάτας; Η Ταϊβάν δίνει μαθήματα επιθετικής σχεδίασης

Κάπου εδώ υπεισέρχεται το εκτόπισμα του σκάφους. Καθώς για να προσαρμόσεις ένα πλήρες -μα όχι εκτεταμένο- πακέτο οπλικών συστημάτων και ηλεκτρονικών ώστε να δημιουργήσεις μια κορβέτα, το εκτόπισμα ξεκινά από κάπου 600-800 τόνους. Παράδειγμα εδώ η θαυμάσιας σύλληψης κλάση Visby του Σουηδικού Ναυτικού. Στους 800 τόνους έμφορτη, φέρει 8 αντιπλοϊκά βλήματα RBS15 Mk2, έχει τορπιλοσωλήνες, πυροβόλο 57 χιλιοστών, μπορεί να υποδεχθεί ελικόπτερο (χωρίς υπόστεγο), υπάρχει πρόβλεψη για αντιαεροπορικούς πυραύλους (δεν εγκαταστάθηκαν), κινείται με waterjets σε υψηλή ταχύτητα και έχει ένα αξιοπρέπες πακέτο ραντάρ και ηλεκτρονικών της Saab. Με κύτος κατασκευασμένο από συνθετικά υλικά και ανθρακονήματα, πολύ χαμηλού ίχνους στο ραντάρ, είναι ένα πρότυπο κορβέτας στα χαμηλά όρια χωρητικότητας.

Η ανάγκη όμως για μεγαλύτερες εμβέλειες (η Visby έχει μόλις 2.500 ναυτικά μίλια και ακόμη λιγότερα αν κινηθεί γρήγορα, κάτι λογικό γιατί προορίζεται να δράσει στα σουηδικά παράλια και όχι σε ωκεανό), όπως και για αντιμετώπιση πιο δύσκολων καιρικών συνθηκών ανεβάζει το τονάζ. Έτσι έχουμε κορβέτες γύρω στους 1.000 τόνους (ισραηλινές Sa’ar 5), στους 1.500 (οι κινεζικές Type 056), 2.000 τόνων (γερμανικές Κ130, ινδονησιακές Bung Tomo) και πλέον τις μεγαλύτερες 2.000+ τόνων όπως τις Gowind, τις Sigma 9113-9813-10513-10514, τις Doha κ.ο.κ. Οι πιο μεγάλες μπαίνουν πλέον από πλευράς ικανοτήτων στα «νερά» ή στα «απόνερα» των φρεγατών, διατηρώντας όμως πλεονέκτημα τιμής και μικρότερο μέγεθος. Όσο για την πολυτυπία των μεγεθών, υπάρχει ακόμη ένας παράγοντας, πολιτικής αυτή τη φορά φύσης. Έτσι είναι γεωπολιτικά πιο εύπεπτο και ειρηνοπρεπές να αγοράζει μια χώρα «κορβέτες» από τις πιο επίφοβες «φρεγάτες». Αυτό κάνει και η Φινλανδία που βαφτίζει την επερχόμενη κλάση Pohjanmaa ως «κορβέτα» ενώ είναι μια τυπική φρεγάτα 3.900 τόνων.

Μερικά ακόμη παραδείγματα αλλά τώρα φιλοσοφιών μάχης: Το Αμερικανικό Ναυτικό που έχει ρόλο παγκόσμιας επέμβασης κυρίως σε ανοιχτούς ωκεανούς (blue water) δεν έχει πλέον καν φρεγάτες, πόσο μάλλον κορβέτες. Το βασικό του πλοίο είναι το «αντιτορπιλικό-καταδρομικό» Arleigh Burke, ενώ τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε εκ νέου η ανάγκη για ένα μικρότερο «πλήρες» πλοίο, που αυτό θα είναι η μελλοντική φρεγάτα κλάσης Constellation. Αντίθετα, το ρωσικό ναυτικό που παραδοσιακά επιχειρεί και σε μικρότερες θάλασσες, όπως η Βαλτική, η Μαύρη, η Κασπία αλλά και τα παράλια της Σιβηρίας, έχει αναπτύξει και κορβέτες ως πιο οικονομική-πρακτική λύση, π.χ. την κλάση Steregushchiy (project 20380) και την εξέλιξη της, την κλάση Gremyashchiy (project 20385). Στην Ευρώπη, Γαλλία και Βρετανία έχουν επίσης blue water προσανατολισμό αλλά διαθέτουν… υποεξοπλισμένες φρεγάτες συνοδείας και επίδειξης σημαίας! Τέλος, η Γερμανία που έχει πεδίο δράσης και τη Βαλτική, τα στενά της Δανίας και τα παράλια της Βόρειας Θάλασσας, έχει τις κορβέτες K130 ως «δεύτερο» πλοίο.

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Ήρθε ιταλική πρόταση για κορβέτες κλάσης Doha

Εδώ διαφαίνονται δύο ακόμη παράμετροι χρήσης της κορβέτας: που προορίζεται (αλλά όχι αποκλειστικά) να προσφέρει αμυντικές υπηρεσίες με οικονομία καυσίμων, προσωπικού, γενικά χρήσης, ενώ της ταιριάζουν οι αποστολές άμυνας και περιπολίας σε παράλια ή περιφερειακά ύδατα (green water/brown water), χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως φοβάται τις ανοιχτές θάλασσες. Το τελευταίο είναι άλλη μια παρανόηση: Πως ένα σύγχρονο πολεμικό σκάφος 2.500+ τόνων έχει πρόβλημα να πλεύσει σε μια δύσκολη θάλασσα. Όμως οι μοντέρνες σχεδιάσεις, τα υλικά κατασκευής, το απόθεμα ισχύος, η υδροδυναμική, το ενισχυμένο κύτος στρατιωτικών προδιαγραφών, επαρκούν. Και αν κάποιος εξακολουθεί να προβληματίζεται ας σκεφθεί πως στον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη μάχη του Ατλαντικού απέναντι σε τρομερές καταιγίδες και σε φονικά γερμανικά υποβρύχια έδωσαν τα θρυλικά αμερικανικά αντιτορπιλικά Fletcher των 2.500 τόνων και των 300 ανδρών πλήρωμα (ο ένας πάνω στον άλλο…).

Να ξαναδώσουμε λοιπόν τον ορισμό της κορβέτας: Είναι ένα πλοίο μπορεί να διεξάγει πλήρη ναυτικό πόλεμο, διατηρώντας οικονομική τη λειτουργία σε υλικούς και ανθρώπινους πόρους, με αξιοπρεπείς επιδόσεις, αναλαμβάνοντας κυρίως αποστολές στην περιφέρεια του κυρίαρχου κράτους. Έτσι η κορβέτα για ναυτικά μικρών και μεσαίων απαιτήσεων μπορεί άνετα να είναι το «μεγάλο» καράβι του στόλου. Αλλά για ναυτικά, όπως το Ελληνικό, που προετοιμάζονται-δομούνται για επιχειρήσεις υψηλής έντασης, αποτελεί το «δεύτερο» πλοίο της γραμμής μάχης.